Η καταστροφή της Βαλένθια ξεδιπλώνει το μέλλον όλων μας στις οθόνες, γράφει ο Guido Viale. Έτσι θα είναι στις συνέπειες, έστω και με διαφορετικούς τρόπους, όλο και πιο συχνά και παντού, τώρα εδώ και μετά εκεί.
Κάποια πράγματα είναι βέβαια: το προοδευτικό λιώσιμο των πάγων και των παγετώνων που θα κάνει τη ροή των ποταμών ακανόνιστη και την άνοδο των θαλασσών ανεξέλεγκτη που θα βυθίσουν πολλές πόλεις και ολόκληρες Χώρες, η ερημοποίηση και οι ανυπόφορες θερμοκρασίες που θα καταστήσουν αβίωτα μεγάλα τμήματα διαφόρων ηπείρων.
Άλλα, όπως οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, οι τυφώνες είναι απρόβλεπτα, αλλά θα πολλαπλασιαστούν σε συχνότητα, έκταση και ένταση. Το γεγονός ότι χτύπησαν μια φορά δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να επαναληφθούν σύντομα, όπως μας διδάσκουν οι αλλεπάλληλες καταστροφές στη Romagna.
Και αυτό ακόμα κι αν, από κάποιο θαύμα, σταματήσει αύριο η εκπομπή αερίων που αλλάζουν το κλίμα. Έχουν ενεργοποιηθεί μηχανισμοί που θα συνεχίσουν να παράγουν και να πολλαπλασιάζουν τις διεστραμμένες επιπτώσεις τους για δεκαετίες.
Για τουλάχιστον τριάντα χρόνια, οι ειδικοί μας διδάσκουν τη διάκριση μεταξύ καιρού-meteo και κλίματος: ο πρώτος είναι μια τοπική, συγκεντρωμένη ή εκτεταμένη εκδήλωση, το δεύτερο είναι παγκόσμιο και αφορά ολόκληρο τον πλανήτη.
Ωστόσο, κάθε φορά που συμβαίνει ένα «ακραίο γεγονός», ακόμη και οι πιο διάσημοι μετεωρολόγοι μας παρέχουν μόνο τεχνικές εξηγήσεις στην τηλεόραση ή στις εφημερίδες σχετικά με τον λόγο που συνέβη ακριβώς εκεί: για παράδειγμα η κρύα φούσκα που σταμάτησε στον ουρανό της Ανδαλουσίας.
Αλλά το πολύ να αφιερώσουν μια μικρή αναφορά στο γεγονός ότι αυτό έχει να κάνει με το κλίμα (οι δεξιές εφημερίδες, επίμονοι αρνητές, ούτε αυτό. Πράγματι, εξαφανίζουν και τη Βαλένθια από το πρωτοσέλιδο).
Και αυτοί, οι μετεωρολόγοι των συνεντεύξεων, όπως όλοι οι άλλοι, φοβούνται να αποκαλύψουν την γυμνή αλήθεια, η οποία είναι τόσο σοβαρή και μεγάλη που κανείς δεν ξέρει πραγματικά πώς να την αντιμετωπίσει, γιατί θα έπρεπε να φωνάζουμε από τις ταράτσες, όχι ότι ο χρόνος σφίγγει (πολλοί το λένε τώρα πλέον αυτό, αν και είναι ήδη πολύ αργά), αλλά πως πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο με τον οποίον ζούμε και συνυπάρχουμε, παράγουμε και καταναλώνουμε.
Η καταστροφή της Βαλένθια μας χτύπησε με τον αριθμό των θανάτων, αν και δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσους: σίγουρα λιγότεροι από αυτούς μιας ημέρας πολέμου στην Ουκρανία ή μιας εβδομάδας στη Γάζα.
Σε αυτούς συνηθίζουμε πλέον, στους «καιρικούς» όχι ακόμη, εκείνους του meteo, αλλά θα συνηθίσουμε. Και επειδή προορίζονται να αναπτυχθούν και να ξεπεράσουν αυτούς των πολέμων (που εξακολουθούν να συμβάλλουν έτσι κι αλλιώς στην επιδείνωση του κλίματος).
Εκτός από τον αριθμό των νεκρών (που δεν βλέπουμε), αυτό που έχει χτυπήσει περισσότερο τη φαντασία είναι τα εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες αυτοκίνητα που στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο από τη μανία των νερών.
Είναι η εικόνα που μας δείχνει καλύτερα το παράλογο του τρόπου ζωής μας και το τέλος του. η κυκλοφοριακή συμφόρηση στην οποία βυθίζεται η καθημερινότητά μας μεταμορφωμένη σε μια σχεδόν ακίνητη μάζα λάσπης και παλιοσίδερων.
Είναι όμως και αυτή που θα πρέπει να μας προειδοποιεί ότι για να κάνουμε τους λογαριασμούς μας με το κλίμα και με την περιβαλλοντική κρίση, δεν αρκεί πλέον ο μετριασμός, η μείωση σε πιο ανεκτό ή βολικό ή και ευνοϊκότερο μέτρο (η καταστολή των αιτιών, δηλαδή των ορυκτών καυσίμων, με τις οποίες ασχολούνται όλες οι κυβερνήσεις στον κόσμου με περιοδικές συγκεντρώσεις δεκάδων χιλιάδων αξιωματούχων, ειδικών, λομπιστών και δημοσιογράφων – η επόμενη είναι στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν – που σε 32 χρόνια δεν έχουν καταλήξει σε τίποτα), αλλά πως πρέπει να δεσμευτούμε περισσότερο στην προσαρμογή: τη συνύπαρξη με ένα κλίμα και με καιρικές συνθήκες που θα συνεχίσουν να κάνουν την ύπαρξή μας όλο και πιο δύσκολη.
Αλλά που, by the way, παρεμπιπτόντως, είναι και ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος προώθησης ενός μετριασμού «από τα κάτω», δεδομένου ότι ο μετριασμός «από τα πάνω» δεν φτάνει ποτέ.
Το προσωπικό αυτοκίνητο εξακολουθεί να παραμένει το πιο εμφανές σύμβολο του καταναλωτισμού και η πιο σημαντική φιλοδοξία όσων δεν έχουν ακόμη, αλλά και η κύρια αιτία της φθίσης της γης, της τσιμεντοποίησης της και της παραμόρφωσης, αλλοίωσης των περιοχών που μετατρέπουν τις πλημμύρες σε καταστροφές.
Για πολλά θύματα της Dana της Βαλένθια το αυτοκίνητο έχει μετατραπεί σε ένα φέρετρο, για πολλά άλλα σε οικονομική καταστροφή: δεν θα έχουν όλοι τα χρήματα να αγοράσουν ένα άλλο, τροφοδοτώντας τη ζήτηση στον τομέα, ο οποίος μαραζώνει (θα πρέπει πρώτα να σκεφτούμε το σπίτι ή τη δουλειά). Αλλά είναι μια ευκαιρία να κάνουμε κάποιες ερωτήσεις στον εαυτό μας.
Θα βρουν εναλλακτικά μέσα για να κινηθούν; Θα μπορέσουν οι τοπικές αρχές να τα παράσχουν, δεδομένου ότι δεν το έχουν κάνει μέχρι τώρα; Και αν όλα τα αυτοκίνητα ήταν ηλεκτρικά, θα άλλαζε κάτι;
Και αξίζει να επιστρέψουμε στην παρεμπόδιση της κυκλοφορίας στους δρόμους, ίσως με ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αν η πόλη εξακολουθεί να είναι εκτεθειμένη στον ίδιο κίνδυνο;
Το αυτοκίνητο, όμως, είναι απλώς μια μεταφορά ενός παράλογου συστήματος ζωής (στην προκειμένη περίπτωση, κινητικότητας-μετακίνησης), ασύμβατο με το κλίμα και τον καιρό που μας περιμένουν.
Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στο ιδιωτικό αυτοκίνητο, όπως σε πολλά άλλα προϊόντα και άλλα μη βιώσιμα έργα, αφόρητα, απαράδεκτα, αλλά πρέπει πρώτα να προνοήσουμε να τα αντικαταστήσουμε: πριν την καταστροφή, για να μην παραλύσουμε μετά.
Το θέμα δεν είναι μόνο να δώσουμε τους συναγερμούς «εγκαίρως». Τουλάχιστον, θα πρέπει να προετοιμάσουμε ασφαλή προστασία για τον κόσμο και για τα βασικά αγαθά και μέσα και επαρκείς ομάδες διάσωσης, αποτελούμενες από εκπαιδευμένους εθελοντές και ίσως και στρατιώτες έτοιμους να σώζουν ζωές αντί να τις καταστρέφουν.
Είμαστε όλοι πολύ πίσω, αλλά πρέπει τουλάχιστον να αρχίσουμε να το σκεφτόμαστε και να το συζητάμε ως το κύριο πράγμα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Οι μετεωρολόγοι που τυχαίνει να σχολιάζουν τι συμβαίνει θα πρέπει να αρχίσουν να το κάνουν, ίσως χωρίς να προτείνουν σε οκτώ δισεκατομμύρια ανθρώπους να «ανέβουν στα βουνά».
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος Comune-info
