Ο Λάζαρος Θωμάς ήταν ένας εξαίρετος εκπαιδευτικός. Mε αξιοθαύμαστη αξιοπρέπεια, εκπαιδευτική φαντασία και ικανότητα μετάδοσης γνώσεων κατάφερε να δημιουργήσει μια όαση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Καβάλα, μεταμορφώνοντας το μάθημα της φυσικής (και όχι μόνο) σε ενδιαφέρον από βαρετό και δύσκολο, σε ουσιαστικό από ανούσιο και άχρωμο, σε εντυπωσιακό κι ευκολονόητο από αδιάφορο και ακαταλαβίστικο.
Κατάφερε να μας μάθει φυσική, όταν οι τάξεις των λιγοστών δημοσίων γυμνασίων στην Καβάλα αριθμούσαν τουλάχιστον 60 μαθητές έκαστη και οι καθηγητές τους, όσο και να τόθελαν (φυσικά ήταν και αρκετοί που δεν τόθελαν) δεν μπορούσαν να κάνουν και θαύματα μέσα σε τέτοιο πλήθος.
Αν o Λάζαρος Θωμάς ζούσε στο εξωτερικό, σίγουρα θ’ ανήκε εδώ και πολλά χρόνια στους καλύτερους εκπαιδευτικούς που πέρασαν ποτέ από την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ευρώπη, θ’ αποτελούσε πρότυπο για τους συναδέλφους του και θα είχε βραβευθεί άπειρες φορές για τις απίθανες ικανότητές του: Να μεταλαμπαδεύει γνώσεις με χιούμορ ακόμη και σε«δύσκολους»μαθητές,κάνοντάς τους ν’αγαπήσουν την φυσική, όσο την αγάπησε κι ο ίδιος. Δίδασκε με μαεστρία και μεράκι. Όταν έμπαινε στην τάξηδεν υπήρχε τίποτ’ άλλο σημαντικότερο γι’ αυτόν από την τάξη του. Εκεί μέσα ξεχνούσε όλα του τα προβλήματα κι αφοσιώνονταν σ’ αυτό που έκανε, εναπόθετε την καρδιά του στην φυσική και τον νου του στην αναζήτηση τρόπωνμετάδοσης και κατανόησης της διδακτέας ύλης. Κάπως έτσι αρχίσαμε να κρεμόμαστε από τα χείλη του, μη τυχόν και χάσουμε κανένα αστείο που πετούσε ενδιάμεσα, κανένα ανέκδοτο που έλεγε γι’ ανάπαυλα, κανένα εύθυμο σχόλιο. Κι έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, μέρα με τη μέρα, βδομάδα με την βδομάδα, χρόνο με το χρόνο, μάθαμε φυσική.
Το σχολείο του το διοικούσε με αξιοπρόσεχτη αξιοπρέπεια, ηπιότητα αλλά καιαίσθημα δικαίου. Ήξερε να συγχωρά όσους γλύστρησαν από απροσεξία και να τιμωρεί όσους προσπαθούσαν να ξεγλυστρήσουν. Ενέπνεε σεβασμό σε άπαντες με την ακεραιότητα της στάσης του, ενώ το άμεσο ενδιαφέρον και η παρατηρητικότητά του για κάθε μαθητή του σχολείου τον έφερνε διαρκώς πιο κοντά στα προβλήματά τους: Οικογενειακά, κοινωνικά, οικονομικά. Φυσικά, πάντα ήξερε μια λύση να προτείνει, είχε μια καλοπροαίρετη συμβουλή να δώσει, έστω όχι και τόσο αρεστή στον αποδέκτη. Πάντα, όμως, με έντονοτο αίσθημα του δικαίου και της ευθύνης.
Ο Λάζαρος Θωμάς ήταν ο τύπος του ανθρώπου που γεννήθηκε εκπαιδευτικός, με όλη την σημασία της λέξης. Δεν θα μπορούσα να τον φανταστώ σε άλλο επάγγελμα, χωρίς ένα τσούρμο παιδιά γύρω του. Ήταν ο άνθρωπος που ήξερε να πλησιάζει τους μαθητές αλλά και ν’ απομακρύνεται, όταν αυτό απαιτούσαν οι περιστάσεις, έτοιμος, όμως, να επανέλθει. Δρώντας ως μια διαρκής, ήρεμη δύναμη ο Λάζαρος Θωμάς ήταν το είδος του εκπαιδευτικού που δεν τον φοβάσαι, αλλά τον σέβεσαι. Που δεν παίζεις μαζί του σφαλιάρες, αλλά θα του εκμυστηρευόσουν άφοβα όλα σου τα μυστικά. Που δεν βγαίνεις μαζί του για τσίπουρα, αλλά η ύπαρξή του και μόνο σου κάνει καλό, ξέροντας ότι μπορείς να τον αναζητήσεις όταν τον χρειαστείς. Σπάνια προσόντα,ιδίως για την δεκαετία του 1970!
Η διορατικότητά του ως εκπαιδευτικού ήταν μνημειώδης. Αν ενέκρινε μια ιδέα σε άφηνε να την υλοποιήσεις, παρακολουθώντας σε από μακρυά. Έτσιμάθαμε να παίρνουμε πρωτοβουλίες κινούμενοι πάνω σ’ένα αδιόρατο δίχτυ προστασίας, ένα μίγμα ελέγχου κι ελευθερίας, όχι ανομίας, μια τάξη φαινομενικά χαοτική, πλην, όμως, τάξη.
Κατ’ αυτόν τον ανεπανάληπτο τρόπο δημιουργήσαμε στην γραφομηχανήμε μεμβράνες, αυθεντικά σκίτσα και πολύγραφο, εν έτει 1974, την πρώτη μαθητική εφημερίδα του Ιδιωτικού Γυμνασίου Λαζάρου Θωμά. Ίσως την πρώτη μαθητική εφημερίδα της μεταπολίτευσης στην Καβάλα. Κάπως έτσι δημιουργήσαμε στην συνέχεια (1975 και 1976) και τα πρώτα σατυρικά θεατρικά (με δικά μας σενάρια, σκηνοθεσία και σκηνικά) που παίχτηκαν σε αίθουσα του Ιερού Ναού Μεταμόρφωσης. Ίσως τα πρώτα μαθητικά θεατρικά του είδους τους στην Καβάλα της μεταπολίτευσης.
Τι να πρωτοθυμηθώ; Ότι ο βαθμός δεν έπαιζε σημαίνοντα ρόλο, επειδή ο τρόπος και το αποτέλεσμα όσων συνέβαιναν σ’ αυτήν την μοναδική όαση εκπαίδευσης που δημιούργησε ο Λάζαρος Θωμάς με τις ανεπανάληπτες ικανότητές του,ήταν πιο σημαντικά; Ή επειδή τα οφέλη ήταν για όλους μας τόσο πολυσιάστατα, ο βαθμός έπαψε να παίζει, πιά, κυρίαρχο ρόλο;Επίσης σπάνια περίπτωση για τα τότε εκπαιδευτικά χρονικά της πόλης.
Ότι κι αν θυμηθώ από τα χρόνια του Ιδιωτικού Γυμνασίου Λαζάρου Θωμά, θεωρώ ότι σε σύγκριση με τις σημερινές δυνατότητες, όλα όσα δημιούργησε ο μοναδικός αυτός άνθρωπος κι εκπαιδευτικός στην Καβάλα ήταν πολύ πιο μπροστά από την εποχή του. Θεωρώ, λοιπόν, τον εαυτό μου τυχερό που τον γνώρισα, που τον είχα καθηγητή στο σχολείο και δάσκαλο στις αναζητήσεις μου. Ο Λάζαρος Θωμάς ήταν από τους ανθρώπους που εμπλουτίζουν τις ζωές των άλλων γι’ αυτό και χαίρομαι που είχα την τύχη να τον γνωρίσω. Η ζωή του καθόρισε πολλάστις δικές μας ζωές, άρα συνυπάρχει μέσα μας έστω κι αν δεν θα τον βλέπουμε, πια, ανάμεσά μας. Ευγνωμοσύνη κι ένα μεγάλο ευχαριστώ προς τον εξαίρετο αυτόν Καβαλιώτη εκπαιδευτικό και άνθρωπογια ό,τι άπλετα προσέφερε στουςμαθητές του, θα ήταν ο μεγαλύτερος φόρος τιμής στην μνήμη του. Καλό ταξίδι δάσκαλε!
Νίκος Κιούρτης
