Η «Μήδεια» του Ευριπίδη, η τραγωδία του έρωτα που μετατρέπεται σε τρομερό και άγριο μίσος, θα παρουσιαστεί στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων την Παρασκευή 2 και το Σάββατο 3 Αυγούστου στις 9 το βράδυ, στο πλαίσιο του 56ου Φεστιβάλ Φιλίππων Θάσου. Ο Σπύρος Α. Ευαγγελάτος σκηνοθετεί για δεύτερη φορά το έργο, 12 χρόνια μετά την παρουσίασή του από το «Αμφι-Θέατρο» στην Επίδαυρο το 2001, με τη Λήδα Τασοπούλου στον ομώνυμο ρόλο. Φέτος επανέρχεται στο κείμενο του Ευριπίδη κάτω από μια ιδιαίτερη συνθήκη, αφού η παράσταση ανεβαίνει με αποκλειστικά ανδρική διανομή και πρωταγωνιστή τον Γιώργο Κιμούλη.
Η διήμερη φιλοξενία της παραστάσεως στο θέατρο Επιδαύρου συγκέντρωσε το ενδιαφέρον χιλιάδων θεατών, οι οποίοι μένοντας ικανοποιημένοι από το θέαμα και την ποιότητά τους, χειροκρότησαν θερμά τους συντελεστές. Τα μεγάλα αθηναϊκά ΜΜΕ επεφύλαξαν και για το σύνολο των συντελεστών αλλά κυρίως για τον πρωταγωνιστή τα καλύτερα σχόλιά τους. Εκείνος με τη σειρά του παραχώρησε πολλές συνεντεύξεις, αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίον προσέγγισε τον απαιτητικό «γυναικείο» ρόλο που φέτος τόλμησε να αναλάβει.
Συνεπέστατος στα θερινά ραντεβού του με το φεστιβάλ και το αρχαίο θέατρο Φιλίππων, ο Γιώργος Κιμούλης και φέτος θα περιμένει το κοινό. Χθες το μεσημέρι βρέθηκε στο δημαρχείο της Καβάλας μαζί με τους συμπρωταγωνιστές του, πολυτέλεια που συνήθως δεν απολαμβάναμε στο πρόσφατο παρελθόν, να υποδεχόμαστε δηλαδή τον κ. Κιμούλη στο πλαίσιο μιας συνεντεύξεως τύπου. Για μια σπουδαία στιγμή του ΦΦΘ και για τη τιμή να υποδέχεται η Καβάλα έναν ηθοποιό τέτοιου διαμετρήματος, όπως ο Γιώργος Κιμούλης, μίλησε ο Θοδωρής Γκόνης.
Για μία ευτυχισμένη στιγμή και μια ευτυχισμένη παράσταση έκανε λόγο ο πρωταγωνιστής, αφού τα θέλω τα δικά του συνέπεσαν με εκείνα του σκηνοθέτη Σπύρου Ευαγγελάτου. Βαδίζοντας πάνω σε ρεαλιστικούς ή εξπρεσιονιστικούς τρόπους επί των οποίων έπρεπε να βασιστεί σκηνοθετικά η παράσταση, εξαιτίας των λιγοστών αναφορών. Η Μήδεια, ως αρχαία ελληνική τραγωδία, φιλοσοφεί και κοσμολογεί, σημείωσε ο κ. Κιμούλης. Είναι η τιμωρία της ίδιας της φύση απέναντι στην ανδρική έπαρση και όχι απλά η ιστορία μιας γυναίκας που εκδικείται τον άνδρα της.
Πως θα πρέπει ο θεατής να ξεφύγει από το μελοδραματικό στοιχείο της υπόθεσης; Η ανδρική διανομή του θιάσου σχεδόν απαγορεύει την ανάγνωση με μελοδραματικό συναισθηματικό κι επιβάλλει τη απώλεια της αίσθησης του φύλλου.
Μια από τις ευτυχέστερες στιγμές του Γιώργου Κιμούλη είναι η παρούσα σκηνοθεσία του από τον Σπύρο Ευαγγελάτου εξαιτίας του οποίου έγινε ηθοποιός. Άρα συνεργάζεται και συνυπάρχει με τον άνθρωπο που τον «έπλασε». Θετικότατα ήταν τα σχόλια του κ. Κιμούλη για τους συνεργάτες του, είτε πρόκειται για τους ηθοποιούς, είτε για τους αθέατους αλλά σημαντικούς συντελεστές της παραγωγής.
Ο Μάνος Βακούσης εστιάστηκε στη Μήδεια, που είναι ο κόσμος που καθένας κρύβει μέσα του. «Όλα τα πρόσωπα της τραγωδίας τα κουβαλάμε μέσα μας και αυτά κρύβουν την πανσπερμία όσων θέλουν να φωτιστούν», παρατήρησε ο ηθοποιός, ξεκαθαρίζοντας ότι όλοι τους επιχειρούν να γίνουν η θηλυκή πλευρά του αρσενικού εαυτού τους. Ο Τάσος Νούσιας μετέφερε τους ήρωες – σύμβολα της τραγωδίας στο σήμερα και παρομοίασε τους Έλληνες με μια προδομένη Μήδεια από καιροσκόπους κι αριβίστες, αλλά κι ένα κράτος που στο τέλος τρώει τα παιδιά του. Μια πολιτική χροιά επομένως προσέδωσε ο κ. Νούσιας στη Μήδεια.
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ
Η ιστορία της Μήδειας συνοδεύεται πάντα από τις περιπέτειες της αργοναυτικής εκστρατείας, το βαρβαρικό παρελθόν, τον ανεπιτυχή έρωτα, την εξορία, τις μαγικές – θρησκευτικές αρετές, την νοσούσα επιθυμία και κύρια τον ανόσιο φόνο της: την παιδοκτονία.
Οι ερμηνευτικές προσπάθειες για τη μορφή της Μήδειας είναι πολλαπλές, επίμονες και απλώνονται σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Και οι ερμηνευτικές αυτές δοκιμές μέσα από τον προβληματισμό τους, αναλύουν τις εκάστοτε ιστορικό – κοινωνικές, πολιτισμικές αλλά και πολιτικές αξίες και ιδιαιτερότητες του χώρου και του χρόνου. Η συζήτηση όμως για τη Μήδεια, εκτός από τη διαχρονικότητα του αρχαίου δράματος, αποκτά και το ενδιαφέρον της συζήτησης για τη γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα αλλά και σήμερα, για τον έρωτα, το ταξίδι, την εξορία, τις αντιθέσεις ή τις σχέσεις πολιτισμού –βαρβαρότητας, θείου – δαιμονικού, καλού – κακού. Έτσι, τα στοιχεία της ζωής και του θανάτου, του φόνου και της αγριότητας, της αγάπης και των αντιθέτων της, του καλού και του κακού, με αφορμή τη Μήδεια διεγείρουν το φανταστικό των μελετητών, συγγραφέων σκηνοθετών που επιχειρούν τη διαχείριση στο χρόνο και το χώρο του μύθου και της δράσης της Μήδειας.
Από την αρχή του Ευριπίδη, οι Μήδειες περιφέρονται παντού, στην τέχνη και στη ζωή, σιωπηλές ή κραυγαλέες, τρομερές και βουτηγμένες στο μαύρο πάθος, στην επιθυμία. Η διαχρονική τους πορεία διαγράφεται στην ιστορία του πολιτισμού για το ρόλο και τη σημασία της αρχαίας τραγωδίας, φωτίζοντας τις ψυχικές διαδρομές του τραγικού προσώπου στους αιώνες.
Οι μυθικές δοξασίες πριν τον Ευριπίδη απέκτησαν την καλύτερη δυνατή ισορροπία τους μέσα στην ευριπίδεια εκδοχή για τη μορφή της Μήδειας, αφού ο ποιητής ανάγει τη μορφή της στο ύψος του τραγικού, κρατώντας όλες τις ιδιότητες και καταβολές που έχει το πρόσωπο της από το μύθο. Ίσως και γι’ αυτό η Μήδεια ασκεί και την πιο μεγάλη ακτινοβολία μέσα στο έργο του, αφού το πρόσωπό της ολοκληρώνεται και αποθεώνεται σε όλες του τις διαστάσεις. Μετά τη Μήδεια του Ευριπίδη, ο κατάλογος των έργων όπου γράφεται και ξαναγράφεται ή σχολιάζεται είναι μακρύς.
Μετά το δικό του έργο, η Μήδεια μοιάζει να κινείται με τα φτερά της γοητείας. Ξεφεύγει από το χώρο του θεάτρου και απλώνεται όχι μόνο σε δραματουργικούς και ποιητές αλλά και σε γλύπτες, ζωγράφους, αγγειογράφους, σε αμφορείς, κρατήρες, αγγεία κάθε λογής, σε τοιχογραφίες, ανάγλυφες παραστάσεις ρωμαϊκών σαρκοφάγων.
Οι Μήδειες συνεχίζουν τη διαχρονική τους πορεία, σε κάθε θεατρική ανάγνωση –σκηνοθεσία και θα την συνεχίζουν και πέρα από μας. Άλλοτε ως άγγελος σωτηρίας και ιερότητας και άλλοτε ως τέρας καταστροφής και πανουργίας. Οι ψυχικές αποδόσεις και ιδιότητες της θα διαρκούν όσο θα εξακολουθούν και οι παιδοκτονίες παντός τύπου. Οι αναφορές της θα μεταλλάσσονται, θα μετονομάζονται μέσα στα ερμηνευτικά ρεύματα της αρχαιογνωσίας, αλλά συγχρόνως θα συνθέτουν και θα οριοθετούν την αναπαράσταση και εξιστόρηση των ψυχικών υποθέσεων ενός μυθικού αρχετυπικού προτύπου: εκείνου της Μήδειας.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Σπύρος Ευαγγελάτος
Σκηνικά: Γιώργος Πάτσας
Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Μουσική διδασκαλία: Γιάννης Αναστασόπουλος
Χορογραφία: Ζωή Χατζηαντωνίου
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστιάννα Μαντζουράνη
Παίζουν: Γιώργος Κιμούλης, Οδυσσέας Παπασπαλιόπουλος, Τάσος Νούσιας, Μάνος Βακούσης, Νικόλας Παπαγιάννης, Δημήτρης Παπανικολάου, Νίκος Αναστασόπουλος και οι
Τάσος Αλατζάς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Χάρης Γρηγορόπουλος, Δημήτρης Καραβιώτης, Σταύρος Καραγιάννης, Δημήτρης Καραμπέτσης, Δημήτρης Μόσχος, Δημήτρης Μυλωνάς, Δημήτρης Παπανικολάου, Παντελής Φλατσούσης, Γεράσιμος Σκαφίδας.
