(επί… του ¨Ποντιακού¨ πιεστηρίου…)
του Μάκη Καρασαββίδη
ΛΑΜΠΡΗ. Έτσι αποκαλούσαν τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το ΠΑΣΧΑ. (= η ΛΑΜΠΡΗ). Έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί τεμετέρ’ (οι Πόντιοι), από τη μια απέφευγαν να κρατούν Εβραϊκές ονομασίες εορτών (όπως ποτέ δεν έλεγαν στον Πόντο: ΠΑΣΧΑ). Από την άλλη, πάντα επικέντρωναν η κάθε ονομασία μιας γιορτής να αναδεικνύει και να φανερώνει την πεμπτουσία της.
Πάρα πολλά παραδείγματα μπορώ να σας αναφέρω, όμως δεν είναι της παρούσης, γι’ αυτό θα αρκεσθώ σε τρία.
1]. ΛΑΜΠΡΗ και όχι ΠΑΣΧΑ = η ΛΑΜΠΡΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ του ΧΡΟΝΟΥ (κατά το: Λαμπρυνθώμεν λαοί…), λόγω της ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ του Κυρίου και της απόδοσης της λαπρύτερης αγάπης, της Θεϊκής προς τον άνθρωπο (ΗΜΕΡΑ ΑΓΑΠΗΣ). (τα Λαμπροήμερα = 1η , 2η και 3η ημέρα Πάσχα)
2]. Ο ΓΑΜΟΣ. Επίσης ποτέ δεν έλεγαν: Θα εφτάμε γάμον. Πάντα έλεγαν : Θ’ εφτάμε την ΧΑΡΑΝ! Επειδή ακριβώς η μέρα των νεονύμφων ήταν η ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΡΑ ΧΑΡΑΣ και για το ίδιο το ζευγάρι και για τους γονείς τους αλλά και για όλους τους φίλους και συγγενείς.
3]. Τα ΒΑΠΤΙΣΙΑ (η βάφτιση). Ποτέ δεν έλεγαν θα βαφτίζομε το μωρόν. ΘΑ ΦΩΤΙΖΩΜΕ το ΜΩΡΟΝ, έλεγαν. ΒΑΠΤΙΣΙΑ στην ΠΟΝΤΙΑΚΗ: ΦΩΤΙΣΑ (το σ παχύ και το α προφέρεται ως κάτι μεταξύ α και ε). ΦΩΤΙΣΑ λοιπόν επειδή κατά το μυστήριο αυτό, το παιδί ΦΩΤΙΖΕΤΑΙ από το ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ.
Αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσαμε να πούμε (να γράψουμε) και βεβαίως δεκάδες σελίδες και για τα έθιμα των ημερών αυτών πρίν, κατά τη διάρκεια και μετά την ΛΑΜΠΡΗΝ. Εκπληκτικά έθιμα (Τη Σαρακοστής ο Κουκαράς, τ’ Αε Θοδώρισμαν, το Βάεμαν, τα σακκούλεα με τ’ωβά, τ’ Ομοίωμαν τ’ Ιούδα, η Ανάσταση, τ’ Εγάπης τα τραπέζεα, το κύλημαν τ’ ωβού, το Φούστουρον τ’ Αε Γιώργη, η Διπλανάσταση, τ’ Ευαγγέλιον ’ς σα Ποντιακά για τον άπιστον τον Θωμάν και τόσα άλλα…).
Ωστόσο θεωρώ πως αρκούν για την ώρα αυτά τα ολίγα. Άλλωστε επί 24 και πλέον συναπτά έτη από την ραδιοφωνική μου εκπομπή ¨ΑΣ ΣΟ ΚΑΡΣ ΚΙ’ ΑΔΑ ΜΕΡΕΑΝ¨ εκτενέστατα, πάμπολλες φορές αναδείξαμε με κάθε επιμέλεια και ευθύνη (αλλά και μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο που προσέλκυε όλο το ενδιαφέρον του ακροατή), όλα τα ΕΘΙΜΑ των Ποντίων.
Οι έρευνες, τα αρχεία (έντυπα, ηχητικά, βιντεοσκοπικά κλπ), τα πάντα υπάρχουν και είμαι στη διάθεση των συλλόγων να τα προβάλλουμε μέσω εξαίρετων εκδηλώσεων. Και φυσικά ΑΦΙΛΟΚΕΡΔΩΣ. Το θέμα δεν είναι εκεί. Το Θέμα αποκλειστικά και μόνον έχει να κάμει με τη διάθεση για γνώση των υπευθύνων των Πολιτιστικών συλλόγων ή απλά και μόνον με τη παθολογική τους λατρεία στα χορολαγγέματα και μόνο. Σ’ ότι δηλαδή είναι πανεύκολο και μας αρέσει το αναδεικνύουμε σε ¨δήθεν¨ τρομερό και μοναδικό, μπαλώνοντας έτσι τη φτώχεια μας….
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ – ΑΛΗΘΙΝΩΣ ΑΝΕΣΤΗ
καλή Ανάσταση και Λαμπρύτεροι ΑΝΘΡΩΠΟΙ στο μέλλον, με οδηγό πάντα τη …μνήμη….
Επί πλέον δε, και χρόνια πολλά με υγεία και χαρά στους πολυπληθείς φίλους που τούτες τις μέρες έχουν την ονομαστική τους γιορτή
Μάκης Καρασαββίδης
