Στη βουλή μίλησε για την «κοινωφελή εργασία» την περασμένη Παρασκευή ο υφυπουργός εργασίας Νίκος Παναγιωτόπουλος. Απάντησε σε ερώτηση βουλευτή από την επαρχία που διαμαρτυρήθηκε ότι στην εκλογική περιφέρεια, οι πληρωμές των δικαιούχων του προγράμματος, δεν γίνονται στην ώρα τους.
Ο Ν. Παναγιωτόπουλος δεσμεύτηκε ότι θα πληρωθούν μέχρι τελευταίου ευρώ όλοι όσοι εμπλέκονται στο πρόγραμμα «κοινωφελούς εργασίας», δεν έκρυψε μάλιστα ότι το πρόγραμμα προετοιμάζεται για να επαναληφθεί.
«Το πρόγραμμα θα ξαναγίνει. Δεν ξέρουμε με ποιον τρόπο και το πότε», είπε στην εφημερίδα μας ο Ν. Παναγιωτόπουλος, συνδέοντας το δεύτερο πρόγραμμα «κοινωφελούς εργασίας» με τη νέα προγραμματική περίοδο, με το καινούριο ΕΣΠΑ, το οποίο ως γνωστό έπεται.
Η ομιλία του Νίκου Παναγιωτόπουλου, είναι η ακόλουθη:
«Βέβαια εδώ το ζητούμενο δεν είναι εάν θα καταβληθούν όλα τα δεδουλευμένα ή αν θα μείνουν κάποιοι απλήρωτοι. Ούτε ένας δεν θα μείνει απλήρωτος, θα καταβληθούν όλα τα δεδουλευμένα. Το ζητούμενο είναι αυτό να γίνει με τη μικρότερη δυνατή καθυστέρηση. Ήδη υπάρχουν καθυστερήσεις και θα εξηγηθώ. Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι αυτό το νεοσύστατο πρόγραμμα «Κοινωφελής Εργασία» έχει προβλήματα στην εφαρμογή του, στην πρώτη στα χρονικά εφαρμογή του. Όλα τα πρωτότυπα, κύριε συνάδελφε, έχουν προβλήματα στη λειτουργία. Θα συμφωνήσω, επίσης, ότι η πεντάμηνη απασχόληση ανέργων δεν λύνει το πρόβλημα της ανεργία, ούτε το δικό τους προσωπικό, οικογενειακό πρόβλημα, είναι ασπιρίνη. Αλλά μερικές φορές και η πιο βαριά ασθένεια ξεκινάει την θεραπεία της από μια ασπιρίνη για να ρίξει τον πυρετό. Εν πάση περιπτώσει, είναι ανακούφιση σε αυτές τις εποχές που περνούμε έστω και μια απασχόληση λίγων μηνών. Επίσης, θα συμφωνήσω –και αυτό το τονίζω ιδιαίτερα- ότι ένας πρώην άνεργος για μήνες, ίσως και πάνω από χρόνο, ο οποίος καλείται να δουλέψει κάποιους μήνες, λίγους, και δεν πληρώνεται, ενώ έχει ήδη αρχίσει να δουλεύει τους δύο ή τους τρείς μήνες στο πεντάμηνο, έχει επιπλέον λόγους να εξοργίζεται, να θεωρεί ότι όλοι τον κοροϊδεύουν, να φτάνει στα όρια της απελπισίας από μια ιδιαίτερα επιβαρυμένη κατάσταση. Άρα, το θέμα των καθυστερήσεων είναι το βασικότερο πρόβλημα και είναι αυτό που θα πρέπει πρώτα από όλα να διορθώσουμε εάν αποφασίσουμε ότι τέτοιου είδους προγράμματα θα πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζονται. Το ζητούμενο είναι αυτός που δουλεύει, να πληρώνεται ταυτόχρονα με την εργασία του και όχι με καθυστερήσεις. Αυτό είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό.
Από εκεί και πέρα όμως θα συμφωνήσετε κι εσείς -και νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι- ότι το Πρόγραμμα αυτό καλώς έχει σχεδιαστεί και έχει υλοποιηθεί, διότι έχει κάποια χρησιμότητα. Λύνει έστω και μερικώς, αποσπασματικά το πρόβλημα της ανεργίας ιδίως στην τοπική απασχόληση, εξασφαλίζει πόρους έστω και για κάποιο χρονικό διάστημα στα ασφαλιστικά ταμεία, λύνει τα χέρια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε πάρα πολλές από τις υποχρεώσεις της, ιδίως τις εκτελέσεις έργων τοπικής ή βραχυχρόνιας εμβέλειας, επομένως πρέπει να συνεχιστεί. Πρέπει, όμως, να σχεδιαστεί και να λειτουργήσει καλύτερα.
Το βασικό πρόβλημα είναι οι καθυστερήσεις. Που οφείλονται αυτές; Κατ’ αρχήν υπάρχει μία πολυεπίπεδη διαδικασία έγκρισης των πιστώσεων. Αυτή καθυστέρησε ακόμα λόγω των εκλογικών αναμετρήσεων. Με το που άρχισε να τρέχει το Πρόγραμμα προέκυψαν οι δύο αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, οι πληρωμές πήγαν πίσω δύο με τρεις μήνες, όπως πολλά άλλα πράγματα σε αυτήν τη χώρα. Η καθυστέρηση αυτή οπωσδήποτε δεν ήταν και ό,τι το καλύτερο. Υπάρχει, όπως σας είπα, μια πολυεπίπεδη διαδικασία εγκρίσεων σε περισσότερα από ένα Υπουργεία που πρέπει να αναπτύξουν συνέργειες για να τρέξουν γρήγορα. Τα κονδύλια είναι στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών, οι πληρωμές γίνονται από το Υπουργείο Εργασίας, ενδιάμεσα οι δικαιούχοι πρέπει να τρέχουν με τις εντολές από το ένα Υπουργείο στο άλλο και τελικά να πηγαίνουν και στην Τράπεζα της Ελλάδας προκειμένου να αποδεσμευτούν οι επιταγές προς πληρωμή.Έχουν θέματα και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Πρώτη φορά τους προκύπτει τέτοιο θέμα. Ο σκοπός τους, στις περισσότερες τουλάχιστον από αυτές, δεν είχε –να το πω έτσι- στο σχεδιασμό του και την πληρωμή προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας. Υπάρχουν καθυστερήσεις διότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις οπωσδήποτε δεν διαθέτουν την απαραίτητη εμπειρία. Οι περισσότερες από αυτές δεν διαθέτουν εξειδικευμένο στελεχιακό προσωπικό για να διεκπεραιώσουν τέτοιες εργασίες. Πάρα πολλές σε όλη την Επικράτεια στερούνται και υλικοτεχνικών υποδομών. Περίπου εκατόν είκοσι με εκατόν πενήντα ΜΚΟ έχουν αναλάβει να διεκπεραιώσουν πληρωμές από αυτό το έργο. Αυτές, όμως, οι καθυστερήσεις, όπως σας είπα, είναι ο βασικός λόγος που δεν πληρώνονται εγκαίρως οι εργαζόμενοι. Έχουμε και τους υπολόγους που έχουν αναλάβει να διεκπεραιώσουν τις πληρωμές στο Υπουργείο. Κατά κανόνα είναι νέοι υπάλληλοι με μικρή εμπειρία, θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους –να το πω έτσι- με τη μεγαλύτερη δυνατή τυπικότητα γιατί διαχειρίζονται εκατομμύρια, δεν θέλουν να ξεφύγει τίποτα, θέλουν να επιβεβαιώσουν όλους τους καταλόγους των δικαιούχων ανέργων και επομένως υπάρχει και κάποιο διάστημα στο Υπουργείο Εργασίας. Βέβαια, υπάρχει ρυθμός. Μην ξεχνάτε ότι είναι πρώτη εμπειρία, πρωτοφανής, καινοφανής για όλους και οπωσδήποτε μέχρι να βρούμε το ρυθμό έχουμε καθυστέρησεις. Είναι αδικαιολόγητες, γιατί, όπως σας είπα, έχουμε να κάνουμε με πρώην ανέργους και νυν εργαζόμενους για λίγους μήνες. Δεν έχουν αντοχές, έχουν εξαντληθεί. Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να είναι ότι πρόκειται για μία καινοφανή διαδικασία αλλά με διαφάνεια όσον αφορά την επιλογή των ανέργων μέσα από το ΑΣΕΠ. Όσον αφορά το ύψος των εμμέσων δαπανών, γύρω στο 5% των άμεσων δαπανών της πράξης ορίζεται. Μπορεί να είναι γύρω στα εννέα εκατομμύρια στα εκατό και πλέον, αλλά ανά ΜΚΟ δεν είναι πάρα πολύ. Είναι τα έξοδα των πράξεων υλικοτεχνικών –θα έλεγα- τηλεφωνήματα, κατάλογοι, επιβεβαίωση, κόντρα επιβεβαίωση, κίνηση στις υπηρεσίες, προκειμένου πραγματικά να τρέξει αυτό το πρόγραμμα. Μέχρι σήμερα το υψηλότερο ποσοστό εμμέσων δαπανών που έχει εγκριθεί σε δικαιούχο, ΜΚΟ δηλαδή, ανέρχεται σε ποσοστό 4,7% για την υποστήριξη 80 ατόμων ,όπου έμμεση δαπάνη θεωρούνται τα γενικά έξοδα του δικαιούχου. Νομίζω ότι αυτά τα ποσά δεν πρέπει να αμφισβητούμε ότι αφορούν αποκλειστικά έξοδα που κάνουν οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Δεν υπάρχει περίπτωση καταχρηστικής συμπεριφοράς ούτε βέβαια πλουτισμού των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων από αυτήν τη δραστηριότητα.
Οπωσδήποτε δεν μπορούμε να κρατικοποιήσουμε πάλι αυτό το Πρόγραμμα. Αν ήταν αυτό δυνατό, οι δήμοι θα πήγαιναν σε απευθείας προσλήψεις. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Δεν μπορούν. Πρέπει να βρούμε τρόπο και να εξασφαλίσουμε πόρους σε αυτούς για να απασχολήσουν ανέργους, αλλά και να δώσουμε λύσεις σε ανέργους με αυτά τα προγράμματα. Πρόκειται για Πρόγραμμα και όχι για μόνιμη σχέση απασχόλησης. Συμπερασματικά, συμφωνούμε ότι το σύστημα έχει προβλήματα. Συμφωνούμε ότι όταν το επανασχεδιάσουμε –γιατί αποφασίζουμε ότι πρέπει να συνεχιστούν τέτοιου είδους προγράμματα- πρέπει να το επανασχεδιάσουμε έτσι, ώστε να μη σημειώνονται καθυστερήσεις από τους φορείς υλοποίησης και από τους φορείς διεκπεραίωσης, όπως οι υπηρεσίες στα Υπουργεία. Όμως, πρέπει να συνεχιστεί το Πρόγραμμα, πρέπει να δοθούν τέτοιες ανάσες στους άνεργους συμπολίτες μας. Πρέπει να μην υπάρξει ούτε μία μέρα καθυστέρησης για δουλειά. Πολλοί λόγοι, ακόμα και προεκλογικές πολιτικές σκοπιμότητες, επέβαλαν να αρχίσει να τρέχει αυτό το Πρόγραμμα επί προηγούμενων κυβερνήσεων, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η έγκαιρη και απρόσκοπτη πληρωμή των εργαζομένων. Όμως, από εδώ και πέρα, θεωρώ ότι δεν θα πρέπει τέτοιες παράμετροι να μας εμποδίσουν να το σχεδιάσουμε καλύτερα, διότι πραγματικά ακόμα και στις «βαριές ασθένειες» αποτελεί μία «ασπιρίνη» από την οποία μπορεί να ξεκινήσει η «θεραπεία».
