Ο διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης (ή σακχάρου) στο αίμα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και επαρκώς, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρές βλάβες στη καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία, τα μάτια, τα νεφρά και τα νεύρα.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος διαβήτη, είναι ο διαβήτης τύπου 2, ο οποίος εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικα άτομα των οποίων ο οργανισμός γίνεται ανθεκτικός στην ινσουλίνη ή δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη. Ο δεύτερος γνωστότερος διαβήτης είναι ο τύπου 1 διαβήτης, γνωστός και ως νεανικός διαβήτης, στον οποίο το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη ή παράγει ελάχιστη. Εκτός από αυτούς, ο διαβήτης εμφανίζεται είτε σε άλλους ειδικούς πιο σπάνιους τύπους, είτε σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (διαβήτης κύησης).
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν συχνοουρία, δίψα, διαρκή πείνα, απώλεια βάρους, αλλαγές στην όραση και κόπωση. Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 2 είναι γενικά παρόμοια, αλλά συνήθως δεν είναι τόσο έντονα, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να μη γίνει έγκαιρα η διάγνωση.
Όσο αναφορά στους παράγοντες κινδύνου, οι βασικότεροι είναι οι εξής:
- Εμφάνιση προδιαβήτη
- Υπερβολικό βάρος/παχυσαρκία
- Ηλικία > 45 ετών
- Προδιάθεση διαβήτη στην οικογένεια
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Εμφάνιση διαβήτη κύησης στις γυναίκες
Ο προδιαβήτης είναι το στάδιο πριν την άμεση εμφάνιση της νόσου. Όταν ένα άτομο είναι στο στάδιο του προδιαβήτη, τότε η τιμές της γλυκόζης νηστείας του πλάσματος είναι μεταξύ 100 και 125mg/dl. Σε περίπτωση που η γλυκόζη νηστείας του πλάσματος είναι μεγαλύτερη από 126mg/dl, τότε πρόκειται για διαβήτη.
Η διατροφή και η άσκηση αποτελούν απαραίτητες συνιστώσες στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη.
Σχετικά με την άσκηση, για να είναι ωφέλιμη, πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον 30 λεπτά και να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα συστηματικά. Προκειμένου ένα διαβητικό άτομο να ενταχθεί σε πρόγραμμα μέτριας ή έντονης άσκησης, πρέπει προηγουμένως να επισκεφθεί τον θεράποντα ιατρό του, προκειμένου εκείνος να αποφασίσει για το κατάλληλο πρόγραμμα άσκησης με βάση τις επιπλοκές που ενδεχομένως να έχει το άτομο με διαβήτη.
Σχετικά με τη διατροφή, είναι πολύ σημαντική η συνεργασία ιατρού και διαιτολόγου, καθώς η διατροφή του ασθενούς, κυρίως όταν η φαρμακευτική αγωγή αποτελείται από ινσουλίνη, θα πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα από επιστήμονες διατροφής ανάλογα με το είδος της ινσουλίνης, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε επιπλοκή.
Οι κύριοι στόχοι της διατροφής είναι:
- Η κατάλληλη ενεργειακή (θερμιδική) πρόσληψη, ανάλογα με το αν απαιτείται μείωση, διατήρηση ή αύξηση του σωματικού βάρους.
- Η ποιοτική σύνθεση του διαιτολογίου σύμφωνα με την συνύπαρξη ή όχι άλλων παθολογικών καταστάσεων.
- Η σωστή κατανομή των γευμάτων στο εικοσιτετράωρο, ιδιαίτερα στα ινσουλινοθεραπευόμενα άτομα.
- Η βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.
Οι γενικές διατροφικές συστάσεις λένε:
- Περιορισμός υδατανθράκων στο 50% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης και κατανάλωση φυτικών ινών (προϊόντα ολικής άλεσης, πλιγούρι, κινόα, φρούτα, λαχανικά, όσπρια)
- Περιορισμός λιπιδίων στο 30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
Προτιμήστε μονοακόρεστα & πολυακόρεστα λιπαρά (ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηροί καρποί, μαργαρίνη, φυτικά έλαια)
- Περιορισμός πρωτεϊνών στο 20% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης (προτιμήστε ψάρια πλούσια σε Ω3 λιπαρά & άπαχο κρέας όπως κοτόπουλο)
Η εμφάνιση διαβήτη στον πληθυσμό συνεχώς αυξάνεται. Συμβουλευτείτε τον διαιτολόγο-διατροφολόγο σας, για ένα υγιεινό και ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής ανάλογα με τις ανάγκες σας και στοχεύστε στην πρόληψη.
Αναστασία Β. Πατέλη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
