Dall’area dell’autonomia operaia e proletaria al movimento dell’autonomia operaia
Είναι στα χρόνια της πρώτης καπιταλιστικής αντεπίθεσης ενάντια στην εργατική οργάνωση που γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 που άρχισε να σχηματίζεται εκείνο το σύνολο αυτόνομων δυνάμεων βάσης, στα εργοστάσια και τις γειτονιές, που τους δόθηκε το όνομα του ΧΩΡΟΥ της εργατικής αυτονομίας. Ο χώρος της εργατικής αυτονομίας αναπτύχθηκε έντονα. Η πολιτική του γραμμή, δηλαδή η πολιτική γραμμή όλων των δυνάμεων που αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στην εργατική αυτονομία, είναι έντονα αντιρεβιζιονιστική. Κατά συνέπεια, η μέθοδος της εργατικής αυτονομίας θεμελιώνεται στο έδαφος της μαζικής παρανομίας των αντιρεβιζιονιστών συμπεριφορών, εργατικών και προλεταριακών. Οι μεγάλες προθεσμίες της εργατικής και προλεταριακής αυτονομίας διαμορφώθηκαν γύρω από την κατάληψη του Mirafiori ’73, στις εθνικές εκστρατείες αυτομείωσης, στην προπαγάνδα και τις πρωτοβουλίες μαζικής οικειοποίησης-απαλλοτρίωσης, στους αγώνες ενάντια στην αναδιάρθρωση και την ανασυγκρότηση, στο κίνημα των ανέργων. Το χαρακτηριστικό και το νικητήριο σύνθημα στο χώρο της εργατικής αυτονομίας ήταν πάντα από την αρχή αυτό της ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣ. Μόνο οι ηλίθιοι και οι επαγγελματίες διαστρεβλωτές ισχυρίστηκαν ότι μειώνουν την εργατική αυτονομία, δηλαδή τις δυνάμεις που αναγνώριζαν τους εαυτούς τους στον χώρο, σε ένα περιθωριακό και χυδαίο κίνημα: σε αντίθεση η εξουσία του Κράτους και του κεφαλαίου έχει αναγνωρίσει τέλεια την επαναστατική δύναμη που εκφράζεται στο χώρο, και εναντίον της έχει εφαρμόσει πλήρως τον μηχανισμό της ποινικοποίησης. Απέναντι στην ποινικοποίηση των αγώνων, ενάντια στα εργαλεία της σοσιαλδημοκρατικής τρομοκρατίας, από τον χώρο της εργατικής «αυτονομίας» συνεπώς ξεκίνησε η μοναδική και πιο ισχυρή αντεπίθεση: και αυτή χαρακτηρίζει και προσδιορίζει σήμερα τον χώρο της εργατικής αυτονομίας, την ικανότητά του να χτίζει ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑ-CONTPOPOTERE και να την ασκεί ευθέως κατά της ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Αυτά τα χρόνια οι εργατικές και προλεταριακές δυνάμεις του ΧΩΡΟΥ άρχισαν να υφαίνουν την πλοκή μιας εθνικής οργάνωσης. Στη συνάντηση-συνέδριο της άνοιξης του ’76, οι δυνάμεις της οργανωμένης εργατικής αυτονομίας ξεκίνησαν να επαληθεύουν κάποια θεμελιώδη ομοιογένεια του τρόπου εργασίας και πολιτικής γραμμής.
Η οικοδόμηση του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ σημαίνει να δοθούν κάποιες πρώτες απαντήσεις σε αυτά τα προβλήματα και να θεσπιστούν κάποιες πρώτες οργανωτικές βεβαιότητες. Το να λέμε ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ σημαίνει να βαδίζουμε ρεαλιστικά στον δρόμο της ενότητας των δυνάμεων του χώρου, σημαίνει να ασκούμε ειλικρινά την κριτική και την αυτοκριτική, σημαίνει δηλαδή να επιβάλλουμε στον εαυτό μας και σε όλους τους συντρόφους τη μέθοδο της
ΚΡΙΤΙΚΗΣ-ΕΝΟΤΗΤΑΣ-ΚΡΙΤΙΚΗΣ. Εμείς γνωρίζουμε τις δυσκολίες αυτής της ένδειξης: αλλά είμαστε πολύ πεπεισμένοι για το γεγονός ότι αυτή η αναγκαιότητα ζει στη συνείδηση των αγωνιστών και επιβάλλεται από την ανάπτυξη του προλεταριακού πολιτικού αγώνα. Σήμερα δεν προχωράμε χωρίς οργάνωση: είναι μόνο η καπιταλιστική και ρεφορμιστική απάντηση στους αγώνες που το επιβάλλει, είναι πάνω απ’ όλα το αίτημα των αγωνιστών και του μαζικού κινήματος που το απαιτεί. Για τους αγωνιστές το πρόβλημα δεν είναι, στα εργοστάσια και στις γειτονιές, σε ποια οργάνωση αναφέρονται, αλλά ποια οργάνωση θέλουν να χτίσουν. Κανείς δεν θα μπορεί πλέον να απαλλοτριώσει τους προλετάριους από την οργάνωσή τους: αλλά αυτή η οργάνωση, που δεν εξαλείφεται, πειθαρχημένη και θηριώδης ενάντια στους ταξικούς αντιπάλους, πρέπει να οικοδομηθεί. Η μετάβαση από τον χώρο της αυτονομίας στο κίνημα της αυτονομίας σημαίνει ρεαλιστική κατανόηση της ανάγκης για την ιστορική στιγμή της αυτονομίας, σημαίνει να κάνεις το πρώτο βήμα όχι πια «προς» αλλά ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ. Η πρόταση του κινήματος που γεννιέται στην εργατική αυτονομία χαρακτηρίζεται από τρεις απόψεις: από η σκοπιά της μεθόδου, από τη σκοπιά της ταξικής αναφοράς, από τη σκοπιά της αντίληψης της δύναμης, της εξουσίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ. Η μέθοδος της εργατικής αυτονομίας είναι αυτή της οικειοποίησης της οργάνωσης από πλευράς των μαζών. Κάθε οργανωτική λειτουργία, κάθε στιγμή οργάνωσης εξηγείται επομένως μόνο στο βαθμό που περιέχει και εκφράζει μια συγκεκριμένη πραγματικότητα του προλεταριακού αγώνα. Η μέθοδος της εργατικής αυτονομίας δεν γνωρίζει ανάθεση, ούτε θεωρητική, ούτε πρακτική. Η οικοδόμηση του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ της εργατικής αυτονομίας σημαίνει λοιπόν να προχωράς από τα κάτω, από τις πολιτικές ανάγκες του προλεταριάτου, από τις μορφές οργάνωσης που χτίζεται συνεχώς. Σημαίνει άγρια μάχη ενάντια σε κάθε ρεβιζιονιστική απόπειρα απαλλοτρίωσης της εξουσίας των μαζών. Εμείς εννοούμε την οικοδόμηση του κινήματος ως διαδικασία συσπείρωσης δυνάμεων που εκφράζονται άμεσα από τα επίπεδα της ταξικής πάλης και ως διαδικασία πολιτικής ενοποίησης (προγραμματικής και οργανωτικής) αυτών των δυνάμεων: επομένως, ως μια ενδιάμεση αλλά θεμελιώδη στιγμή ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΖΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ. Όλα τα εργαλεία προπαγάνδας, αγκιτάτσιας και πάλης που διαθέτουν οι δυνάμεις που αναφέρονται στον χώρο κατέχουν, πρέπει λοιπόν, σταδιακά, στο πλαίσιο της διαδικασίας κριτικής-ενότητας-κριτικής, να επαναφέρονται στην συγκεντροποίηση του κινήματος. Ας μην επιτρέψουμε στον ρεβιζιονισμό, με την ιστορία του ψεμάτων και την πρακτική του στις προδοσίες, να λασπώνει και να εμποδίζει το θεωρητικό και πρακτικό πρόταγμα του εργατικού αγώνα: την οικοδόμηση του κόμματος. Ο αγώνας για την οικοδόμηση του Κινήματος της Εργατικής Αυτονομίας σήμερα σημαίνει να προχωρήσουμε με δίκαιη και επαρκή έννοια στη διαδικασία της ταξικής πάλης.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΤΑΞΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ. Υπό αυτή την προοπτική, το χτίσιμο του κινήματος της εργατικής αυτονομίας σημαίνει βαριά και οριστική επιβεβαίωση της κεντρικότητας της εργατικής τάξης στο επαναστατικό σχέδιο. Πάνω στην εργατική τάξη πρέπει να θεμελιωθεί κεντρικά το σχέδιο οργάνωσης του κινήματος. Αλλά η επιβεβαίωση αυτού σημαίνει καταπολέμηση δύο συμπληρωματικών σφαλμάτων που υπάρχουν μέσα στον χώρο της αυτονομίας: ένα οπορτουνιστικό σφάλμα και ένα ελάττωμα μυωπίας. Το οπορτουνιστικό λάθος είναι εκείνο όλων αυτών που πηγαίνουν να ψάξουν επαναστατικά υποκείμενα παντού έξω από την εργατική τάξη, που εξυψώνουν -ζηλεύοντας την εργατική τάξη και ταυτόχρονα «απογοητευμένοι» (sic!) – κάθε κλανιά διαμαρτυρίας που το κοινωνικό πέρδεται. Το λάθος της οπτικής και το ελάττωμα της μυωπίας ανήκει σε όλους εκείνους που δεν συνειδητοποιούν πόσο ο αγώνας των εργατών και η καπιταλιστική απάντηση αλλάζουν την πραγματικότητα της παραγωγικής εργασίας, πόσο μακριά εκτείνεται η πάλη ενάντια στην άμεση καπιταλιστική εκμετάλλευση] έξω από τα τείχη του εργοστασίου. πόσο είναι απαραίτητο το προλεταριάτο (νεολαία, γυναίκες, άνεργοι) στο επαναστατικό κίνημα που οργανώνεται στην αυτονομία. Το κίνημα της εργατικής αυτονομίας θεμελιώνεται και χτίζεται πάνω στον εργάτη του κοινωνικού εργοστασίου.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ. Το να θέτεις το πρόβλημα της οικοδόμησης του κινήματος της εργατικής αυτονομίας σημαίνει να χτίζεις, ως κίνημα, περιπτώσεις – όλο και ευρύτερες, όλο και πιο διαδεδομένες – ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣ. Πάνω απ’ όλα, σημαίνει προώθηση και οργάνωση της αντιεξουσίας. Η εργατική κεντρικότητα και η προλεταριακή κινητικότητα πρέπει να τεθούν σε κίνηση γύρω από αυτό το σχέδιο: που είναι, αν η αντιεξουσία είναι πραγματική, αναπόφευκτα παράνομο. Η αντιεξουσία δεν κερδίζει ποτέ παρά μόνο τη στιγμή του επαναστατικού: δεν υπάρχει προδιαμόρφωση του κομμουνισμού μέσα από τους υπέροχους αγώνες της μαζικής αντιεξουσίας ή τις αποτελεσματικές ενέργειες της αντιεξουσίας της οργάνωσης που μπορούμε να εφαρμόσουμε. Η αντιεξουσία κερδίζει πάντα ως δράση της οργάνωσης, ως στιγμή διάδοσης της μαζικής παρανομίας, ως χτίσιμο ανταρτοπόλεμου ενάντια στο σοσιαλδημοκρατικό και ρεβιζιονιστικό σύστημα εξουσίας. Η οργάνωση βιώνει ολόκληρη την αντίφαση ενός σχεδίου αντι-εξουσίας και επιλύει αυτή την αντίφαση μέσω της κινητικότητας της επίθεσης και της ωρίμανσης της σε ένα όλο και υψηλότερο επίπεδο. επαναλαμβάνω- σε αυτό που η εργατική κεντρικότητα και η κινητικότητα του εργάτη του κοινωνικού εργοστασίου βρίσκουν τη δυνατότητα να μεταγγίσουν συνεχώς τις εμπειρίες τους ρήξης και επαναστατικού σχεδίου. Οργάνωση και στράτευση μετρώνται εξ ολοκλήρου στο σχέδιο της αντιεξουσίας: αυτό είναι το Κίνημα της Εργατικής Αυτονομίας. Υποστηρίζουμε εμείς ότι η διαδικασία μετάβασης από τον χώρο της ταξικής αυτονομίας στο κίνημα της εργατικής αυτονομίας πρέπει να ενθαρρυνθεί υποκειμενικά σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γιατί; Διότι ποτέ όπως σήμερα, από τη σκοπιά της πολιτικής ανάλυσης των συμπεριφορών του αντιπάλου, η κρίση του εργατικού κινήματος φαίνεται τόσο κοντινή. Οι εργατικές προσδοκίες που προκάλεσαν οι ψευδαισθησιακές εκλογικές νίκες, πρέπει να αντιστραφούν ενάντια στον ρεβιζιονισμό. η κατασταλτική πρακτική των ρεβιζιονιστικών οργανώσεων πρέπει να αντιστραφεί εναντίον τους: για άλλη μια φορά οι ρεβιζιονιστές ύψωσαν έναν βράχο που δεν έχουν τη δύναμη να συγκρατήσουν. Η προσκόλληση των ρεβιζιονιστών στο έργο-σχέδιο παλινόρθωσης των αφεντικών έχει δημιουργήσει μια ρήξη μεταξύ της εργατικής τάξης και του επίσημου εργατικού κινήματος: πρέπει να καταστήσουμε αυτή τη ρήξη μη αναστρέψιμη. Η ωριμότητα και η εξάπλωση των αγώνων της εργατικής αυτονομίας επιτρέπουν να επικεντρωθούμε στον στόχο της ρήξης, αλλά μόνο η δύναμη ενός οργανωμένου κινήματος μας επιτρέπει να πετύχουμε αυτή τη νίκη: δηλαδή να είμαστε σε θέση να στοχεύσουμε σε ένα υψηλότερο επίπεδο ανυποταξίας και αγώνα. Αλλά οι χρόνοι πρέπει να είναι σύντομοι και διότι σε αυτή την περίοδο υπάρχει η δυνατότητα να ανακάμψει, από τη ρήξη και τη διαφθορά των ομάδων, ένα κομμουνιστικό πολιτικό προσωπικό που έζησε όλα αυτά τα χρόνια (έστω και αντιφατικά) την εμπειρία της «αυτονομίας». Η ηγεμονική λειτουργία της εργατικής αυτονομίας ως κινήματος σίγουρα δεν αναφέρεται στη μιζέρια της κρίσης των ομάδων: αναφέρεται, ωστόσο, στον πλούτο των επαναστατικών εμπειριών των στελεχών των ομάδων σε κρίση. Κρίση του ρεβιζιονισμού, υποκειμενική ωριμότητα της αυτόνομης πρωτοπορίας, κρίση των ομάδων: αλλά αυτό δεν αρκεί. Αυτό που οδηγεί περισσότερο στην επιτάχυνση των χρόνων οικοδόμησης του κινήματος της εργατικής αυτονομίας είναι η ανάγκη για διεύρυνση του αγώνα και μιας κεντρικοποίησης του. Η αυτονομία δεν είναι αναρχική αλλά μαρξιστική: οι μάζες της εργατικής τάξης δεν είναι αναρχικές αλλά εν δυνάμει μαρξιστικές-λενινιστικές. Είναι πάνω στον θεωρητικό πλούτο αυτής της πρότασης και αυτού του επείγοντος που η γέννηση του Κινήματος της Εργατικής Αυτονομίας δεν έχει τίποτα άλλο να περιμένει, αν όχι τους χρόνους και τις ανάγκες του πολιτικού αγώνα εντός του χώρου. Αλλά αυτός ο πολιτικός αγώνας -για να μην είναι σύμπτωμα μιζέριας- δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε ένα και μόνο συμπέρασμα: τη διαδικασία οικοδόμησης του Κινήματος της Εργατικής Αυτονομίας.
5: Στο χώρο της εργατικής αυτονομίας, ένα μέτωπο μαζών και ένα μαχόμενο μέτωπο παραβάλλονται συνεχώς μεταξύ τους. Η οικοδόμηση του Κινήματος της Εργατικής Αυτονομίας σημαίνει ενοποίηση αυτών των δύο μετώπων πάλης, όχι για να τα μπερδέψουμε, όχι να καθορίσουμε αφηρημένες υποταγές του ενός στο άλλο ή το αντίστροφο: αλλά να ενώσουμε στο συνολικό σχέδιο και στην πρακτική των αγωνιστών εκείνες που είναι αδιαχώριστες λειτουργίες. ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ αντιπροσωπεύει τη διαλεκτική που δεν ολοκληρώνεται ποτέ, αν όχι με την εξέγερση, μεταξύ της άσκησης της μαζικής αντι-εξουσίας και της ανάπτυξης της κομματικής πρωτοβουλίας. Είναι επάνω σε αυτόν τον ρυθμό που εμείς θα το χτίσουμε. Το μαζικό μέτωπο είναι κίνημα με μεγάλο πλούτο στόχων: μισθούς, ώρες εργασίας, καταπολέμηση της καπιταλιστικής διαχείρισης των δημοσίων δαπανών, αυτομειώσεις κ.λπ. το μαχόμενο μέτωπο προσδιορίζει τους συνεχώς νέους κόμβους της Κρατικής διοίκησης και της ικανότητάς της να οργανώνει και να αναδομεί την κοινωνική πλοκή της εκμετάλλευσης. Το μαχητικό μέτωπο εξετάζει και κόβει αυτούς τους κόμπους, ανοίγοντας πάντα νέα περάσματα στην οργανωμένη προλεταριακή δράση. Αυτή η διαλεκτική πρέπει να συγκεντρωθεί, να ρυθμιστεί και να προωθηθεί στην ενότητα της θεωρίας και της πρακτικής του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ.
από το ”Rosso, Εφημερίδα μέσα στο κίνημα, Giornaledentroilmovimento” έτος III n. 10-11 Ιουνίου 1976
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος infoaut.org
