Επί σειρά ετών εργάστηκε στη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Καβάλας ως διευθυντής εγγείων βελτιώσεων ο γεωπόνος Κώστας Τσομπάνογλου. Σήμερα συνταξιούχος, διαμένει στη Χρυσούπολη, ενημερώνεται για τα θέματα που κάποτε τον απασχολούσαν καθημερινά, παρεμβαίνει με επιστολή του τώρα που η συζήτηση για το αρδευτικό Νέστου καλά κρατεί. Η εφημερίδα μας δημοσιεύει την επιστολή του Κωνσταντίνου Τσομπάνογλου, που απευθύνεται προς το παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, κοινοποιείται δε στον αντιπεριφερειάρχη, τον Δήμο Νέστου, τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας, το ΤΟΕΒ Χρυσούπολης. Το κείμενο αναφέρει τα ακόλουθα:
«Με έκπληξη έλαβα γνώση του 663/30-9-2015 έγγραφό σας με το οποίο επιχειρείται η διακοπή κατασκευής του εκτελούμενου αρδευτικού έργου στις περιοχές Ερατεινού-Πέρνης κλπ Δυτικής Πεδιάδας Νέστου.
Το εκτελούμενο έργο είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Νομού, που με ανυπομονησία περίμενε ο αγροτικός κόσμος της περιοχής.
Η επιλογή του είδους του αρδευτικού δικτύου, έγινε αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα που έχουν τα υπάρχοντα συστήματα άρδευσης, με τελικό σκοπό την επωφελέστερη λύση.
Έχουν γίνει και έχουν αρμοδίως εγκριθεί όλες οι προβλεπόμενες για ένταξη του έργου μελέτες όπως γεωργοτεχνικές-γεωργοοικονομικές μελέτες, μελέτη οικονομικής σκοπιμότητας και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οι λόγοι που οδήγησαν στην μελέτη και κατασκευή του συγκεκριμένου αρδευτικού συστήματος εν ολίγοις είναι οι εξής:
1) ΦΕΡΤΕΣ ΥΛΕΣ. Το νερό του ποταμού Νέστου έχει αρκετές φερτές ύλες (άμμος-ιλύς κλπ) που για τον καθαρισμό των οποίων στα υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα, στις κύριες διώρυγες χρησιμοποιούνται χωματουργικά μηχανήματα(εκσκαφείς-φορτωτές κλπ) ενώ στις μικρότερες διώρυγες(καναλλέττα-δευτερεύουσες) γίνεται με φτυάρια από εργάτες.
Οι φερτές αυτές ύλες σε περίπτωση χρησιμοποίησης του ίδιου αυτού νερού(χωρίς ύπαρξη λεκανών καθίζησης και φιλτράρισμα του νερού) θα δημιουργούσαν τρομερά προβλήματα λειτουργίας έως και καταστροφή, κλειστού σωληνωτού δικτύου που προτείνεται με το σχετικό έγγραφο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Παρ/μα Ανατολ. Μακεδονίας.
Σε περίπτωση κατασκευής λεκανών καθίζησης και φιλτράρισμα του νερού στην περιοχή του ποταμού Νέστου, για την χρησιμοποίηση του σε όλα τα υφιστάμενα δίκτυα, το κόστος θα ήταν υπερβολικά μεγάλο για το υποκατασκευή δίκτυο, που με και τις υπόλοιπες πρόσθετες δαπάνες που θα αναφερθούν παρακάτω καθιστούν εκ πρώτης όψεως οικονομικά ασύμφορη την κατασκευή του αρδευτικού δικτύου.
Επίσης επισημαίνεται ότι κατασκευή λεκανών καθίζησης φερτών υλικών θα έχει ως συνέπεια περιβαλλοντική επίπτωση στο Δέλτα του ποταμού από την μή μεταφορά φερτών υλικών, κατά την διάρκεια της αρδευτικής περιόδου(7 μήνες ετησίως).
2) ΑΝΕΞΑΡΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΔΙΚΤΥΑ. Η προς άρδευση περιοχή βρίσκεται σε απόσταση από την πηγή υδροληψίας (ποταμός Νέστος) 18 έως 22 χιλιόμετρα μακριά και σε περίπτωση κατασκευής ανεξάρτητου δικτύου(δίκτυο με σταγόνες ή τεχνιτής βροχής) θα έπρεπε να κατασκευασθεί πρόσθετος αγωγός μεταφοράς 18 έως 22 χιλιομέτρων για την μεταφορά του καθαρού νερού απηλαγμένου από άμμο και ιλύ.
Για να κατασκευασθεί ο πρόσθετος αυτός αγωγός θα πρέπει να υπάρξουν απαλλοτριώσεις εκτάσεων, αποζημιώσεις καλλιεργειών, κατασκευή νέων έργων(δρόμοι, γέφυρες κλπ.).
Το επιπλέον αυτό κόστος, τόσο του αγωγού όσο και των πρόσθετων λοιπών δαπανών απαλλοτρίωσης κλπ είναι σίγουρο ότι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις μή ένταξης του έργου λόγω οικονομικότητας.
Σε περίπτωση που για την μεταφορά χρησιμοποιηθούν οι κύριες διώρυγες και προσαγωγοί των υφιστάμενων δικτύων, θα πρέπει η απομάκρυνση των φερτών υλών να γίνει στην κορυφή του κατασκευαζόμενου αρδευτικού δικτύου, όπου και εκεί θα απαιτηθεί η απαλλοτρίωση σημαντικών εκτάσεων με τα παραπάνω αναφερθέντα δυσμενή επακόλουθα.
Σημειωτέον ότι σε όλες τις περιοχές, τόσο των υφισταμένων έργων όσο και στο υπό κατασκευή δίκτυο, έχουν γίνει και έχουν ολοκληρωθεί αναδασμοί.
3) ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Είναι γνωστό ότι η λειτουργία αρδευτικών έργων με σταγόνες ή τεχνιτή βροχή, απαιτούν σημαντική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας την οποία ως γνωστό δεν διαθέτει σε πλήρη επάρκεια το Κράτος μας. Ανεξάρτητα λοιπόν από την αύξηση του λειτουργικού κόστους των έργων που θα αναφερθούμε παρακάτω, επισημαίνεται η έλλειψη της ενέργειας που υπάρχει ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες του έτους, τότε που οι ανάγκες άρδευσης είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Τονίζεται ότι για την αντιμετώπιση της περιοδικής κατά την διάρκεια της ημέρας έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας, η Δ.Ε.Η. συνιστά ή επιβάλλει εκάστοτε την διακοπή άρδευσης τις ώρες αιχμής(πρωινές και μεσημβρινές ώρες).
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι σε ένα δίκτυο 24ωρης λειτουργίας, η διακοπή στους κρίσιμους για την άρδευση μήνες της ηλεκτρικής ενέργειας θα έχει σημαντικότατες επιπτώσεις στην λειτουργία του, με αποτέλεσμα την μείωση αναμενομένων αποδόσεων των καλλιεργειών.
4) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ. Σήμερα η άρδευση γίνεται με μεταφορά του νερού από την υδροληψία έως και το χωράφι με βαρύτητα χωρίς πρόσθετες δαπάνες ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες επιβαρύνουν σημαντικά τα αρδευτικά τέλη που πληρώνουν οι αγρότες στον φορέα λειτουργίας (Τ.Ο.Ε.Β.).
Το Αρδευτικό Τέλος που καταβάλουν οι παραγωγοί στον Οργανισμό ετησίως (ενιαία εισφορά) είναι 9€ το στρέμμα για όλες τις καλλιέργειες πλην της ορυζοκαλλιέργειας που είναι 12,5€ το στρέμμα.
Αντίστοιχα σε Τ.Ο.Ε.Β. που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια τα κόστη που διαμορφώνονται ανά στρέμμα για παρόμοιες υδροβόρες καλλιέργειες με τις καλλιέργειες του υπό κατασκευή δικτύου μετά από επεξεργασία υπολογίζονται τρεις και περισσότερες φορές επί πλέον.
5) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. Στο έγγραφό σας αναφέρεται, ότι η κατασκευή των διωρύγων προκαλεί δυσχέρεια στην μετακίνηση των αγροτών ως και στην άγρια πανίδα της περιοχής(π.χ. βίδρα, τσακάλι, αλεπού κλπ).
Το κατασκευαζόμενο δίκτυο είναι ακριβώς ίδιο με το ήδη υπάρχον δίκτυο, για το οποίο ουδέποτε διατυπώθηκε παρόμοια άποψη καθόσον ουδέποτε διαπιστώθηκε δυσχέρεια μετακίνησης λόγω του έργου.
Η μετακίνηση των αγροτών έχει να κάνει μόνο με το οδικό δίκτυο που σε κάθε περίπτωση θα είναι το ίδιο, η δε μετακίνηση της άγριας πανίδας ουδόλως έχει παρατηρηθεί ότι δυσχεραίνεται από μια ορθογωνική διώρυγα ή από τα καναλλέττα.
Το έργο έχει εγκριθεί περιβαλλοντικά όχι μόνο για τις μετακινήσεις αλλά και για όλες τις υπόλοιπες απαιτούμενες περιπτώσεις.
6) ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ. Τυχόν διακοπή κατασκευής του υπόψη δικτύου, πλέον των πρόσθετων αποζημιώσεων στις οποίες δεν θα υπεισέλθω, με σκοπό την μελέτη για κατασκευή νέου δικτύου άρδευσης με σταγόνες ή τεχνιτή βροχή θα έχει τις ακόλουθες συνέπειες.
Α) Για ανεξάρτητο δίκτυο Ερατεινού-Πέρνης κλπ, ύστερα από πάροδο τουλάχιστον μιας 15ετίας με πρόσθετες δαπάνες μελετών, απόρριψή του ως οικονομικά ασύμφορου.
Β) Για ανακατασκευή όλου του υφιστάμενου αρδευτικού δικτύου Δυτικής Πεδιάδας Νέστου συνολικής έκτασης 150.000στρεμμάτων(καταστροφή του υφιστάμενου και κατασκευή υπόγειου σωληνωτού), όχι μόνο για τις σημερινές οικονομικές συνθήκες του Κράτους, αλλά και χωρίς αυτές, θεωρούμε ότι ουδέποτε μπορεί να πραγματοποιηθεί, καθόσον το κόστος ουδόλως έχει να κάνει με 50εκ.€ αλλά πολλαπλώς πολλαπλάσιο.
7) ΓΕΝΙΚΑ. Σε ότι αφορά το μελετηθέν έργο με κλειστό υπόγειο δίκτυο στον Νομό Ξάνθης έχει να κάνει με διαφορετικές συνθήκες, από ότι το αρδευτικό δίκτυο του Ερατεινού-Πέρνης κλπ.
Στην Δυτική Πεδιάδα του Νέστου έχουν κατασκευασθεί δίκτυα περίπου στο 86% της έκτασης της και ολοκληρώνονται με το υπό κατασκευή δίκτυο, ενώ στην Ανατολική Πεδιάδα του Νέστου έχει κατασκευαστεί μόνο ένα αρδευτικό δίκτυο που καλύπτει το 18% περίπου της έκτασης της, οπότε για την Ανατολική πεδιάδα η μελέτη αυτή αφορά την εξ’ αρχής κατασκευή νέου δικτύου, διατηρώντας το ήδη υφιστάμενο δίκτυο.
Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στο υπό κατασκευή αρδευτικό δίκτυο οι εκτάσεις είναι 50% περίπου παθογενείς(αλατούχες) και ο τρόπος άρδευσης που ακολουθείται ενδείκνυται για την βελτίωσή του.
Με το υπό κατασκευή έργο και για τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής και οικονομία νερού επιτυγχάνεται και οικονομία ηλεκτρικής ενέργειας, διατηρώντας στο ελάχιστο το αρδευτικό κόστος, συμβάλλοντας στην οικονομικότητα παραγωγής γεωργικών προϊόντων σε σύγκριση με άλλες μεθόδους άρδευσης.
Η οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του υπόψη έργου θα έχει σημαντικότατες απώλειες στο αγροτικό εισόδημα της περιοχής.
Χρυσούπολη 20-10-2015
Ο Συντάξας
Κώστας Τσομπάνογλου
