Γράφει ο οφθαλμίατρος Λάκε Συμεών, ομότιμος καθηγητής ιατρικής Α.Π.Θ.
Τα μεσάνυχτα της 4ης Μαρτίου του 1943 οι Βούλγαροι κατ’ εντολήν των Γερμανών ξεσπίτωσαν 1484 Καβαλιώτες Εβραίους για να τους μεταφέρουν στο στρατόπεδο εξοντώσεως στην Τρεμπλίνκα. Στα βαγόνια προς την Τρεμπλίνκα επιβιβάστηκαν και τα μέλη της οικογενείας μου. Δεν επέστρεψαν ποτέ. Την Κυριακή, στις 7 Ιουνίου 2015, 72 χρόνια μετά την αποφράδα εκείνη νύχτα, θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Καβάλας.
Αισθάνομαι βαθύτατη συγκίνηση και ικανοποίηση δεδομένου ότι με αυτό το μνημείο τιμάται η μνήμη των οκτώ αδελφών και των γονέων της μητέρας μου, Κλάρας. Μόνον αυτή και μια αδελφή της στο Βέλγιο επέζησαν. Αν προσθέσουμε και τους πλησιέστερους συγγενείς, τουλάχιστον πενήντα άτομα της οικογένειας μου οδηγήθηκαν στους θαλάμους εξόντωσης εκείνο το βράδυ. Ολόκληρες οικογένειες ξεκληρίστηκαν σε ένα μόνο βράδυ. Όσοι γλίτωσαν δεν βρήκαν κανέναν την επόμενη μέρα. Το ίδιο και η μητέρα μου η οποία, τυχερή μέσα στην ατυχία της, φυγαδεύτηκε και κρύφτηκε με την βοήθεια του Κωνσταντίνου Βλήτου και των σύγαμπρων του, Ευαγγέλου Κουγιουμτζόγλου και Γεωργίου Σερεμέτη. Την έκρυψαν στην Θεσσαλονίκη παρά το θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχαν οι ίδιοι και οι οικογένειες τους. Υπήρξαν και τέτοιοι άνθρωποι.
Οι προσπάθειες για να γίνει αυτό το μνημείο ξεκίνησαν το 2004. Από τότε έως και σήμερα ακούστηκαν πολλές φωνές οι οποίες αντιτάχθηκαν στην ανέγερση του και καθυστέρησαν την δημιουργία του 11ολόκληρα χρόνια. Σε αντίθεση με αυτούς που με αυταπάρνηση έκρυψαν και προστάτεψαν τότε την μητέρα μου, σήμερα κάποιοι σηκώνουν το δάκτυλο και ρητορεύουν συνδέοντας την τραγική μοίρα αυτών των ανθρώπων που χάθηκαν το ‘43 με γεγονότα στο Λίβανο και στη Γαζα. Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι όσοι εκτοπίστηκαν και θανατώθηκαν τοόε ήταν κάτοικοι της πόλης, ανήκαν στον ιστό της κοινωνίας και ζούσαν αρμονικά με τους διπλανούς τους είτε αυτοί ήταν χριστιανοί είτε ήταν μουσουλμάνοι. Η εξωτερική πολιτική του Ισραήλ, που χρησιμοποιούνταν ως πρόσχημα για την αναβολή της δημιουργίας του μνημείου, κρύβει ωμό αντισημιτισμό και μίσος. Οι 1484 Καβαλιώτες Εβραίοι που χάθηκαν δεν είχαν σχέση με το Ισραήλ. Το Ισραήλ δεν υπήρχε το 1943! Οι 1484 εβραίοι που χάθηκαν ήταν άνθρωποι και κάτοικοι της Καβάλας! Ανήκαν σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Ήταν καπνεργάτες, εργάτες, καπνέμποροι, αστοί, αριστεροί, δεξιοί, αθλητές (Λεόν Πασί – Βαλκανιονίκης) ενώ ανάμεσα σε αυτούς που χάθηκαν υπήρχαν και 150 μαθητές (το σχολειό των οποίων έγινε δωρεά από την Ισραηλιτική κοινότητα Καβάλας στο Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας). Θα μπορούσαν ποτέ αυτοί οι άνθρωποι να έχουν άποψη και ευθύνη για τις πολιτικές εξελίξεις στην Μ. Ανατολή το 2014;
Η βάφτιση της Λυδίας από τον Απόστολο Παύλο το 50 μ.Χ μαρτυράει ότι ο εβραϊκός πληθυσμός υπήρχε στην περιοχή από την αρχαιότητα. Το 1492, εμπλουτίστηκε από τους Εβραίους που εκδιώχθηκαν από την Ιερά Εξέταση της Ισπανίας και λίγα χρόνια αργότερα, το 1527, από τους εβραίους της Ουγγαρίας τους οποίους οι Οθωμανοί μετέφεραν στην περιοχή της Καβάλας ως σκλάβους. Μέχρι και το 1943 το εβραϊκό στοιχείο δημιουργούσε, ζούσε και αναπτυσσόταν στην Καβάλα. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε ένας Εβραίος, ούτε μια Εβραία για να θυμίζει ότι αυτοί οι άνθρωποι υπήρξαν εκεί.
Το μνημείο αυτό δεν είναι θέμα της αποδεκατισμένης τότε και ανύπαρκτης σήμερα εβραϊκής κοινότητας, δεδομένου ότι ο τελευταίος Εβραίος πέθανε προ ολίγων ετών, αλλά είναι θέμα της πόλης προς τους πολίτες της, του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο. Αυτοί οι άνθρωποι υπήρξαν, έζησαν και δημιούργησαν στην Καβάλα και πλήρωσαν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο την εβραϊκή τους καταγωγή. Ας μην τους γυρίσουμε την πλάτη για δεύτερη φορά. Τους το οφείλουμε.
(Στην φωτογραφία απεικονίζονται οι γονείς της μητέρας μου Δαυίδ και Ελβίρα Μπερισί με τα 10 παιδιά τους, εκ των οποίων διεσώθηκαν μόνο τα δυο.)
