Είναι στιγμές που το μεγάλωμα των παιδιών μας φαντάζει σα να πηγαίνει κάποιος στον πόλεμο! Κάθε στάδιο είναι και μια μάχη και τα λάφυρα που κερδίζουμε αποτελούν ένα μικρό, μα ταυτόχρονα και τόσο μεγάλο, επίτευγμα.
Στόχος είναι να γίνονται μέρα με τη μέρα ολοένα και πιο αυτόνομα, το καθένα με βάση τις ικανότητές του, με συνεχή μάθηση, κάτι που θα τα οδηγήσει να γευτούν την πραγματική ζωή. Όμως δυστυχώς, η ζωή μερικές φορές έχει και μια πικρή γεύση… Δεν καταφέρνουμε πάντα να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε, καθώς το τζίνι που βγαίνει από το λυχνάρι πραγματοποιώντας τις επιθυμίες μας βρίσκεται μόνο στον κόσμο των παραμυθιών!
Και έρχεται λοιπόν η στιγμή που τα παιδιά μας θυμώνουν και εξηγήσεις όπως “Δεν μπορείς να τα έχεις όλα”, “Είναι αργά και πρέπει να φύγουμε”, “Δεν γίνεται συνέχεια να τρως πατατάκια”, απλά δεν χρησιμεύουν σε τίποτα!
Ίσως να μην πρόκειται για το δικό μας παιδί, όμως, στους περισσότερους από εμάς έχει συμβεί να συναντήσουμε ένα παιδάκι ιδιαίτερα νευρικό και πεισματάρικο το οποίο μας ήταν δύσκολο να διαχειριστούμε. Αποκλείοντας το ενδεχόμενο της παρουσίας κάποιας συγκεκριμένης παθολογίας (όπου και κρίνεται απαραίτητη η γνώμη κάποιου ειδικού – ψυχολόγου, παιδοψυχολόγου, παιδοψυχιάτρου-), ρίχνουμε φως σε βασικά σημεία απαντώντας σε κάποια ερωτήματα.
Γιατί τα σημερινά παιδιά έχουν περισσότερα νεύρα;
Μεγάλο μέρος της ευθύνης έχουν η τηλεόραση και οι ηλεκτρονικές συσκευές που προκαλούν υπερδιέγερση διατηρώντας υψηλό το επίπεδο της μόνιμης αίσθησης ενθουσιασμού. Μάλιστα, η υπερβολική έκθεση μπροστά σε μια οθόνη, μπορεί να συσχετίζεται με την διάγνωση της Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας.
Γιατί τα σημερινά παιδιά μοιάζουν να είναι πιο ιδιότροπα;
Η αλήθεια είναι πως πριν από κάποια χρόνια τα παιδιά ήταν ευχαριστημένα με πολύ μικρά πράγματα και με το οτιδήποτε τους χαρίζονταν. Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία, η φράση “μαμά, θα μου αγοράσεις…” δεν προλαβαίνει καν να ολοκληρωθεί και το αίτημα του κάθε παιδιού ικανοποιείται. Τα παιδιά μπορούν εύκολα να μας γνωστοποιήσουν τις ανάγκες τους, αλλά δύσκολα μας μεταφέρουν τα συναισθήματα τους.
Πόσο σημαντικός είναι ο τρόπος ζωής;
Προσαρμόζω συνεχώς τη ζωή μου με βάση εκείνη του παιδιού μου, σημαίνει πως βάζω στην άκρη προσωπικές επιθυμίες, ανάγκες και συνήθειες προκειμένου να δημιουργήσω χώρο στο νέο μέλος της οικογένειας. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι πάντα εύκολο. Το παιδί μπορεί να νευριάζει για τον πιο απίθανο λόγο, γιατί δεν αντέχει τον παραμικρό θόρυβο, γιατί θέλει να κοιμηθεί και δεν μπορεί, γιατί θέλει να φάει την συγκεκριμένη ώρα και πρέπει να κάνει λίγη υπομονή. Επομένως το να υιοθετήσει κανείς έναν τρόπο ζωής στα μέτρα του κάθε παιδιού δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου, πόσω μάλλον όταν και οι δύο γονείς εργάζονται!
Κι αν τελικά οι νευρικοί είμαστε εμείς;
Οι ρυθμοί της κοινωνίας μας φρενήρεις! Σχεδόν σχιζοφρενικοί! Πηγαίνουμε πέρα δώθε μην έχοντας χρόνο να σταματήσουμε και να σκεφτούμε, να προσπαθήσουμε να αναρωτηθούμε εαν υπάρχει κάτι που είναι λάθος, το επόμενο καθήκον μας καλεί, ο κύριος από το πίσω αυτοκίνητο πατάει επίμονα την κόρνα, πρέπει να τελειώσουμε βιαστικά το φαγητό μας και να τρέξουμε για τη δουλειά, να πάμε στο γυμναστήριο, να κάνουμε τα ψώνια… Τί άγχος! Και επιπλέον αισθανόμαστε θύματα των συνηθειών που εμείς οι ίδιοι έχουμε επιλέξει για εμάς και για τα παιδιά μας! Σε αυτό ακριβώς το σημείο λοιπον ας αναρωτηθούμε: Πόσο μεγάλο μέρος από όλα αυτά που κάνουμε μεταφέρουμε στα παιδιά μας;
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ελέγξουν το θυμό τους;
*Μένουμε σταθεροί στη θέση και στις απόψεις μας. Μερικες φορές, πιθανόν λόγω κούρασης και της δύσκολης καθημερινότάς μας, είναι δύσκολο να έχουμε σταθερότητα στα όσα λέμε στα παιδιά, υποκύπτοντας στα αιτήματά τους. Η αποφασιστικότητά μας, ωστόσο, αποτελεί το κλειδί για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουν συνεχείς απαιτήσεις περιμένοντας να ικανοποιηθούν.
*Σημαντική είναι η ύπαρξη ορίων και η εφαρμογή κάποιων κανόνων, εντός και εκτός σπιτιού, ειπωμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλούν σύγχυση στο παιδι. Καλό θα ήταν αυτοί οι κανόνες να γίνονται μαζί με το παιδί, καθώς με αυτόν τον τρόπο του κάνουμε αισθητή την αξία που έχει για εμάς η άποψή του και η μεταξύ μας συνεργασία.
*Ιδιαιτερα αποδοτική είναι η διατύπωση της απαίτησής μας με τρόπο ουδέτερο και όχι θέτοντας ερωτήματα ή διλήμματα στο παιδί. ( πχ. είναι προτιμότερο να πούμε “Τακτοποίησε σε παρακαλώ τα πράγματά σου” αντί για “Μπορείς να τακτοποιήσεις τα πράγματά σου”;)
*Δίνουμε την ευκαιρία στο παιδί να μας εξηγήσει. Συμβαίνει συχνά να νευριάζουν απλά και μόνο επειδή δεν μπορούν να βρουν τον τρόπο να μας εξηγήσουν. Μιλάμε με τα παιδιά μας και δεν αφήνουμε να κρατήσουν μέσα τους τον θυμό. Θα μπορούσε πολύ εύκολα να μετατραπεί σε μια ωρολογιακή βόμβα και σε εκείνο το σημείο θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να το διαχειριστούμε!
Νευρικό παιδί – Τί να κάνω;
Μιλάμε με τα παιδιά μας και φροντίζουμε να τα ακούμε με όλη μας την προσοχή στραμμένη σε εκείνα. Μπορούμε να συζητήσουμε για το πώς πέρασαν την ημέρα τους, να τα αφήσουμε να μιλήσουν για τους φίλους τους, τα συναισθήματά τους, τις εμπειρίες που τους άρεσαν και για όσα τα δυσαρέστησαν.
Προσπαθούμε να ξαναβρούμε την χαρά στις μικρές ανακαλύψεις και στις σημαντικές λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα στη φύση που τόσο πολύ εντυπωσιάζει και ενθουσιάζει τα παιδιά. Ας οργανώσουμε μια μικρή εκδρομή λίγο πιο έξω από την πόλη και την καθημερινότητα που μας πνίγει όλους, ας αναπνεύσουμε λίγο καθαρό αέρα, κι ας ξανανιώσουμε μαζί τους την ηρεμία που όλοι μας έχουμε ανάγκη. Η ύπαρξη ποιοτικού και ουσιαστικού χρόνου είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλα τα μέλη της οικογένειας, πολύ περισότερο για τα μικρά παιδιά.
Υιοθετούμε έναν τρόπο ζωής στα μέτρα του παιδιού. Τα παιδιά απορροφούν σαν σφουγγαράκια την ατμόσφαιρα που επικρατεί μέσα στο σπίτι. Επομένως, όσο πιο ήρεμο και χαλαρό είναι το περιβάλλον που τους δημιούργουμε, τόσο περισσότερο γαλήνια, ασφαλή και άνετα θα νιώθουν και τα ίδια. Η αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας είναι πάρα πολύ σημαντική, καθώς ο κόσμος μοιάζει να πηγαίνει πάρα πολύ γρήγορα για να συμβαδίσει με τον ρυθμό και τα μικρά βηματάκια των παιδιών. Στο κάτω κάτω τους αρκεί μόνο να αισθάνονται όμορφα, ασφαλή και να παίζουν! Σωστά;
Πυραλεμίδου Χρύσα
Κλινική Ψυχολόγος
Απόφοιτος Università degli Studi di Bologna
Μέλος του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου
