Πολλοί γονείς, αναμένουν τα εφηβικά χρόνια των παιδιών τους με σκεπτικισμό και συχνά με ένα άσχημο προαίσθημα. Η εφηβεία, θεωρείται από πολλούς ως μια φάση της αναπτυξιακής διαδικασίας κατά τη διάρκεια της οποίας ο προς ενηλικίωση έφηβος, περισσότερο υποφέρει παρά απολαμβάνει. Μια φάση με την οποία το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του και δεν τη μοιράζεται μαζί τους.
Η αλήθεια είναι ότι η εφηβεία, αν προσεγγιστεί με την κατάλληλη στάση από την πλευρά κυρίως των γονέων, μπορεί να αποτελέσει μια περίοδο αρμονικών σχέσεων, τόσο, όσο τουλάχιστον και κάθε άλλη περίοδος στην αναπτυξιακή πορεία του παιδιού.
Σε αναπτυξιακό επίπεδο, μπορούμε να πούμε ότι κατά τη διάρκεια της μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση μέσω της εφηβείας, αυξάνουν αισθητά οι συναισθηματικές μεταπτώσεις και τα αρνητικά συναισθήματα του εφήβου. Πολλά άτομα που βρίσκονται στην εφηβεία, συχνά βασανίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και προβληματίζονται για το κοινωνικό και επαγγελματικό τους μέλλον. Επιπρόσθετα, ανησυχούν για θέματα που σχετίζονται με την παρακολούθηση του σχολείου και τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Τα συναισθήματα που προκύπτουν από τους ανωτέρω προβληματισμούς, συχνά σχετίζονται με την εμφάνιση αγχωμένης συμπεριφοράς, καταθλιπτικής διάθεσης, ατολμίας στη λήψη πρωτοβουλιών και αισθημάτων κατωτερότητας. Συνεπακόλουθα, η συμπεριφορά που προκύπτει, ίσως περιέχει κάποια αντικοινωνικά στοιχεία, όπως το ψέμα, η ανυπακοή και η επιθετικότητα.
Συχνά οι έφηβοι κλείνονται στον εαυτό τους μετά από κάποια αποτυχία, δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν καινούριες ή δύσκολες καταστάσεις και διακρίνονται από μία ιδιαίτερα εύκολη εξωτερίκευση του θυμού.
Η σποραδική εμφάνιση των ανωτέρω συναισθημάτων και συμπεριφορών, είναι αναμενόμενη σε άτομα που διανύουν την εφηβεία. Η ένταση όμως και η συχνότητα της εμφάνισής τους καθορίζουν το κατά πόσο θα επηρεάσουν την αρμονική σχέση του εφήβου με το περιβάλλον του. Οι γονείς, για την αξιολόγηση και τη σωστή αντιμετώπιση των συμπεριφορών και συναισθημάτων αυτών, θα πρέπει πάντοτε να αναρωτιούνται:
. Ποιες είναι οι συνέπειες, αρνητικές ή θετικές από τις πράξεις των εφήβων.
. Αν οι συμπεριφορές αυτές αποτελούν εμπόδιο στο να νιώσει ο έφηβος ικανοποίηση με τη ζωή του, τις κοινωνικές του σχέσεις, την απόδοσή του στο σχολικό περιβάλλον.
Εάν η ένταση των συναισθημάτων, οδηγεί σε διαταραχές στη συμπεριφορά του εφήβου οι οποίες διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, πέρα από την κατανόηση και τη συμπαράσταση των γονέων, οι συμβουλές κάποιου ειδικού θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον περιορισμό και την απάλειψη του προβλήματος.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ Α. ΚΑΓΙΑΜΠΗΣ.
M.A. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΝΤΙΑΝΑΠΟΛΗΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ‘Η ΓΑΛΗΝΗ’
ΜΕΛΟΣ E.A.P. INTERNATIONAL
