Αναμονή τέλος για τους θεατρόφιλους της Καβάλας και των όμορων πόλεων, αφού στις 9:00 το βράδυ του Σαββάτου το φετινό Φεστιβάλ Φιλίππων θα κάνει την πρεμιέρα του και μάλιστα με το διάσημο ομηρικό έπος της Ιλιάδας. Πρόκειται για την πολύκροτη και πολύωρη παράσταση σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2013 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Η πρώτη συνέντευξη τύπου της σεζόν δόθηκε χθες το μεσημέρι με τον καλλιτεχνικό διευθυντή Θοδωρή Γκόνη να ανακοινώνει κι επισήμως πλέον την έναρξη του φετινού θεσμού. Παρόντες ήταν οι συντελεστές του θεατρικού σχήματος και φυσικά ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός. Εκείνο που εξαρχής διευκρινίστηκε ήταν η χρονική διάρκεια της παράστασης που έχει συμπυκνωθεί αναλόγως για ανοιχτό χώρο και φτάνει περίπου τις 3 ώρες με ενδιάμεσο διάλειμμα, ενώ το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η παραγωγή δεν επιτρέπει την απόσταση της προσοχής του κοινού. Η δε τιμή του εισιτηρίου διατηρήθηκε σε χαμηλό επίπεδο ώστε το δυνατόν περισσότεροι θεατές να απολαύσουν το ομηρικό έπος.
Η πόλη άνοιξε την αγκαλιά της και υποδέχθηκε θερμά τα μέλη του σχήματος, αφού πολλοί επαγγελματίες και κάτοικοι στηρίζουν την φιλοξενία. Για μία «ομηρική» προσπάθεια έκανε λόγο ο κ. Λιβαθινός, σημειώνοντας ότι η περιοδεία στοχεύει στο να κομισθεί η δουλειά των συντελεστών σε όλη την Ελλάδα και στους απανταχού θεατρόφιλους. Δέκα μήνες προετοιμασίας απαιτήθηκαν για την παραγωγή αυτού του αρχέγονου «παραμυθιού». Σκοπός ήταν τα χρησιμοποιηθούν θεατρικά στοιχεία για την απόδοση του έπους. Η γλώσσα του Ομήρου είναι τρομερή και απαιτεί διδαχή ώστε να γίνει κατανοητή, η δε μεταφορά – μετάφρασή της σε απλούστερη μορφή είναι πόνημα του Δ. Ν. Μαρωνίτη.
Τον πόλεμο, τη ζωή και το θάνατο αφορά το κείμενο της «Ιλιάδας» που περιλαμβάνει 53 «μάχιμες» ημέρες. Η περιγραφή θα μπορούσε να ανήκει και στο «Σαίξπηρ» της αρχαιότητας, επεσήμανε ο σκηνοθέτης της παράστασης. Επιθυμία του είναι να καταφέρει να παρουσιάσει την ομηρική παράσταση σε πλατείες και καφενεία χωριών, στην ελληνική ύπαιθρο, ώστε κάθε λαϊκός άνθρωπος να μπορέσει να έρθει σε επαφή με το υπέροχο αυτό ποιητικό «παραμύθι» του Ομήρου.
ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΠΕΡΓΑΜΗΝΕΣ
Η «Ιλιάδα», το αρχαιοελληνικό έπος του Τρωικού κύκλου, είναι η απαρχή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και μία από τις σημαντικότερες βάσεις της νεότερης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Αφηγηματικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται από το συγκεκριμένο έπος διατρέχουν όλη την ιστορία της λογοτεχνίας, αλλά ακόμα και τις κινηματογραφικές αφηγήσεις.
Έχοντας παρουσιαστεί ήδη στο κοινό της Αθήνας, η παράσταση έχει εξασφαλίσει διθυραμβικές κριτικές κι αυτές τη συνοδεύουν ενόψει της φιλοξενίας της στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Μελετώντας τα όσα γράφτηκαν, μάθαμε ότι χρησιμοποιώντας την μετάφραση του Δ. Ν. Μαρωνίτη, ο Στάθης Λιβαθινός αποφάσισε να δείξει μια ιδιαίτερα εκτεταμένη σε διάρκεια παρουσίαση των 24 ραψωδιών του ομηρικού έπους.
Η παράσταση βασίζεται στο ταλέντο των ηθοποιών, στις σκηνοθετικές εικόνες και τους αυτοσχεδιασμούς, καθώς και στην κλασική αφηγηματική δύναμη του ομηρικού έπους. Η ευρύτατη χρήση μεταφορών από τον Όμηρο, η δράση, οι σκληρές σκηνές πολέμου, δεν περικόπηκαν για να γίνει πιο «θεατρικό» το έργο. Η παράσταση του Λιβαθινού αφήνεται στην λογοτεχνικότητα του Ομήρου, ενώ δεν προσπαθεί να εξωραΐσει το περιεχόμενο του κειμένου. Σκηνές, όπως η εκτέλεση 12 αιχμαλώτων Τρώων στον τάφο του Πάτροκλου από τον Αχιλλέα, καθώς και άλλες άγριες περιγραφές παρουσιάζονται χωρίς περικοπές. Θέλοντας να σεβαστεί τον Όμηρο, ο Λιβαθινός ενέταξε στην παράστασή του ακόμα και τις επαναλήψεις. Πολλά κομμάτια επαναλαμβάνονται, καθώς ο Όμηρος συνηθίζει να χρησιμοποιεί πανομοιότυπες περιγραφές και μεταφορές για σκηνές των μαχών.
Ως προς το πιο θεατρικό κομμάτι, η παράσταση έχει αρκετούς αυτοσχεδιασμούς και απλώνεται σε μια τεράστια σκηνή. Τα ερεθίσματα που προβάλλονται στην μεγάλη σκηνή δεν είναι λίγα και λειτουργούν σωρευτικά. Η δράση είναι έντονη και αναδεικνύεται με πολύ καθαρό τρόπο από την σκηνοθεσία το συγκρουσιακό στοιχείο του έργου. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι την Κινησιολογική προετοιμασία & την άσκηση των ηθοποιών στις πολεμικές τέχνες έκανε ένας Μάχιμος Μοναχός Σαολίν, ο Σι Μιαο Τζιε.
Η σκηνογραφία και τα κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου πέτυχαν διπλό στόχο. Να φέρουν τα κοστούμια στην σημερινή εποχή, αλλά και να αναδείξουν τον μιλιταριστικό χαρακτήρα του έπους. Η μουσική του Λάμπρου Πηγούνη δένει ωραία τις σκηνές μεταξύ τους και δίνει ένταση σε αρκετά σημεία, όπου κάτι τέτοιο απαιτείται. Ίσως καμιά φορά να είναι υπερβολικά έντονη. Οι ερμηνείες κινούνται σε υψηλά επίπεδα. Έχοντας το διπλό ρόλο του ηθοποιού- αφηγητή, τα καταφέρνουν με άνεση. Από τους πολλούς ηθοποιούς της σκηνής είναι δύσκολο να βρεις διακριθέντες, καθώς όλοι ήταν καλοί και αρκετοί πολύ καλοί.
Με απαγγελία της καβαλιώτισσας στην καταγωγή Μαρίας Σαββίδου κλείνει το έργο. Ο Λιβαθινός επέλεξε για φινάλε το ποίημα του Καβάφη «Τρώες». Το συγκεκριμένο εκπληκτικό ποίημα του ποιητή έχει έντονο ειρωνικό χαρακτήρα. Μιλάει με ειρωνεία για την ανικανότητα του ανθρώπου να ξεφύγει από την μοίρα του, ακόμα κι όταν του δίνονται ευκαιρίες να το πετύχει. Ειδικά ο στίχος «Ο Αχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μας βγαίνει και με φωνές μεγάλες μας τρομάζει» είναι από τα πιο δυνατά δείγματα καβαφικής ειρωνείας. Ένας ολόκληρος στρατός τρομάζει, σαν να είναι κοριτσάκια, από τις φωνές ενός άοπλου άντρα. Ωστόσο, επειδή το έργο χρειαζόταν ένα δραματικό κλείσιμο κι επειδή στο ποίημα του Καβάφη υπάρχουν και τραγικά στοιχεία, η Μαρία Σαββίδου το απάγγειλε δεξιοτεχνικά καθαρά δραματικό και σπαρακτικό τρόπο. Κι έτσι ο λόγος του Καβάφη έδεσε αρμονικότατα με τον ομηρικό λόγο, σε ένα όμορφο φινάλε.
Γενικά, η Ιλιάδα του Λιβαθινού έχει πολλά δυνατά σημεία, καλές ερμηνείες, εύστοχες σκηνοθετικές επιλογές που υπηρετούν με επάρκεια ένα μνημειώδες έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Επίσης, ωραία δένει η μουσική και σημαντικά νοήματα του κειμένου φωτίζονται καθαρά, ενώ αποπνέει άφθονο συναίσθημα.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση: Δ. Ν. Μαρωνίτης
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Σκηνική Διασκευή & Επεξεργασία: Στάθης Λιβαθινός, Έλσα Αδριανού, με τη συνεργασία των ηθοποιών της παράστασης
Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική σύνθεση & Σχεδιασμός ήχου: Λάμπρος Πηγούνης
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κινησιολογική προετοιμασία & Πολεμικές τέχνες: Σι Μιαο Τζιε, Μάχιμος Μοναχός Σαολίν
Επιμέλεια κίνησης: Pauline Huguet
Βοηθός Σκηνογράφου: Τίνα Τζόκα
Ερμηνεύουν: Λευτέρης Αγγελάκης, Αργυρώ Ανανιάδου, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Ήμελλος, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Γεράσιμος Μιχελής, Διονύσης Μπουλάς, Γιάννης Παναγόπουλος, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Άρης Τρουπάκης, Αμαλία Τσεκούρα, Γιώργος Τσιαντούλας, Γιώργος Χριστοδούλου
Kρουστά: Μανούσος Κλαπάκης
Τεχνικός Διευθυντής: Μανώλης Βιτσαξάκης
Ηλεκτρολόγος: Παναγιώτης Πατέλης
Ηχολήπτης: Κωστής Παυλόπουλος
Εκτέλεση παραγωγής: Ελίνα Φέσσα
Βοηθός Παραγωγής: Τζέλα Χριστοπούλου
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
=
