Όπως έγραψε χθες η Πρωϊνή, αυτή την περίοδο βρίσκεται σε φάση διαβούλευσης το γενικό χωροταξικό της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Πρόκειται για αλλαγές στο υφιστάμενο γενικό χωροταξικό, μια επικαιροποίηση όσων ήδη ισχύουν.
Η διαβούλευση αφορά και τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου, όπου το κείμενο της μελέτης πρέπει να τύχει γνωμοδότησης και τους υπόλοιπους τοπικούς φορείς συμπεριλαμβανομένων και των Δήμων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Το κείμενο των προτεινόμενων αλλαγών στηρίζεται στο εθνικό χωροταξικό, όπου κι εκεί το δίπολο Κομοτηνής – Αλεξανδρούπολης, έχει μεγάλη προτεραιότητα για την ανάπτυξη της περιφέρειάς μας.
Είναι ένα ερώτημα ποιο ρόλο παίζει και πόσο επηρεάζει τα πράγματα το γενικό χωροταξικό, εκτός από το εθνικό υπάρχουν 13 ακόμη για κάθε μια περιφέρεια, είναι ωστόσο ξεκάθαρο ότι το υφιστάμενο αλλά κι αυτό που έρχεται για την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, προκρίνει ως κόμβο συνδυασμένων μεταφορών την περιοχή της Αλεξανδρούπολης που ουσιαστικά σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη, θεωρεί περιοχή επικεφαλής της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από την άλλη πλευρά το κεντρικό λιμάνι της Καβάλας αναφέρεται μόνο ως λιμάνι κρουαζιέρας, ενώ το έργο του οδικού άξονα Καβάλας – Σέρρες μετατίθεται για τα επόμενα δέκα έως 15 χρόνια, με κίνδυνο να προηγηθεί ο οδικός άξονας Θεσσαλονίκης – Σόφια, ο οποίος αν ολοκληρωθεί νωρίτερα από το δρόμο Καβάλας – Σέρρες είναι πολύ πιθανό να απορροφά όλη την κίνηση από τη Βουλγαρία, προς όφελος φυσικά της Θεσσαλονίκης. Το σχέδιο σύμφωνα και με την πρόταση των μελετητών προτείνει τη δημιουργία κέντρου έρευνας για την ενέργεια σε συνεργασία όμως με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Δεν αναφέρει που θα βρίσκεται η έδρα του κέντρου. Ενώ ειδικότερα για τις περιφερειακές ενότητες Καβάλας και Ξάνθης, αναφέρει ότι οι δύο αυτοί νομοί ενώ ο πληθυσμός στις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες της περιφέρειας ΑΜΘ θα μειώνεται, σ΄ αυτές τις δύο περιοχές θα υπάρχει σχετική συγκράτηση του πληθυσμού. Άλλα αποσπάσματα από το σχέδιο που έχουνε ενδιαφέρον είναι τα ακόλουθα:
*Οι θαλάσσιες μεταφορές καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη σύνδεση της Περιφέρειας με το βόρειο και ανατολικό αιγαίο και κυρίως με τη Λήμνο, αλλά και τις Σποράδες, στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης των σχέσεων του νησιωτικού και του ηπειρωτικού χώρου στο επίπεδο του τουρισμού. Αξιόπιστες θαλάσσιες ή εναέριες συνδέσεις (και μέσω υδροπλάνων) των νησιών του βορείου αιγαίου με την ΠΑΜΘ και ιδιαίτερα με την Αλεξανδρούπολη μπορούν να δημιουργήσουν νέες πολλαπλές οικονομικές ροές αλλά και διεξόδους εξυπηρετήσεων (πχ. ως προς τις υπηρεσίες υγείας) για το νησιωτικό χώρο, ο οποίος βιώνει συνθήκες σχετικής απομόνωσης από τα ισχυρά αστικά κέντρα.
*Ο άξονας Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο αποτελεί το βασικό στοιχείο διασύνδεσης της ΠΑΜΘ με το δίκτυο των διεθνών μεταφορικών αξόνων, υποστηρίζοντας καθοριστικά την προοπτική ανάπτυξης του ρόλου της Αλεξανδρούπολης ως σημαντικού διαμετακομιστικού κόμβου.
*Η Περιφέρεια θα πρέπει να εκμεταλλευθεί την ένταξη του λιμένα της Καβάλας στο εκτεταμένο δίκτυο των ΤΕΝ-Τ, στοχεύοντας στις ροές κυρίως από τα Βαλκάνια, με την ένταξη και του οδικού άξονα Κομοτηνής – Haskovo, μέσω
Νυμφαίας, στο εκτεταμένο δίκτυο. Σημαντική ενίσχυση της διεθνούς δικτύωσης του λιμένα της Καβάλας, θα αποτελέσει η μελλοντική σύνδεση με τον κύριο διευρωπαϊκό διάδρομο Orient / East Med, μέσω του οδικού άξονα Ε61 (σύνδεση Καβάλας –
Σερρών).
*Θαλάσσιος άξονας βορείου και ανατολικού Αιγαίου. Η ΠΑΜΘ συνδέεται με το θαλάσσιο άξονα βορείου και ανατολικού Αιγαίου και ιδίως με τα νησιά του βορείου Αιγαίου, με βορειότερο κόμβο τη Λήμνο, μέσω των δύο βασικών λιμανιών της Περιφέρειας. Ο άξονας αυτός δεν έχει μέχρι σήμερα σημαντική υπόσταση και κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθεί και να αποκτήσει χαρακτηριστικά άξονα διεθνών θαλάσσιων μεταφορών, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του ρόλου του
λιμένα της Αλεξανδρούπολης.
*Φυσικό αέριο: Η οργάνωση του δικτύου φυσικού αερίου περιλαμβάνει ως σημαντικά έργα των διακρατικών αγωγών TAP (για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στη Δυτική Ευρώπη μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας) και IGB (σύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας από την Κομοτηνή έως το Haskovo), για την τροφοδοσία της γείτονος χώρας και, μέσω αυτής, άλλων Βαλκανικών χωρών, με δυνατότητα και αντίστροφης ροής). Εντούτοις, η συμβολή αυτού του δικτύου περιορίζεται στην αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Περιφέρειας και στις θέσεις εργασίας κατά τη φάση κατασκευής των έργων, στο βαθμό που οι μεγάλοι αγωγοί είναι αγωγοί διέλευσης Επομένως, η προσπάθεια κεφαλαιοποίησης των ωφελειών σε τοπικό επίπεδο εστιάζεται στους τερματικούς σταθμούς εκφόρτωσης, αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (όπου έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την κατασκευή ενός υπεράκτιου σταθμού στην Αλεξανδρούπολη και ενός χερσαίου ή πλωτού στην περιοχή του νέου λιμένα της Καβάλας), οι οποίοι είναι δυνατόν να λειτουργήσουν ως τοπικοί αναπτυξιακοί πόλοι,
με πολλαπλασιαστικές θετικές επιπτώσεις.
*Ως κρίσιμο ζήτημα εμφανίζεται η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η πρόληψη ενδεχόμενων κινδύνων και η διαχείριση των χρήσεων γης κατά μήκος της όδευσής τους – ιδίως του TAP που διασχίζει την Περιφέρεια απ’ άκρου εις άκρον –
ώστε να ελαχιστοποιηθούν κατά το δυνατό οι δυσμενείς επιπτώσεις στις χρήσεις γης (ιδίως τις εκτάσεις γης υψηλής παραγωγικότητας, αλλά και τις περιοχές με εντοπισμένα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα γεωθερμίας).
*Για την ενίσχυση του ρόλου της Εγνατίας απαιτούνται ακόμα οι απαραίτητες συνδέσεις με τα υπόλοιπα μεταφορικά δίκτυα καθώς και η σύνδεση της οδού με σημαντικούς χώρους παραγωγικών δραστηριοτήτων:Σύνδεση με τον εμπορευματικό λιμένα και το αεροδρόμιο της Αλεξανδρούπολης με την υλοποίηση της ανατολικής περιφερειακής οδού της πόλης και ολοκλήρωση
της κατασκευής του δυτικού τμήματος, μέρος του οποίου έχει ήδη δρομολογηθεί. Απευθείας σύνδεση του αεροδρομίου της Αλεξανδρούπολης με την Εγνατία Οδό. Βελτίωση της σύνδεσης με το αεροδρόμιο της Καβάλας και το λιμάνι της
Κεραμωτής με αναβάθμιση του άξονα Πέρνης – αεροδρομίου – Κεραμωτής και αναβάθμιση του κόμβου Πέρνης από ημι-κόμβο σε πλήρη ανισόπεδο κόμβο. Υλοποίηση του κάθετου άξονα Ξάνθης – Εχίνου – Ελληνοβουλγαρικών συνόρων
και σύνδεσή του με την ανατολική παράκαμψη Ξάνθης. Δημιουργία περιαστικού δακτύλιου Καβάλας. Σύνδεση της Εγνατίας οδού με τις ΒΙΠΕ Καβάλας (δημιουργία ανισόπεδου κόμβου στο ύψος της ΒΙΠΕ), Ξάνθης (αναβάθμιση της οδού Βανιάνου – Πετροχωρίου και της παλιάς εθνικής οδού μέχρι τη ΒΙΠΕ), Κομοτηνής και το ΒΙΟΠΑ Σαπών.
*Η ανάπτυξη προαστιακής σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ των πόλεων της Περιφέρειας, και κατά προτεραιότητα μεταξύ Ξάνθης, Κομοτηνής και Αλεξανδρούπολης.
*Επιβατικός Λιμένας Καβάλας – Εθνικής εμβέλειας λιμένας ακτοπλοΐας και τουρισμού. Η ανάδειξη της Καβάλας ως πύλης εισόδου επιβατών κρουαζιέρας, σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό, επιβάλλει την αναβάθμιση των σχετικών
εγκαταστάσεων του λιμανιού καθώς και πρόσθετες εγκαταστάσεις (ανάπτυξη χώρων εμπορικών χρήσεων, ψυχαγωγίας και προώθησης τοπικών προϊόντων). Ταυτόχρονα, η δημιουργία μαρίνας σκαφών αναψυχής, αν και δεν προβλέπεται στο ΕΠ για τον
Τουρισμό, κρίνεται σκόπιμη για την πόλη της Καβάλας, με δεδομένη την υφιστάμενη ζήτηση σε θαλάσσιο τουρισμό μικρών σκαφών (bare boats). Η προβλεπόμενη από το ΓΠΣ Καβάλας μετακίνηση της υφιστάμενης ιχθυόσκαλας στην περιοχή του νέου
λιμένα, δίνει τη δυνατότητα πιθανής δημιουργίας μαρίνας στη συγκεκριμένη θέση στα δυτικά του αστικού λιμανιού. Όσον αφορά στο υπόλοιπο αστικό παραλιακό μέτωπο, από το παλιό καρνάγιο έως την υφιστάμενη ιχθυόσκαλα, προτείνεται η συντονισμένη ανάπλαση του μετώπου και η οργάνωση των χρήσεων σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΓΠΣ Καβάλας (και το εγκεκριμένο Master Plan του λιμένα), «…με γενικό προσανατολισμό τη δημιουργία Κοινόχρηστων Χώρων – Χώρων Πρασίνου και Αθλητικών Εγκαταστάσεων».
*Ενδεικτικά αναφέρεται η προοπτική κατασκευής δύο σταθμών υγροποίησης φυσικού αερίου, ενός υπεράκτιου στην Αλεξανδρούπολη και ενός στην περιοχή του νέου λιμένα της Καβάλας από τη ΔΕΠΑ. Οι υποδομές αυτές μπορούν να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία στην περιοχή, η χωροθέτησή τους όμως χρειάζεται να σταθμιστεί με αυστηρά κριτήρια ως προς τον περιορισμό των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων στις αντίστοιχες θαλάσσιες περιοχές. Αν και τα έργα αυτά εντάσσονται σε μεσομακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, η εκτιμώμενη επιβάρυνση (ιδιαίτερα στην περίπτωση της Καβάλας), αποκτά σωρευτικά χαρακτηριστικά, δεδομένης της παρουσίας πολλών οχλουσών δραστηριοτήτων, πολλές εκ των οποίων εμπίπτουν και στην Οδηγία Seveso.
* Η περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής (με την ένταξή της για παράδειγμα σε καθεστώς Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης περιλαμβανομένου και του ΒΙΟΠΑ Καβάλας) θα εξαρτηθεί από τον προσδιορισμό των αναγκών επέκτασης της χερσαίας ζώνης του λιμένα, επομένως θα πρέπει να προσδιοριστεί σε συνεργασία με τον Οργανισμό Λιμένος Καβάλας, κατόπιν εκπόνησης επιχειρησιακού σχεδίου (business plan) και σχεδίου γενικής διάταξης (master plan) του λιμένα. Κρίνεται πάντως επιτυχής η σχετική πρόβλεψη του ΓΠΣ Καβάλας για τη δυνατότητα
επέκτασης του λιμένα, για τη δημιουργία ζώνης σχετικών λειτουργιών (βιομηχανικών, logistics, επιχειρηματικών κλπ.).
*Της πόλης της Καβάλας. Αφορά κυρίως: Το αστικό παραλιακό μέτωπο, σε συνδυασμό με την μετατροπή του αστικού
λιμανιού σε λιμάνι υποδοχής κρουαζιέρας, τη μεταφορά της ιχθυόσκαλας και τη δημιουργία μαρίνας στην ίδια θέση. Τη συνολική ρύθμιση της κυκλοφορίας οχημάτων, πεζών, ποδηλάτων σε σχέση με τις χρήσεις γης και τις υφιστάμενες τάσεις μετακίνησης, στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας. Την περιοχή του μεσαιωνικού οικισμού της Παναγιάς, στο τείχος και στις πύλες της πόλης.τις περιοχές των προσφυγικών
*Ειδικό Πλαίσιο Τουρισμού. Προβλέπεται η εξειδίκευση του ΕΠΧΣΑΑ για τον Τουρισμό ως προς τις ενότητες που
εντάσσονται στις Αναπτυγμένες, τις Αναπτυσσόμενες και τις περιοχές σημαντικής Οικολογικής αξίας στην παραλιακή ζώνη της Περιφέρειας, και προτείνεται η ενσωμάτωση αυτής της χωρικής εξειδίκευσης σε πιθανή μελλοντική τροποποίηση του
Ειδικού Πλαισίου. Συγκεκριμένα προτείνεται: Ένταξη στις Αναπτυγμένες Τουριστικά περιοχές των δυτικών παραλίων της
Αλεξανδρούπολης σε συνδυασμό με κατευθύνσεις αποτελεσματικότερης σύνδεσής τους με το ευρύτερο τουριστικό προϊόν της Περιφέρειας. Απένταξη των ανατολικών παραλίων Καβάλας από τις Αναπτυγμένες Τουριστικά περιοχές δεδομένου ότι εκεί έχει ήδη αναπτυχθεί ο νέος εμπορευματικός λιμένας καθώς και ένα σύνολο βιομηχανικών πόλων (λιπάσματα, διυλιστήρια κλπ.) και προβλέπεται η οργάνωση εκτεταμένης λιμενοβιομηχανικής – εμπορευματικής ζώνης.
*Το 2ο σενάριο για τη μελλοντική εξέλιξη της ΠΑΜΘ υποθέτει τη στροφή της αναπτυξιακής στρατηγικής της Περιφέρειας προς την ενδογενή ανάπτυξη. Σε αυτό το σενάριο, οι υφιστάμενες παραγωγικές και κοινωνικές δομές στηρίζονται και σταδιακά
εκσυγχρονίζονται, αποδίδοντας στην ουσία ενδογενές αναπτυξιακό κεφάλαιο που θα βοηθήσει να καταστεί η Περιφέρεια ελκυστική σε ένα διευρυμένο οικονομικό χώρο. Το σενάριο αυτό προσβλέπει σε μια πολυπαραγοντική ανάπτυξη, που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας και θα προωθεί κυρίως τις διασυνδέσεις που θα αυξήσουν την προστιθέμενη αξία, την εξωστρέφεια και την αυτοδυναμία της αναπτυξιακής διαδικασίας. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο η απαραίτητη αναπτυξιακή δυναμική και η στόχευση, που θα νοηματοδοτήσουν τις υποδομές που έχουν δημιουργηθεί και θα καταστήσουν τους πόλους της ΠΑΜΘ ανταγωνιστικούς στη διεκδίκηση μια θέσης – κόμβου στις διαπεριφερειακές και διασυνοριακές συναλλαγές.
—
