Κείμενο του Πασχάλη Παλαβούζη
Κυριακή 26 Μαΐου 2024 – κλεφτή ματιά στον κάμπο των Φιλίππων. Λουσμένος στο ανοιξιάτικο φως φαντάζει καταπράσινος με πολύχρωμες πινελιές εδώ κι εκεί – η φύση γιορτάζει! Γαλανός ουρανός με άσπρα συννεφάκια συμπληρώνουν τον καμβά…
Το βλέμμα ταξιδεύοντας απ’ τις πλαγιές του χρυσοφόρου Παγγαίου στην ακρόπολη των Φιλίππων εστιάζει στο αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα. Το αεροδρόμιο των παιδικών μας χρόνων – το αεροδρόμιο που ξαναζεί.
Ανασύρω άθελα από τη μνήμη μου αεροπορικές σκηνές του παρελθόντος – αυτές που έζησα, αλλά και άλλες που πληροφορήθηκα ή βρήκα αποτυπωμένες σε σπάνιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες εποχής. Και πριν προλάβω να «ξυπνήσω» απ’ το ονειροπόλημα, ακούω το μακρινό ήχο!
Πρώτα, ακούω! Είναι εμβολοφόρος κινητήρας, χωρίς αμφιβολία. Ο Δημήτρης με κατευθύνει φωνάζοντας. Μισοκλείνω αρχικά τα μάτια, πασχίζω να εντοπίσω το δράστη στο βάθος, και μετά γουρλώνω μη πιστεύοντας αυτό που βλέπω.
Είναι Spitfire! Αδύνατον! Ένα «ολοζώντανο» γκριζοπράσινο Spitfire, ετοιμάζεται για προσγείωση στον «13». Κλειστή δεξιά στροφή, κόβει κινητήρα, μπαίνει στον κύκλο, κατεβάζει σκέλη, στο φόντο η ακρόπολη των Φιλίππων… Χριστέ και Κύριε!
Πώς βρέθηκε εδώ; Είναι ο Θεός της Αεροπορίας που είπε να μου κάνει το χατίρι; Είναι η μηχανή του χρόνου; Είναι, κυρίες και κύριοι το αναγεννημένο αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα, το νυν Λυδία, η έδρα της δραστήριας Egnatia Aviation!
Το θρυλικό αεροσκάφος τροχοδρομεί μπροστά μου αποκαλύπτοντας την ταυτότητά του. Είναι «εννιάρι» – Spitfire LF MkIX για τους γνώστες, με ιδιαίτερες ικανότητες στην εγγύς υποστήριξη. Είχε και η Αεροπορία μας τέτοια.
Τα είχαμε παραλάβει μεταχειρισμένα από τα αγγλικά αποθέματα τη δύσκολη περίοδο του αδελφοκτόνου πολέμου – του τραγικού Εμφυλίου, που σημάδεψε γενιές Ελλήνων. Ένα κλιμάκιο έξι τέτοιων αεροσκαφών της 337 ΜΔΒ επιχειρούσε από το βοηθητικό (τότε) αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα παρέχοντας υποστήριξη στον Ελληνικό Στρατό.
Επική η προσπάθεια των Spitfire του Αμυγδαλεώνα το Μάιο του 1949 για να παρέχουν υποστήριξη στο μεταγωγικό C-47 Dakota, που είχε επιφορτιστεί με το εξαιρετικά επικίνδυνο έργο του ανεφοδιασμού από αέρος της φρουράς και των κατοίκων των Μεταξάδων Έβρου, καθώς πολιορκούνταν επί μέρες από πολυάριθμους αντάρτες. Πέτρινα χρόνια…
Κοιτάζω προσεκτικά. Το αεροσκάφος φέρει αγγλικά διακριτικά – ψάχνω την ιστορία του. Κατασκευάστηκε το 1945 από τη Vickers Armstrong στο Castle Bromwich, εκεί δηλαδή που κατασκευάστηκαν πολυάριθμα Spitfire όλων των εκδόσεων για τις ανάγκες του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
Ακολούθως διατέθηκε στην 313 Μοίρα, στελεχωμένη ως επί το πλείστον από Τσέχους αεροπόρους, που είχαν διαφύγει στην Αγγλία μετά την κατάληψη της χώρας τους από τη ναζιστική Γερμανία. Καθόλου τυχαίο, λοιπόν, που το αεροπλάνο φέρει και το τσέχικο εθνόσημο στο ύψος του κόκπιτ.
Μετά τον πόλεμο δόθηκε στην αεροπορία της Τσεχοσλοβακίας για μικρό διάστημα κι από κει στις αεροπορικές δυνάμεις του νεοσύστατου (τότε) Ισραηλινού κράτους. Στο τέλος της επιχειρησιακής του καριέρας το παράτησαν σε ένα κιμπούτζ, όπου το εντόπισε ένας Άγγλος συλλέκτης. Το αεροπλάνο συντηρήθηκε πρόσφατα από την Spitfire Company στο Biggin Hill κι επανήλθε σε πτήσιμη κατάσταση.
Η διέλευσή του από το αεροδρόμιο Λυδία μόνο τυχαία δεν ήταν. Το αεροπλάνο αγοράστηκε πρόσφατα από το ιδιωτικό αεροπορικό μουσείο MSÖ Air and Space Museum στο Sivrihisar. Τα τελευταία χρόνια το συγκεκριμένο μουσείο έχει αποδοθεί σε έναν αγώνα προμήθειας ιστορικών αεροσκαφών σε πτήσιμη κατάσταση.
Εκτιμάται πως πίσω από την όλη προσπάθεια βρίσκεται ο εξαίρετος πιλότος επιδείξεων κι επιχειρηματίας Ali Ozturk, τον οποίο γνώρισε η Καβάλα από τη θαυμάσια συμμετοχή του στο Kavala Air Show του 2013. Όπως δήλωσε ο ίδιος παλιότερα: «… το αεροπλάνο θα λάβει τον πλευρικό αριθμό υπηρεσίας ‘04’, αριθμό που έφερε το Spitfire του Necati Artan – του πρώτου Τούρκου αεροπόρου που εκπαιδεύτηκε στον τύπο, του μετέπειτα δημιουργού και αρχηγού του Τουρκικού ακροβατικού σμήνους “Flying Swans” τη δεκαετία του 60».
Προφανώς το αεροπλάνο θα αποκτήσει τα Τουρκικά εθνόσημα… Το Spitfire, αφού ανεφοδιάστηκε κι εξυπηρετήθηκε από το πρόθυμο προσωπικό του αεροδρομίου, απογειώθηκε με ανατολική κατεύθυνση και τελικό προορισμό την Κωνσταντινούπολη. Μοναδικό θέαμα στο αεροδρόμιο Λυδία.
Θερμές ευχαριστίες στο Διευθύνοντα Σύμβουλο της Egnatia Aviation Dimitris Lymperakis και στο προσωπικό του αεροδρομίου για την έγκαιρη ενημέρωση και τη φιλοξενία. Πάντα τέτοια κι ακόμη περισσότερα…
