Την ιδέα του ο Παύλος Λεμοντζής μου την είχε εμπιστευθεί το περασμένο καλοκαίρι, ενόσω παρακολουθούσαμε κάποιες παραστάσεις στο αρχείο θέατρο Φιλίππων. Θέλω, μου είχε πει, να ετοιμάσω μια μουσικοθεατρική δουλειά με θέμα τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Τσίμπησα απευθείας. Το συζητήσαμε σε πρώτη φάση και περίμενα την επίσημη ανακοίνωση. Αυτή έφτασε με το σχετικό δελτίο για την παράσταση «Εγώ η Φλέρυ» που κάνει την πρεμιέρα της τη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου.
Στο Chocolat Café του Εμπορικού Κέντρου λοιπόν θα φιλοξενηθεί η ατμοσφαιρική μουσική παράσταση από την ομάδα «Χ-οδός» σε διασκευή – σκηνοθεσία Παύλου Λεμοντζή. Η ομάδα μας υπόσχεται εξήντα λεπτά μυσταγωγίας με την πρωτοτυπία της έκφρασης μέσα από το λόγο και τη μουσική. Μια ανθολογία τραγουδιών που ερμηνεύτηκαν από τη μοναδική φωνή της Φλέρυ και κείμενα που γράφτηκαν γι’ αυτή, σε μια νέα φόρμα θεατρικής «ομιλίας».
Αυτή η φορά η δουλειά που ετοίμασε ο Παύλος δε θα είναι «μια κι έξω» αλλά θα έχει διάρκεια, αφού όσοι δε καταφέρουν να παραστούν στην πρεμιέρα θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν την επανάληψή της κάθε Δευτέρα στις 21:30. Έχοντας το «κάκιστο» συνήθειο να περνά κάθε δουλειά του από ψιλό κόσκινο, ο Παύλος Λεμοντζής αυτονόητα αναζήτησε το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό για να υλοποιήσει την ιδέα του. Έτσι εξασφάλισε τη συμμετοχή των κορυφαίων. Του Τάσου Καλαφάτη στο πιάνο, της Έφης Πριμικυρλίδου στην ερμηνεία και της Χριστίνας Γλυφού στη σκηνική επιμέλεια. Φυσικά, συμμετοχή στο εγχείρημα θα έχει και ο ίδιος ο Παύλος. Όσοι λοιπόν δε γνωρίζουν τη Φλέρυ, ας αναζητήσουν τη θεϊκή φωνής της σε εξαίρετες ερμηνείες των βίντεο του YouTube κι ας τηλεφωνήσουν στο 2510-832915 για την κράτησή τους.
ΤΟ ΑΗΔΟΝΙ ΤΟΥ «ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΡΩΤΙΚΟΥ»
Πόσοι να ‘ναι άραγε οι επιθετικοί προσδιορισμοί που μπορούν να αποδοθούν στη Φλέρυ Νταντωνάκη; Η φεγγαροπαρμένη; Το αερικό του ελληνικού τραγουδιού; Η σούπερ νόβα του εγχώριου μουσικού στερεώματος; Ή ως τη μεγάλη τραγουδίστρια, που οι περισσότεροι γνωρίσαμε όταν πρώτη «ανάγνωσε» το Μεγάλο Ερωτικό του Μάνου Χατζηδάκι;
Η Φλέρυ Νταντωνάκη (πραγματικό όνομα Ελευθερία Παπαδαντωνάκη, 1937-1998) ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια, γνωστή για τη συνεργασία της με τον Μάνο Χατζιδάκι και την ερμηνεία της στο δίσκο του Ο Μεγάλος Ερωτικός.
Γεννήθηκε το 1937 στην Αθήνα (κατ’ άλλους στην Κρήτη) και από μικρή καταπιάστηκε με τις τέχνες και κυρίως με την υποκριτική, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται στο ότι ο πατέρας της ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός και κινηματογραφικός παραγωγός. Με την ενηλικίωσή της πηγαίνει στις ΗΠΑ, όπου σπουδάζει Ιστορία και Φιλολογία και σύντομα ξεκινά μια καριέρα ηθοποιού, συμμετέχοντας σε παραστάσεις στη Νέα Υόρκη. Ο ρόλος της ως τραγουδίστρια γεννιέται μέσα από τυχαίες ευκαιρίες, στις οποίες τραγουδά δημοτικά τραγούδια για τους φίλους της. Σταδιακά ο ρόλος αυτός κυριαρχεί και αρχίζει να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές, με ένα ευρύ ρεπερτόριο που περιλαμβάνει λαϊκή μουσική της Ελλάδας, της Ισπανίας, αλλά ακόμη και της Βραζιλίας. Το 1965 εμφανίζεται ο πρώτος της δίσκος με τίτλο «Fleury: The isles of Greece», που περιλαμβάνει ένα ετερόκλητο ρεπερτόριο, από λαϊκά άσματα του Απόστολου Καλδάρα, βραζιλιάνικες bossa nova και τρία κομμάτια του Μίκη Θεοδωράκη.
Με την επέλαση της χούντας, η Φλέρυ τάσσεται υπέρ του αντιδικτατορικού κινήματος και δείχνει την υποστήριξή της τραγουδώντας σε συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Συνάμα, γνωρίζεται με τη Μελίνα Μερκούρη, την οποία μάλιστα αντικαθιστά σε μια από τις παραστάσεις του «Ilya darling» του Ζυλ Ντασέν. Το 1970 γνωρίζεται με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος ακούγοντας τη φωνή της εκστασιάζεται. Ηχογραφούν στο σπίτι του Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη μια σειρά από κλασικά ρεμπέτικα του Τσιτσάνη, Μάρκου Βαμβακάρη κ.ά. Πολλά χρόνια αργότερα, η ηχογράφηση αυτή λαμβάνει τη μορφή δίσκου με τίτλο «Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα Λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι» και αποτελεί την τελευταία δισκογραφική ενασχόληση του Χατζιδάκι με τα ρεμπέτικα τραγούδια. Στο μεσοδιάστημα οι δύο καλλιτέχνες συνεργάζονται στο δίσκο «Κύκλο του C.N.S.» (1971), στον οποίο η Φλέρυ τραγουδά έξι τραγούδια σε επανεκτέλεση μετά τον Γιώργο Μούτσιο (πρώτη εκτέλεση, 1959), σε ποίηση του συνθέτη.
Δύο χρόνια πριν την οριστική πτώση της Χούντας, ο Μάνος Χατζιδάκις και η «Μούσα» του επιστρέφουν στην Ελλάδα. Το 1972 αποτελεί έτος-σταθμό στην καριέρα της Φλέρυ, με πιο σημαντικό γεγονός την έκδοση του δίσκου «Ο Μεγάλος Ερωτικός». Στην παραγωγή συμμετέχει και ο Δημήτρης Ψαριανός, που περιλαμβάνει μελοποιήσεις αρχαίας και νέας ελληνικής ποίησης με θέμα τον έρωτα. Στα τέλη του ιδίου χρόνου η Φλέρυ ηχογραφεί και πάλι, αυτή τη φορά τον «Καπετάν – Μιχάλη» του Χατζιδάκι, ενώ συμμετέχει και στον δίσκο «Δώδεκα τραγούδια του Γιώργου Ποταμιάνου», ενός Έλληνα εφοπλιστή, με τον οποίο τη συνέδεε μεγάλη φιλία από τον καιρό που ήταν στις ΗΠΑ.
Ακολουθεί μια περίοδος άτονης καλλιτεχνικής δημιουργίας• συμμετέχει φιλικά σε κάποιες ταινίες, ενώ γνωρίζεται με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή. Η συνεργασία μεταξύ τους δεν τελεσφορεί και η Φλέρυ εισέρχεται σε μια περίοδο εσωτερικής αναζήτησης και «χάνεται στα μονοπάτια του μυαλού της», όπως δημόσια δηλώνει η ίδια. Επιστρέφει στο προσκήνιο το 1984, ερμηνεύοντας τρία τραγούδια στον πρώτο δίσκο του Ηλία Λιούγκου με τίτλο «Νυχτερινή δοκιμασία». Αρχίζει τις εμφανίσεις της στους μουσικούς χώρους «Τιπούκειτος», «Καφέ – θέατρο» και τον Πύργο του Απόλλωνα. Συνοδευόμενη από τον πιανίστα Γιάννη Σπυρόπουλο-Μπαχ, ερμηνεύει κομμάτια του Χατζιδάκι, ελληνικά λαϊκά, αλλά και τραγούδια της τζαζ και σόουλ ανθολογίας. Η τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση έρχεται το 1986, οπότε και τραγουδά το «Τραγούδι της νύχτας» στον δίσκο «Τσιμεντένια Τρένα» του συγκροτήματος «Τερμίτες». Το 1985, μια συναυλία στη Ρωμαϊκή Αγορά, στην οποία συμμετέχει και η Δήμητρα Γαλάνη αποτελεί και την τελευταία της εμφάνιση επί σκηνής. Τρομάζει από την κοσμοσυρροή και εγκαταλείπει το πάλκο, εν τέλει όμως επιστρέφει και αποθεώνεται για την ερμηνεία της.
Έκτοτε αποσύρεται από τα φώτα της δημοσιότητας και θεωρεί τη σχέση της με το τραγούδι λήξασα. Μένει απομονωμένη με τη μητέρα της και την κόρη της Ζωή, ενώ επί ματαίω αρκετοί καλλιτέχνες την προσεγγίζουν, με σκοπό την επανεμφάνισή της. Η μοίρα την χτυπά διπλά. Αποξενωμένη, με τους ιδιωτικούς της δαίμονες να γιγαντώνονται, προσβάλλεται πλέον και από καρκίνο. Πεθαίνει στις 18 Ιουλίου του 1998, σε μια κλίνη του Νοσοκομείου Μεταξά, καταρρακωμένη και σε σύγχυση. Το μνήμα της βρίσκεται στο κοιμητήριο της Παιανίας, πλάι σ’ αυτό του Μάνου Χατζιδάκι.
ΟΤΑΝ Η ΦΛΕΡΥ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΕ ΣΤΟ WOODSTOCK
Ήταν Παρασκευή, Δεκαπενταύγουστος του 1969. Η Φλέρυ φοβόταν τα ελικόπτερα, την καθησύχασε όμως ο Αμερικανός φίλος της, κολλητός του διοργανωτή Michael Lang, όταν της είπε ότι η Janis Joplin και η Melanie επέλεξαν το ίδιο μέσο μεταφοράς τους στο φεστιβάλ. «Αυτές, αγαπημένε μου, τις ξέρουν όλοι», έκανε στον John – έτσι ονομαζόταν ο φίλος της – «ποιος θα δώσει σημασία σε μια Ελληνίδα τραγουδίστρια;» Κι αυτός τη συμβούλεψε να μην το σκέφτεται, διότι είχε κι εκείνη ήδη ένα δίσκο στο ενεργητικό της, βγαλμένο μάλιστα στη Vanguard, την εταιρεία που είχε δισκογραφήσει η Joan Baez.
Το ημερολόγιο έδειχνε Παρασκευή 15 Αυγούστου του 1969 και η ώρα ήταν πέντε το απόγευμα όταν το ελικόπτερο με τη Φλέρυ Παπαδαντωνάκη μέσα (ακόμη δεν λεγόταν Νταντωνάκη), προσγειώθηκε σε μια αυτοσχέδια πίστα κατά μήκος της φάρμας του Max Yasgur. Έδειχνε τρομερά αμήχανη η Φλέρυ, αν και εντυπωσιασμένη από τα αμέτρητα ημίγυμνα ανθρώπινα κορμιά που βρίσκονταν παραταγμένα ακανόνιστα γύρω της, σα να ξεχύθηκαν κυριολεκτικά από κάποιον πολύχρωμο αναγεννησιακό πίνακα.
«Για σκέψου, η μυρωδιά της μαριχουάνας είναι πιο έντονη κι απ’ αυτή των ινδικών sticks», σχολίασε με νόημα στον John και γέλασαν με την καρδιά τους. Κατευθύνθηκαν αμέσως προς το περίπτερο των καλλιτεχνών δίπλα ακριβώς από τη σκηνή. Tους υποδέχτηκε η Joan Baez, η οποία ήθελε επιτέλους να γνωρίσει από κοντά την τραγουδίστρια από την Ελλάδα. Δεν τη γνώριζε τόσο από το πρώτο της άλμπουμ, όσο από το θέατρο, όταν είχε αντικαταστήσει τη Μελίνα Μερκούρη στο Ilya Darling.
«Εσύ είσαι η Φλέρυ, λοιπόν;» της έκανε η Joan με ένα ζεστό χαμόγελο, το οποίο την ώθησε να απαντήσει ως εξής: «Κι εσύ είσαι η Baez, που τραγούδησες για ένα μοσχαράκι που το πήγαν στη σφαγή κι όποτε το ακούω, κλαίω»! Της προξένησε μεγάλη εντύπωση της Φλέρυ που η Baez γνώριζε το έργο του Μίκη Θεοδωράκη. Τον είχε τραγουδήσει κι αυτή στο δίσκο της, το «Μάνα μου και Παναγιά» σε στίχους του Λειβαδίτη….
ΒΟΥΛΑ ΘΑΣΙΤΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
=====================================================================
