Για πρώτη φορά συνάντησα την Αντιγόνη Βαλάκου την άνοιξη του 2006. Τότε που ο πρώην δήμαρχος Καβάλας Στάθης Εριφυλλίδης υλοποιώντας την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, προσκάλεσε τη σεμνή ηθοποιό στη γενέθλια πόλη της, προκειμένου να την τιμήσει και να μετονομάσει το ΠΑΛΛΑΣ σε Δημοτικό Θέατρο «Αντιγόνη Βαλάκου». Η επιστροφή της στα πάτρια εδάφη, πέρα από την τιμητική εκδήλωση, είχε και ως αφορμή την παρουσίαση της θεατρικής παραστάσεως «Ταξίδι στο Μπάουντιφουλ», όπου η Καβαλιώτισσα στην καταγωγή ηθοποιός κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κάρυ Γουάτς.
Έχοντας καλύψει δημοσιογραφικά την τιμητική εκδήλωση κι έχοντας παρακολουθήσει την εξαιρετική παράσταση, που μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις, ξανασυνάντησα την Αντιγόνη Βαλάκου ελάχιστες ημέρες αργότερα στο αεροδρόμιο της Χρυσουπόλεως. Αμφότερες αναμέναμε την πτήση για Αθήνα. Σε μία περίοδο όπου το κάπνισμα δεν είχε ακόμη απαγορευθεί αυστηρά στους δημόσιους χώρους και ως μανιώδης καπνίστρια, η ηθοποιός κάθισε στο μεταλλικό κάθισμα του προθάλαμου κι έβγαλε το πακέτο των τσιγάρων. Ντυμένη από την κορυφή μέχρι τα νύχια σε ροζ αποχρώσεις, με τη μικροκαμωμένη σιλουέτα της έμοιαζε από μακριά κυριολεκτικά ως παιδούλα.
Ήταν η στιγμή που στο μυαλό μου γεννήθηκε η λέξη «Αντιγονάκι» κι έκτοτε έμεινε αναλλοίωτη προς χρήση, όσες φορές ήθελα να αναφερθώ στο άτομό της με το δέοντα σεβασμό. «Αντιγονάκι» γιατί θύμιζε ένα εύθραυστο και φινετσάτο κοριτσάκι. Αντιγονάκι γιατί έμοιαζε συνεσταλμένη, παρά το μέγεθος της δημοσιότητάς της. «Αντιγονάκι» γιατί έτσι την ένιωθα πιο κοντά μου ως Καβαλιώτισσα, έστω κι αν οι σχέσεις της με τη γενέτειρα δεν ήταν συχνές. Εκείνο το «Αντιγονάκι» που καθόταν λίγα μέτρα μακριά μου, φουμάροντας χαμένο στις σκέψεις, ήταν η ηθοποιός που είχε αποσπάσει το θεατρικό βραβείο «Μαρίκα Κοτοπούλη» το 1958, ήταν όμως και η συμπρωταγωνίστρια του Δημήτρη Παπαμιχαήλ στη μελαγχολική ταινία «Χαμένα Όνειρα». Εκείνο ήταν το «Αντιγονάκι» που στροβιλίστηκε στους ήχους του Μάνου Χατζιδάκι, μπλέχτηκε με τις αναμνήσεις μου κι έτσι πάντα το δικό της πρόσωπο ερχόταν στο νου μου κάθε φορά που άκουγα «Το βαλς των χαμένων ονείρων».
Αυτό το ίδιο «Αντιγονάκι» το βράδυ της Δευτέρας μίσεψε κι άφησε πίσω του μια θεατρική αίθουσα με το όνομά της να υποδέχεται τους Καβαλιώτες σε κάθε νέα παράσταση. Αυτό το «Αντιγονάκι» θα μας κοιτά από την αφίσα της παράστασης «Ταξίδι στο Μπάουντιφουλ» που κρέμεται στον προθάλαμο του δημοτικού θεάτρου και θα μας θυμίζει ότι ένα συνεσταλμένο κοριτσάκι γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930 και περπάτησε στους δρόμους της, πριν οδεύσει στην Αθήνα και διαγράψει τη δική του λαμπρή θεατρική πορεία.
ΤΟΤΕ ΕΓΡΑΦΑ…
Διάβασα την είδηση της αναχώρησής της νωρίς το πρωί της Τρίτης. Το πρώτο που έκανα μόλις έφτασα στο γραφείο ήταν να τρέξω στο αρχείο και να ανασύρω τον τόμο του Μαΐου 2006. Στο φύλλο της Πέμπτης 4/5 και στις σελίδες 10 και 11 βρήκα τις φωτογραφίες της. Το «Αντιγονάκι» με το φινετσάτο μαύρο δαντελένιο φόρεμα καθισμένο στην πρώτη σειρά του δημοτικού θεάτρου δίπλα στο Στάθη Εριφυλλίδη, το «Αντιγονάκι» όρθιο να φωτογραφίζεται με την τότε πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Μαργαρίτα Βλάσση, τον τότε καλλιτεχνικό διευθυντή Δημήτρη Ιωάννου και τον τότε καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ Νικήτα Τσακίρογλου, το «Αντιγονάκι» όρθιο μπροστά από την αυλαία να δηλώνει χαμηλόφωνα: «Αυτή είναι η πατρίδα μου και τη νοσταλγώ».
Κι ύστερα διάβασα τις λέξεις που τότε είχα υπογράψει: «Ανέβηκε τα σκαλοπάτια λίγα λεπτά μετά τις 21:00 συνοδευόμενη από το δήμαρχο Καβάλας. Εισήλθε στην αίθουσα καταχειροκροτούμενη και κάθισε στην πρώτη σειρά των καθισμάτων. Παρακολούθησε τους υψηλούς προσκεκλημένους να μιλούν για το άτομό της με τα καλύτερα λόγια. Όταν εκείνη ανέβηκε στη σκηνή και πήρε το λόγο, μονολόγησε “Κι ύστερα σου λένε κανείς άγιος στον τόπο του”.
Η Αντιγόνη Βαλάκου, η Καβαλιώτισσα Αντιγόνη που το 1972 με την Ηλέκτρα της ανέτρεψε τις υφιστάμενες ισορροπίες κι έδωσε συναρπαστική πνοή στην αρχαία τραγωδία, την Τρίτη 2 Μαΐου συνάντησε τις ρίζες της. Παραβρέθηκε στην τιμητική βραδιά της και ευτύχησε, όσο ακόμη ζει και αναπνέει, να δανείσει το ονοματεπώνυμό της στο δημοτικό θέατρο της γενέτειρας. Έτσι στο εξής, η ζεστή αίθουσα του πρώην ΠΑΛΛΑΣ θα ονομάζεται Δημοτικό Θέατρο Αντιγόνης Βαλάκου και η πρώτη κυρία του θεάτρου που θα φιλοξενήσει στο σανίδι του θα είναι εκείνη.
Λεπτή και μικροκαμωμένη, με μία άκρως προσεγμένη εμφάνιση και με τη χαρακτηριστική βελούδινη φωνή της, η Αντιγόνη Βαλάκου κλήθηκε να πει δυο λόγια στην ολοκλήρωση της τιμητικής βραδιάς. Μιας βραδιάς γεμάτης διθυραμβικά σχόλια προερχόμενα από την πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Μαργαρίτα Βλάσση, το δήμαρχο Στάθη Εριφυλλίδη, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ Νικήτα Τσακίρογλου και το διευθυντή της Νέας Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου Δημήτρη Λιγνάδη.
Οι λέξεις ήταν λιγοστές κι εύκολα βρήκαν το στόχο στις καρδιές των παραβρισκόμενων. “Αυτός είναι ο τόπος μου… αυτή είναι η πατρίδα μου και πάντα την έχω στην καρδιά μου… πάντα τη νοσταλγώ… από δω άρχισε το ταξίδι μου… δε ξέρετε πόσο μεγάλη στιγμή είναι αυτή για εμένα… Ευχαριστώ”. Ένα ευχαριστώ βαθύ, σχεδόν ψιθυριστό, που ωστόσο αντήχησε βροντερά στην αίθουσα του δημοτικού θεάτρου Αντιγόνη Βαλάκου.
Στην τιμητική βραδιά της διάσημης Καβαλιώτισσας πολλοί έδωσαν το παρόν. Όχι μόνο όλες οι πτέρυγες του δημοτικού συμβουλίου που ομόφωνα ψήφισαν τη μετονομασία του θεάτρου, αλλά και οι συντελεστές της παράστασης που χθες έκανε την πρεμιέρα της. Στις σειρές των καθισμάτων μπλέχθηκε το παρελθόν και το παρόν της Αντιγόνης, αφού εκεί ήταν παλιοί φίλοι, παλιοί συμμαθητές και συγγενείς, εκεί ήταν και οι αρχές της Καβάλας.
Όλοι μαζί παρακολούθησαν ένα 15λεπτο απόσπασμα του ντοκιμαντέρ της ΕΤ1 ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ, με θέμα του τη μεγάλη ηθοποιό. Ένα απόσπασμα όπου η κ. Βαλάκου αναφερόταν στη γενέτειρά της, στα δύσκολα παιδιά της χρόνια, στην αγάπη της για τη θάλασσα, στις ατελείωτες ώρες που δαπάνησε εντός των σκοτεινών αιθουσών των κινηματογράφων. Τότε ήταν που διαμόρφωνε τη συνείδησή της και αποφάσιζε ότι το μέλλον της θα ήταν το θέατρο.
Μέσα από το ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ η Αντιγόνη Βαλάκου αυτοβιογραφήθηκε, και θυμήθηκε την κάθοδό της στην Αθήνα, την ταυτόχρονη φοίτησή της στο γυμνάσιο και στη δραματική σχολή του Βασίλη Ρώτα, τη συντριπτική επιτυχία της στην παράσταση “Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ”, την ίδρυση του δικού της θιάσου εν έτη 1964, το κάλεσμα του Εθνικού Θεάτρου για να ερμηνεύσει την Ηλέκτρα του Σοφοκλή στην Επίδαυρο το 1972 και υπό τη σκηνοθετική επιμέλεια του Σπύρου Ευαγγελάτου. Ένα κάλεσμα που όπως ομολόγησε και η ίδια την τρόμαξε, ειδικά όταν αναλογίστηκε τις απαιτήσεις που απέρρεαν από ένα χώρο όπως εκείνος της Επιδαύρου…
…Μέσα σε μία ώρα χώρεσε επαρκώς η αδιάκριτη ματιά στη ζωή της Αντιγόνης Βαλάκου και η σύντομη αναδρομή στα πενήντα και πλέον χρόνια της καριέρας της. Μέσα σε μία ώρα, το κοινό ταξίδεψε στη γενέθλια πόλη της και στο πικρό ψωμί των καπνοχώραφων, στο παρθενικό ρόλο με το έργο “Νυφιάτικο τραγούδι” του Ν. Περιγιάλη. Το ταξίδι στάθηκε στους κορυφαίους ρόλους της καριέρας της ως Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Μήδεια, Αγαύη, Ιφιγένεια, ως Νόρα του Ίψεν και ως Οφηλία. Στάθηκε όμως και στους λιγοστούς κινηματογραφικούς της ρόλους στη “Γκόλφω” και στα “Χαμένα Όνειρα”.
Σαφώς κι ένας ακόμη σταθμός στην επιτυχημένη αυτή καριέρα θα ήταν και η στιγμή που η Αντιγόνη Βαλάκου στάθηκε στο σανίδι του δημοτικού θεάτρου Αντιγόνη Βαλάκου, για να πρωταγωνιστήσει στην παράσταση “Ταξίδι στο Μπάουντιφουλ”. Ένα κοινό ταξίδι πίσω στις ρίζες, τόσο για τη θεατρική Κάρυ Γουάτς, όσο και για τη συμπολίτισσά μας Αντιγόνη Βαλάκου».
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΗΡΕΜΙΑ
Το «Αντιγονάκι» που το Μάη του 2006 είχε φωτίσει τη σκηνή του «δικού» της θεάτρου με την παρουσία της, που είχε καταλάβει και κυριαρχήσει στη σκηνή παρά τις κομψότατες σωματικές της διαστάσεις, που υποκλίθηκε αλλεπάλληλες φορές μετά το πέρας των παραστάσεων που έδωσε ανταποκρινόμενη στο από καρδιάς ζεστό χειροκρότημα των Καβαλιωτών, που άνοιξε για πρώτη φορά τα μάτια του στην Καβάλα, από σήμερα το μεσημέρι θα αναπαύεται στο κοιμητήριο του Κόκκινου Μύλου της Νέας Φιλαδέλφειας.
Το «Αντιγονάκι» που παρέμεινε μέχρι τα 83 της χρόνια μια φινετσάτη παιδούλα, που υπήρξε σπουδαία και αξιοπρεπής θεατρίνα, που υπηρέτησε την τέχνη της με συνέπεια και ήθος, έφυγε αφήνοντας πίσω μια καλλιτεχνική πορεία γεμάτη από απαιτητικούς ρόλους ρεπερτορίου και μεγάλες διακρίσεις. Το «Αντιγονάκι» δεν είναι πια εδώ, αλλά στο μυαλό μας θα μείνουν οι αναμνήσεις των λίγων στιγμών που ζήσαμε φωτιζόμενοι από το άστρο της.
ΤΟ «ΦΟΒΙΣΜΕΝΟ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ»
Επί της δημαρχίας του Στάθη Εριφυλλίδη ελήφθη η απόφαση μετονομασίας του ΠΑΛΛΑΣ σε Δημοτικό Θέατρο «Αντιγόνη Βαλάκου». Όπως δήλωσε το πρωί της Τρίτης ο πρώην δήμαρχος, η τότε διοίκηση είχε κρίνει σκόπιμο να τιμήσει τη μεγάλη ηθοποιό ενόσω βρισκόταν ακόμη εν ζωή. Κίνηση την οποία κι εκτίμησε η αείμνηστη πλέον Αντιγόνη Βαλάκου. Η καπνεργατική και αριστερών πεποιθήσεων οικογένεια της είχε να παρουσιάσει αγώνες την περίοδο του μεσοπολέμου και αργότερα, ενώ η δική της παρουσία και θεατρική πορεία ήταν πάντοτε σεμνή και αξιοπρεπής.
Η εκλιπούσα έφυγε από την Καβάλα στην ηλικία των 16 ετών προκειμένου να επιβιώσει κι εξαιτίας των διώξεων που υπέστη ο πατέρας της. Η τιμή που της επιφύλαξε η γενέθλια πόλη της το Μάη του 2006 είχε ικανοποιήσει την Αντιγόνη Βαλάκου, η οποία είχε ευχαριστήσει τους πολίτες με λίγα και μεστά λόγια, όπως άλλωστε ολιγόλογη ήταν σ’ όλη της τη ζωή. Ουδέποτε είχε δώσει τροφή για κουτσομπολιά και ουδέποτε είχε προκαλέσει με την προσωπική της ζωή. Ακόμη και σε μεγάλη ηλικία, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Στάθη Εριφυλλίδη, θύμισε το «φοβισμένο κοριτσάκι» που είχε μεταναστεύσει από την Καβάλα στην πολύβουη πρωτεύουσα.
ΒΟΥΛΑ ΘΑΣΙΤΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
=====================================================================
