Maria Edgarda Marcucci, Rabbia proteggimi. Dalla Val di Susa al Kurdistan storia di una condanna inspiegabile – Οργή προστάτευσε με. Από την κοιλάδα της Susa στο Κουρδιστάν ιστορία μιας ανεξήγητης καταδίκης, σχέδια Sara Pavan, Rizzoli Lizard, σελ. 256, euro 15,20 stampa, euro 9,99 epub
της ELISABETTA MICHIELIN 6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022
Στη βόρεια Συρία, στη Ροζάβα, τον ιούλιο του 2012 ο πληθυσμός ξεσηκώθηκε, επαναστάτησε εναντίον του καθεστώτος Άσαντ και στην αντιπολίτευση που κυριαρχούνταν, μετά τη συριακή άνοιξη, από τους αδελφούς μουσουλμάνους πιστούς στον Ερντογάν, οι οποίοι σύντομα θα ενεργούσαν υπό τα λάβαρα του Ισλαμικού Κράτους, dell’Isis. Να προστατεύσει και να καθοδηγήσει αυτούς τους πληθυσμούς ήταν η μειονότητα κουρδικής καταγωγής με τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) και τις Μονάδες Προστασίας Γυναικών (YPI): νίκησαν τους φονταμενταλιστές και από τότε υπερασπίζονται και αναπτύσσουν την ομοσπονδιακή, δημοκρατική και φεμινιστική επανάσταση της Rojava, από το Κομπάνι στη Ράκα, daKobane a Raqqa.
Η επανάσταση της Ροζάβα είναι και ιταλική ιστορία: εκατοντάδες από τη χώρα μας την έχουν υποστηρίξει υλικά και πολλοί την έχουν συζητήσει, τη μοιράζονται πολιτικά και έχουν αναγνωρίσει τους εαυτούς τους σε μια επανάσταση που επιδιώκει να αλλάξει το κλασικό παράδειγμα των επαναστάσεων του εικοστού αιώνα με μια ελευθεριακή έννοια, προωθώντας τον φεντεραλισμό και όχι την κατάκτηση του Κράτους, την αποκέντρωση, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την ισότητα των φύλων, την διαφορετικότητα και τον πλουραλισμό.
Μεταξύ των ιταλών που συμμετείχαν στην επανάσταση της Ροζάβα, ο LοrenzoOrsetti, ο οποίος πέθανε στη Συρία το 2019 πολεμώντας το ISIS, και η MariaEdgarda (Eddi) Marcucci, η οποία ήταν διεθνίστρια μαχήτρια στο Κουρδιστάν και είναι συγγραφέας του Oργή, προστατέψτε με. H Marcucci γράφει: «Η επανάσταση τους είναι μια επανάσταση που μεταμορφώνει τις κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις, που ξαναγράφει τον ρόλο των ανθρώπων στην κοινωνία, ιδιαίτερα των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών. Είναι μια δύναμη που ξεφεύγει από τα σύνορα ενός Κράτους, γιατί ακυρώνονται η εκμετάλλευση και η κατάχρηση εξουσίας πέρα από τεχνητά και επιβεβλημένα σύνορα, διότι αυτή η δύναμη τρέφεται χάρη στη συνύπαρξη των λαών, στην ισότητα μεταξύ χιλίων διαφορών». Και προσθέτει κάτι πολύ όμορφο: ότι η αυτή η επανάσταση τρέφεται από hevalti, από φιλία. Ωστόσο, η Έντι αναγνωρίζει ότι μια επανάσταση αυτού του μεγέθους, που θέλει να αλλάξει μια ολόκληρη κοινωνία εν μέσω ενός πολέμου στον οποίο συγκρούονται τα συμφέροντα πολλών εθνών και ιμπεριαλισμών, είναι ένα πολύ περίπλοκο και καθόλου γραμμικό ή ανώδυνο ζήτημα.
Μόλις πρόσφατα συνελήφθη στη Σουηδία ο ZinarBozkurt που κινδυνεύει να εκδοθεί στην Τουρκία στο όνομα της συμφωνίας που επέβαλε ο Ερντογάν στη Σουηδία και τη Φινλανδία (χώρες όπου υπάρχουν πολλοί κούρδοι πρόσφυγες) με αντάλλαγμα το αίτημά τους να ενταχθούν στο Νατο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, ο Ερντογάν παίζει σε δύο τραπέζια ως συνήθως και στις 19 αυγούστου κατηγόρησε τις ΗΠΑ για υποκίνηση της κουρδικής τρομοκρατίας accusatogli USA difomentareilterrorismocurdo μέσω της αποστολής όπλων στις YPG. Με την ίδια ευκαιρία, ο Ερντογάν υπενθύμισε επίσης πως η Τουρκία βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τη Μόσχα για «την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη βόρεια Συρία».
το Rabbiaproteggimi μιλάει για αυτή την εμπειρία, σίγουρα εξαιρετική, αλλά η Έντι δεν παρουσιάζεται καθόλου ως ηρωίδα, δεν φοβάται να δείξει την ευθραυστότητά της και γράφει ότι αν και η επιλογή να συμμετάσχει στον αγώνα των κούρδων γυναικών ήταν η καλύτερη της ζωής της, δεν είναι μια ατομικιστική επιλογή αλλά ο καρπός μιας συλλογικής ανάπτυξης: «Δεν ήμουν εγώ που έκανα ορισμένες επιλογές. Είναι η συνάντηση με ορισμένες επιλογές που έκανε εμένα”.
Επιλογές που σε αυτήν που αποκαλεί αποδημία, de-migrazione -για να την ξεχωρίσει δικαίως από άλλες πολύ πιο δραματικές μεταναστεύσεις όπως αυτές που διασχίζουν τη Μεσόγειο- την οδήγησαν να αγωνιστεί στην κοιλάδα της Susa ενάντια στο Tav-Τραίνο υψηλής ταχύτητας, στα κοινωνικά κέντρα, ενάντια στην επισφάλεια της εργασίας και του εισοδήματος, στις φεμινιστικές ομάδες των Non UnadiMeno-Ούτε μια λιγότερη. Μιλάει επίσης για τον εαυτό της και την οικογένειά της, μια εκλεκτή οικογένεια – unafamiglia scelta, συναισθήματα και φιλίες, που βρίσκουν ιδιαίτερη θέση στο βιβλίο χάρη στα κόμικ που σχεδίασε η SaraPavan.
Η επανάσταση της Ροζάβα εισέρχεται δυναμικά και στις αίθουσες των ιταλικών δικαστηρίων σε έρευνες και δίκες εναντίον αλληλέγγυων, οι οποίες, όπως γράφει ο DavideGrasso (ένας από τους υπό έρευνα) στο προφίλ του στο Facebook, «είχαν δώσει τη δική τους ταπεινή συμβολή στην υπεράσπιση της Συρίας και του Κουρδιστάν». Η MariaEdgardaMarcucci καταδικάστηκε το 2020 σε δύο χρόνια ειδικής επιτήρησης με την υποχρέωση να μένει στο σπίτι από τις 9 το βράδυ έως τις 7 το πρωί επειδή θεωρήθηκε «κοινωνικά επικίνδυνη». Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου είναι μια λεπτομερής περιγραφή – χρήσιμη για όσους δεν γνωρίζουν την προσωπική της ιστορία – αυτής της διαδικασίας από πολλές απόψεις σουρεαλιστικής.
Για να καταδικάσει την Έντι, προληπτικά και ελλείψει οποιουδήποτε αδικήματος, το Δικαστήριο κατέφυγε στον κώδικα Rocco φασιστικής εποχής. Σας θυμίζει ίσως την ταινία MinorityReport στην οποία οι άνθρωποι καταδικάζονταν προληπτικά; Ναι, το θυμίζει και λέει πολλά για τις δημοκρατικές εγγυήσεις του νομικού μας συστήματος. Μια πολιτική καταδίκη χωρίς αμφιβολία, αλλά –όπως σωστά επισημαίνει η Marcucci σε αυτό το βιβλίο– αυτή, μόνη γυναίκα μεταξύ των 5 υπό έρευνα, είναι επίσης το μόνο άτομο για το οποίο εκδίδονται αποφάσεις lombrosiani, [oιλομπροζιανές θεωρίες βασίζονται στην έννοια του εγκληματία ευθύς από τη γέννηση του] και στα όρια της ψυχιατρικής: «…έτσι κι αλλιώς την είδατε την Marcucci, με το πολεμικό της βήμα, αυτό το επιθετικό βάδισμα, το επιθετικό της στήσιμο …» είναι το σχόλιο ενός δικαστή πριν την καταδίκη του Δικαστηρίου του Τορίνο.
Μια γυναίκα με πολεμικό βήμα και επιθετικό παράστημα είναι ύποπτη, κάτι δεν πάει καλά, καθώς προφανώς κάτι δεν πάει καλά με τις γυναίκες της Ροζάβα όταν παίρνουν τα τουφέκια τους για να υπερασπιστούν τον πληθυσμό και την επανάσταση. Ακόμη και το να είναι νέα και όμορφη είναι ένας τρόπος για να μην σε αφήνουν να μιλάς: ένας ιταλός δημοσιογράφος απαντά στην Έντι -που θα ήθελε να επισημάνει μια από τις συνεντεύξεις της- ότι είναι «όμορφη» και επομένως αυτά που λέει είναι δευτερεύοντα. Είναι το ίδιο σημείο που διατύπωσε ένα μέρος του φεμινισμού (μεταξύ των οποίων η κούρδη DilarDirik) (fralequalilacurdaDilarDirik) σχετικά με την ανατολίτικη γοητεία των κούρδων μαχητριών: η εικόνα των νεαρών και όμορφων κούρδων γυναικών, που μεταδίδεται από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, κινδυνεύει να τις εργαλειποιήσει ως σύμβολα της δυτικής απελευθέρωσης σε μια ανατολή που με τη σειρά της παρουσιάζεται ως βάρβαρη. Στις αστυνομικές απλουστεύσεις στις οποίες το δικαστικό σώμα θέλει βίαια να επαναφέρει τη ζωή της Marcucci, η Eddi απαντά με τον θυμό – μια ζωτική αρχή που βλέπει προς τα έξω – η οποία δίνει μορφή στην αγανάκτηση για τις αδικίες και υποστηρίζει τη διεθνική της στράτευση, όπως θυμίζει το όμορφο ποίημα που κλείνει τον τόμο.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
