Δε λυπήθηκε τα χρήματα η διοίκηση του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Δε τα λυπήθηκε γιατί κατάφερε να τα συγκεντρώσει (με ποιο επιχείρημα άραγε;) κι έτσι ανέβασε φέτος μια παράσταση πολυδάπανη και «πιασάρικη», παρά τον οικονομικό Αρμαγεδώνα. Οι υπεύθυνοι προγραμμάτισαν την περιοδεία της παραγωγής εξασφαλίζοντας εμφάνιση στο θέατρο Επιδαύρου και βγήκαν στους δρόμους.
Στους Φιλίππους έφτασαν για διήμερη παράσταση. Ρίσκο; Σίγουρα ναι, αφού κρατικοί θεατρικοί φορείς παχυλά αμειβόμενοι ακυρώνουν παραστάσεις προκειμένου να σώσουν τα «τομάρια» τους. Παρά το γεγονός ότι το βράδυ της Παρασκευής το χαζοκούτι αναμετέδιδε την κιτσάτη τελετή έναρξης των βρετανικών Ολυμπιακών Αγώνων, παρά το εργάσιμο της ημέρας και παρά την ταυτόχρονη ζωντανή εμφάνιση του Μιχάλη Χατζηγιάννη σε μουσικό φεστιβάλ των ανατολικών παραλιών της Καβάλας, ο κόσμος αποφάσισε να παρακολουθήσει μια παράσταση με βαριά κληρονομιά.
Το μάθημα θεατρικής ιστορίας μας διδάσκει πως η θρυλική παράσταση του Θεάτρου Τέχνης παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1959. Οι συντελεστές της παραγωγής εκείνης άφησαν πίσω τους ένα μύθο. Συνθέτης ο Μάνος Χατζιδάκις, τα σκηνικά και κοστούμια έφεραν την υπογραφή του Γιάννη Τσαρούχη, ενώ η σκηνοθεσία ανήκε στο μέγιστο Δάσκαλο Κάρολο Κουν.
Η παράσταση κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτη αποδείχθηκε τότε. Το κοινό αντέδρασε αρκετά άσχημα στην πρεμιέρα, λόγω του τρόπου με τον οποίον παρουσιάστηκε η σκηνή με τον ιερέα κι έτσι οι επόμενες παραστάσεις απαγορεύτηκαν από το Υπουργείο Προεδρίας. Η μετέπειτα πορεία του έργου όμως ήταν θριαμβευτική, αποτελώντας ένα σταθμό του ίδιου του Μάνου και γενικά της ελληνικής μουσικής. Το 1960 οι «Όρνιθες» έλαβαν την οριστική τους μορφή, ταξίδεψαν στο εξωτερικό, απέσπασαν το Α’ βραβείο στο Φεστιβάλ των Εθνών και ανέβηκαν πολλές φορές από το Θέατρο Τέχνης.
Η «ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ» ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Μ’ αυτή την ιστορία αναμετρήθηκαν φέτος ο Γιάννης Κακλέας που επιμελήθηκε την απόδοση του κειμένου και τη σκηνοθεσία, ο Μανόλης Παντελιδάκης και η Βάλια Μαργαρίτη που ανέλαβαν τα σκηνικά και τα κοστούμια, ο Αλέξιος Πρίφτης που «πείραξε» σε κάποια σημεία τα αρχικά μουσικά μοτίβα του Μάνου. Όσα τραγούδια δεν ήταν «κονσερβαρισμένα» αποδόθηκαν επί σκηνής από τον εξαίρετο Σταύρο Σιόλα, νικητή του βραβείου τραγουδιού κι ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2006 με το περίφημο «Της Άρνης το νερό». Σ’ όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε τις κεφάτες παρουσίες του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου και του Οδυσσέα Παπασπηλιώπουλου, οι οποίοι σχεδόν επί ίσοις όροις μοιράστηκαν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη αντίστοιχα.
Αυτή λοιπόν η παραγωγή που κόστισε ένα σκασμό λεφτά, έτερψε τόσο το κοινό, ώστε σε συγκεκριμένες στιγμές της εξέλιξης ο κόσμος παρότρυνε τους ηθοποιούς «να τα πούνε δυνατά». Τι να πούνε; Να συνεχίσουν να περιγράφουν τη ζοφερή κατάσταση μιας διεφθαρμένης υφιστάμενης κοινωνίας και να συνεχίσουν να ονειρεύονται μια καινούργια ουτοπική και σχεδόν ιδανική πόλη, εκεί ψηλά στα σύννεφα. Μια κοινωνία πουλιών που στέκεται ανάμεσα στην ανθρώπινη διαφθορά και στη θεϊκή απληστία κι ονομάζεται Νεφελοκοκκυγία. Οι σύγχρονες αναφορές στην απόδοση του κειμένου «ακούμπησαν» τόσο εύκολα τους θεατές, που αν και ήταν οι γνωστοί ανυπόφορα αριστοφανικοί (αέναοι χειροκροτητές), δύσκολα θα μπορούσες να τους κρατήσεις κακία για τον ενθουσιασμό τους.
ΚΑΘΕ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ
Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα, αναφορικά με την ποιότητα του θεάματος. Κάποιοι ενθουσιάστηκαν και κάποιοι απογοητεύτηκαν. Οι πρώτοι υπερτερούσαν αριθμητικά και απόλαυσαν την παράσταση που διήρκησε δύο ώρες, καθισμένοι πάνω στους ζεματιστούς βράχους, γελώντας ή χαζογελώντας με τις σύγχρονες αναφορές και παίρνοντας «εκδίκηση» από εκείνους που εδώ και χρόνια ταλαιπωρούν τη χώρα. Παπάδες, εργολάβοι δημοσίων έργων, δήθεν ταλαντούχοι καλλιτέχνες, πολιτικοί και συνταγματολόγοι, γραφειοκράτες δημόσιοι λειτουργοί, φτηνοί εκμεταλλευτές που κατά τον Αριστοφάνη λυμαίνονται συστηματικά τη ζωή του κοσμάκη.
Όσοι πάντως παρακολουθούν εξαρχής το ΦΦΘ κι έχοντας υποστεί τη βάσανο της αριστοφανικής πρεμιέρας, εμφανίζονται ικανοποιημένοι από ότι ελαφρώς καλύτερο κι αν παρουσιάζεται. Πολύ δε περισσότερο όταν το θέαμα είναι και ακριβό. Οι «Όρνιθες» του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης έθαψαν στη σκόνη τους άθλιους «Ιππής» του ΚΘΒΕ κι άφησαν χιλιόμετρα πίσω τις «Νεφέλες» του Εθνικού. Χωράνε συγκρίσεις σε επίπεδο οικονομικής ευρωστίας των αντίστοιχων φορέων; Μάλλον όχι.
ΦΡΑΓΚΑ ΚΑΙ ΟΡΑΜΑ
Έτσι φτάνουμε στο επίμαχο σημείο της χρηματοδότησης μιας θεατρικής παράστασης που αποφασίζει να ανεβάσει ένα δημοτικό περιφερειακό θέατρο, ελάχιστα επιχορηγούμενο από το ελληνικό κράτος, το οποίο συστηματικά απαξιώνει τον πολιτισμό με τα εξευτελιστικά ποσά που στέλνει ή δε στέλνει. Στο σημείωμά του πάντως ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης Μιχάλης Αεράκης «αποκαλύπτει» τους υπόλοιπους χρηματοδότες πέραν του δήμου Χανίων:
«Δεν μπορώ να μην αναφέρω την ANEK LINES που όλα αυτά τα χρόνια ως Χρυσός Χορηγός μας, μας παρείχε κάθε δυνατή διευκόλυνση. Άλλες τοπικές επιχειρήσεις όπως το ΙΝΚΑ Χανίων, η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων αλλά και πλήθος άλλων μικρών τοπικών επιχειρήσεων, χωρίς ποτέ να ξεχνάμε τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ολόκληρου του νησιού μας για την πολύτιμη στήριξή τους όλα αυτά τα χρόνια. Επίσης, πολύ σημαντική είναι η βοήθεια χορηγών που κατά καιρούς μας στηρίζουν όπως: ΟΠΑΠ, Τράπεζα Πειραιώς αλλά και οι τηλεοπτικοί σταθμοί STAR, ΕΡΤ, η ΕΡΑ ΔΙΚΤΥΟ κ.α.»
Ώστε Χρυσός Χορηγός η ANEK LINES; Ναυτιλιακή εταιρεία δεν είναι αυτή; Μάλλον σε άλλες περιοχές της χώρας οι ναυτιλιακές αντί να ταλαιπωρούν τον κοσμάκη, χρηματοδοτούν τον παραγόμενο πολιτισμό και την προβολή του τόπου! Μπορεί η δαπάνη για το ανέβασμα της παραγωγής να μην αποσβεστεί. Μπορεί τα έξοδα να είναι περισσότερα των εσόδων που τελικά θα συγκεντρωθούν όταν γίνει ταμείο. Αλλά ποιος, πλην κάποιων παραδοσιακών μουρμούρηδων, βάζει συνεχώς στη ζυγαριά τον πολιτισμό και τον μετρά βάσει ταμειακής μηχανής;
Ίσως εκεί κάτω στην Κρήτη οι άνθρωποι να έχουν λυμένα όλα τα προβλήματά τους, να μην αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση, να μη μαστίζονται από ανεργία, να μην καταμετρούν λουκέτα καταστημάτων, να μην έφτασε ακόμη το φαινόμενο των νεόφτωχων άστεγων και πεινασμένων, να έλαβε η δική τους τοπική αυτοδιοίκηση κανονικά τη ΣΑΤΑ και τους ΚΑΠ, οι δικοί τους δρόμοι να μη διαθέτουν λακκούβες, οπότε έχουν το περιθώριο να επενδύουν στον πολιτισμό τους! Όποια κι αν είναι πάντως τα κρητικά δεδομένα, το δημοτικό περιφερειακό τους θέατρο φέτος πλασάρεται ψηλά στη θεατρική κλίμακα, κερδίζοντας στα σημεία τα υπόλοιπα ΔΗΠΕΘΕ που περιοδεύουν στις καλοκαιρινές «πιάτσες» και φυσικά δείχνει το δρόμο σε όσα ΔΗΠΕΘΕ κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου, βολεμένα μέσα στα τείχη της εσωστρέφειας και της μετριότητάς τους!
ΒΟΥΛΑ ΘΑΣΙΤΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
