Στην Καβάλα, το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ξεκίνησε να κτίζεται στο ομώνυμο ύψωμα που δεσπόζει πάνω από την πόλη στα τέλη της δεκαετίας του 1920 , πρόσφυγες και ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής , με πίστη στο θεό και την Ορθοδοξία πέτρα – πέτρα δημιούργησαν το μικρό εκκλησάκι , κακοτράχαλη η περιοχή και η πρόσβαση δύσκολη, σε πολλές περιπτώσεις χρειάστηκε και η παρέμβαση του Μηχανικού από το τέταρτο σώμα στρατού που είχε έδρα την Καβάλα για να γίνει ο δρόμος πρόσβασης αλλά και να μεταφερθούν υλικά. Τότε Σωματάρχης ήταν ο Στρατηγός Βλάσιος Τσιρογιάννης, που συνέδραμε με κάθε τρόπο στην κατασκευή του Ναού.
Τα εγκαίνια του έγιναν το 1930 και συγκεκριμένα στις 7 Σεπτεμβρίου από τον τότε Μητροπολίτη Χρυσόστομο. Κάθε χρόνο γίνονταν μεγάλο πανυγήρι και πολλά πρόσφορα, ενώ παιάνιζε και η μουσική του Δήμου η εφημερίδα ΚΥΡΗΚΑΣ έγραφε ΅Την προσεχή Κυριακή εορτήν του Προφήτου Ηλιού εορτάζοντος του φερώμενου ιερού Ναού θέλει εκτεθή ως είθισται είς δημοπρασίαν ο αμνός, θα παιανίζη δε η μουσική του Δήμου ευγενώς παραχωρηθείσα υπό του κ. Δημάρχου¨.
Σήμερα ο Ναός, σύμφωνα μετά στοιχεία που δημοσιεύει η Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου βρίσκεται στην οδό Παρθενώνος 3 και Εφημέριος του Ναού είναι ο Ιερεύς Λουκάς Πίνδερ. Η ιστορία του Ναού αυτού που δεσπόζει επιβλητικός στην κορυφή ενός βράχου ψηλά πάνω από την Καβάλα, αρχίζει το 1928, όταν με πρωτοβουλία ολίγων ευλαβών Χριστιανών χτίζεται ένα μικρό ξύλινο παρεκκλήσιο, προς τιμή του Προφήτη Ηλία. Φτωχό και απέριττο, δέχονταν το ευλαβικό προσκύνημα των εκδρομέων, που εύρισκαν την ευκαιρία να αναρριχηθούν μέχρι εκεί για να απολαύσουν την ομορφιά του κόλπου της Καβάλας και στο βάθος του τη Θάσο όπως και τη γραφικότητα της πόλης. Παράλληλα με την εμφάνιση του παρεκκλησίου, εμφανίζονται και οι πρώτοι κάτοικοι που θα δημιουργήσουν και τον πρώτο πυρήνα του συνοικισμού του Προφήτη Ηλία. Έκτοτε η προοδευτική αύξηση των κατοίκων με την προσέλευση κι άλλων, λόγω του υγιεινού κλίματος και της πανοραμικής θέας, επέβαλε την ανοικοδόμηση ενοριακού Ναού για να καλύψει τις θρησκευτικές ανάγκες των κατοίκων. Κτίζεται λοιπόν το 1932 με υλικές προσφορές διαφόρων κατοίκων της Καβάλας και με πρωτοβουλία των Κωνσταντίνου Πύρσου, Κωνσταντίνου Ιώβη, Γεωργίου Ιώβη και Σταύρου Μαστοράκη, προς τιμήν και δόξαν του Προφήτου Ηλία του Θεσβίτου, λιθόκτιστος Ιερός Ναός με δύο κωδωνοστάσια χωρίς κλίτη και νάρθηκα. Το 1950-1952 διαμορφώνεται ο χώρος γύρω από τον Ναό περιτειχίζεται το προαύλιο και καλλωπίζεται, κατά το δυνατόν, ο κήπος με υλικές και χρηματικές προσφορές πλουσίων της Καβάλας, όπως των Γεωργίου Αποστολόπουλου, Κωνσταντίνου Βλήτου, Ααρών Τσιμίνου, αδελφών Φέσσα, κ.α.
Ο Ιερός Ναός εξυπηρετεί μ’ αυτήν την μορφή τους κατοίκους της περιοχής μέχρι το 1966. Τότε, προστίθενται τα κλίτη και ο νάρθηκας ώστε ο χώρος του Ναού να εξυπηρετεί τους ενορίτες, που με την πάροδο των ετών αυξάνονται σημαντικά. Τους αρμοδίους της ενορίας και της Μητροπόλεως απασχολεί σοβαρά το θέμα της ανεγέρσεως ενός συγχρόνου νέου ναού.
Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΨΗΛΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ…
Ημέρα εορτής σήμερα για πολλά εκκλησάκια της Ελλάδος. Ο προφήτης Ηλίας όπως κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου έτσι και σήμερα έχει την τιμητική του.
Με την γιορτή αυτή έχουν συνδεθεί πολλές παραδόσεις και έθιμα της πατρίδος μας. Νοσταλγικοί περίπατοι και εκδρομές για να επισκεφθούν τα εκκλησάκια που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι τοποθετημένα στις κορυφές βουνών, λαϊκά προσκυνήματα και πανηγύρια.
Πολύς κόσμος το έχει μάλιστα «τάμα» να κάνει την διαδρομή με τα πόδια ενώ πολλοί ασθενείς επικαλούνται την βοήθειά του για θεραπεία των ασθενειών τους.
Ποιος είναι όμως ο Προφήτης Ηλίας και ποια παράδοση τον συνδέει με εκκλησίες που βρίσκονται σε υψόμετρο.
Ο Ηλίας ο Θεσβίτης ήταν ένας εξέχων Ισραηλίτης προφήτης του Θεού. Ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από ένα χωριό της ευρύτερης περιοχής της Γαλαάδ που πιθανόν ονομαζόταν Θέσβη. Κατοικούσε στη γη Γαλαάδ και έδρασε στα χρόνια του βασιλιά Αχαάβ, κατά τον 9ο-10ο αιώνα π.χ. Το όνομα Ηλίας αποτελεί ελληνική μεταφορά του αντίστοιχου εβραϊκού ονόματος Ελιγιαχού.
Ο Ηλίας υπήρξε εξαιρετικά δραστήριος, δυναμικός και θαρραλέος προφήτης, ενεργώντας ως αντιπρόσωπος του Θεού.
Πλουσιότατες είναι οι λαϊκές παραδόσεις και τα έθιμα, όχι μόνο μεταξύ των ορθοδόξων Ελλήνων.
Σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στη Θράκη και τη Μακεδονία, ο προφήτης Ηλίας θεωρούνταν κύριος της βροχής, των βροντών και των κεραυνών. Αυτό εξηγείται από τα γεγονότα που εξιστορούνται στην Παλαιά Διαθήκη για την ξηρασία που επέβαλε ο Ηλίας και το μετά τριετία άνοιγμα του ουρανού για να ξαναπέσει βροχή. Οι χωρικοί μάλιστα της Βόρειας Θράκης, πού ήρθαν στην Ελλάδα το 1923 και εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Μακεδονία, προσέφεραν στον άγιο «κουρμπάνι».
Στις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στην Καβάλα , στα προπολεμικά χρόνια, όπου διακρίνονται οι προσφυγικές κατοικίες, αλλά και από την πλευρά όπου ήταν οι στέρνες του Βήξ, αλλά και η …εικόνα του από την συνοικία της Παναγίας μετά έργα του Λιμανιού σε εξέλιξη.
