Αόρατη Επιτροπή-Στους φίλους μας – Comité Invisible, A nos amis, La Fabrique éditions, Paris, 2014, pp. 250, € 10,00
Επτά χρόνια μετά την δημοσίευση του « Η εξέγερση που έρχεται» και μετά την έκρηξη στη Γαλλία της υπόθεσης Tarnac, με την οποία η Carmilla ασχολήθηκε εδώ qui, η αόρατη Επιτροπή, Comitato invisibile επέστρεψε με ένα νέο κείμενο, ένα πολιτικό, φιλοσοφικό και σχεδόν ποιητικό έγγραφο, με τον απλό τίτλο «À nosamis»-»Στους φίλους μας» που εκδόθηκε από τον διάσημο εκδοτικό οίκο La fabrique στα τέλη Οκτωβρίου του περασμένου έτους.
Γράφει η Cristina Rosati πως «Δεν υπάρχουν άλλοι κόσμοι. Υπάρχει απλώς ένας άλλος τρόπος να ζούμε». Το απόσπασμα που εκλάπη από εκείνον που έκανε ένα επάγγελμα την κλοπή, τον Jacques Mesrine, στην αρχή του κειμένου, μας εισάγει ήδη σε μια κουβέντα που ποτέ δεν θα θεωρηθεί δεδομένη και έχει ως στόχο να ρίξει φως στο ιστορικό και κοινωνικό μας παρόν χωρίς προσκόλληση σε παλιά και ξεπερασμένα δόγματα, παρωχημένα. Η Επιτροπή δεν αφήνει έξω κανέναν, από τον Προυντόν στους κομμουνιστές, από τους αναρχικούς στις Ερυθρές Ταξιαρχίες, από τους πασιφιστές μέχρι τον άθλιο- «misérable Beppe Grillo».
Το κόκκινο νήμα του κειμένου είναι η ερμηνεία του τι σημαίνει σήμερα «κρίση», εκείνη η κρίση που είναι οικονομική, παγκόσμια, κοινωνική κρίση και για την οποία δικαιολογούνται όλα, ακόμα και τα χειρότερα εγκλήματα. Η Επιτροπή αντιστρέφει την οπτική: δεν βιώνουμε σήμερα την κρίση του κεφαλαίου, αλλά τον θρίαμβο του καπιταλισμού της κρίσης. Οικειοποιούμενο την διαχείριση της κρίσης σαν κυβερνητική τεχνική, το κεφάλαιο αξιώνει το δικαίωμα να κατέχει τη στρατηγική νοημοσύνη του παρόντος και το πράττει ακολουθώντας ένα διπλό λόγο. Η κρίση εξυπηρετεί το κεφάλαιο: ένα, ως δημιουργική δύναμη νέων επιχειρήσεων, δύο, ως μέθοδος διαχείρισης των πληθυσμών, αποσταθεροποιεί για να σταθεροποιηθεί.
Για να αποσαφηνίσει αυτή τη φιλοσοφική άποψη και να την τοποθετήσει μέσα στην πραγματικότητα, η Επιτροπή αναλύει τις τεχνικές ή, καλύτερα, τον θρίαμβο της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή. Η εξουσία δεν βρίσκεται πλέον στους θεσμούς, και οι πολιτικοί είναι κάτι με το οποίο οι άνθρωποι απλά «αποσπούνται από την πραγματικότητα». Τι απεικονίζεται στα χαρτονομίσματα του ευρώ; Άνδρες ή γυναίκες που άλλαξαν την ιστορία; Όχι. Υπάρχουν οι υποδομές. Στην Ιταλία τεχνικές κυβερνήσεις ακολουθούν η μια την άλλη εδώ και χρόνια. Οι πολίτες σε όλα αυτά δεν είναι υποτελείς, αντίθετα, είναι οι έξυπνοι άνθρωποι, smart people, δέκτες και γεννήτριες ιδεών, υπηρεσιών και λύσεων. Το «εγώ» βρίσκεται στο επίκεντρο όλων, μοιράζεται τον γεωγραφικό προσδιορισμό του- geolocation, τη διάθεσή του, τη γνώμη του. Μη γνωρίζοντας ότι κάνουν πραγματικά κάτι, οι έξυπνοι άνθρωποι παράγουν την πραγματικότητα, αποθηκεύουν πληροφορίες, βελτιώνουν τον αλγόριθμο, αισθάνονται ελεύθεροι επειδή είναι διασυνδεδεμένοι. Η Επιτροπή μας μεταφέρει στην αρχαία Ρώμη, όπου η αυτοκρατορία ανθούσε ακριβώς διαμέσου των «ελεύθερων». Η ατομική ελευθερία του «κάνω ότι θέλω» είναι ένα ανέκδοτο, είναι γελοία.
Αν από την μια πλευρά υπάρχουν οι smart people που ζουν στις smart city, από την άλλη υπάρχουν οι περιφέρειες-τα προάστια που εγκαταλείφθηκαν στους εαυτούς τους, αηδιαστικά, όπου ζουν αποκλεισμένοι εκείνοι οι πολίτες παρίες επειδή δεν είναι λειτουργικοί σε αυτό το σύστημα, “inemployables”, «άνεργοι», σε αντίθεση με την άλλη τάξη, δημιουργό και δημιουργική.
Αν αυτή είναι, συνοπτικά, μια ανάγνωση των θεωρητικών προϋποθέσεων της ανάλυσης που βρίσκουμε στο κείμενο, δεν λείπει η προσπάθεια να δοθεί ένα νόημα και μια ένδειξη στο περίφημο «τι να κάνουμε;» Όπως πριν από επτά χρόνια με την «Εξέγερση που έρχεται» η Επιτροπή είχε προβλέψει επαναστατικές εστίες που πραγματικά εξαπλώθηκαν αν και δεν γέννησαν τα επιθυμητά αποτελέσματα, και σήμερα το ενδιαφέρον πηγαίνει στις επαναστατικές πρακτικές που δεν κρίνονται στο δικό τους περιεχόμενο, αλλά για τις αλυσιδωτές επιδράσεις που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν.
Μια επανάσταση, διαβάζουμε »Στους φίλους μας»- “À nosamis”, σίγουρα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί με τοπικούς και της στιγμής αγώνες, αλλά πρέπει να συγκεντρωθεί. Το πρόβλημα όμως είναι ακριβώς η φύση αυτής της ενοποίησης η οποία πρέπει να λειτουργεί εγκάρσια, μέσω της πολλαπλότητας, χωρίς να συνθλίβει τις επιθυμίες. Η Επιτροπή μας υπενθυμίζει το παράδειγμα του Καΐρου το 2010. Το πράγμα που είχε περισσότερο αποπροσανατολίσει την αστυνομία ήταν η έλλειψη ενός ηγέτη, μια επανάσταση που επεκτάθηκε επειδή ήταν σε θέση να αλλάξει, σαν ένα είδος ιού. Το κείμενο ολοκληρώνεται με τους πιο ποιητικούς και πανηγυρικούς τόνους, αποδίδοντας σε ένα ασαφές «εμείς» τον ρόλο να οργανώσει την συνάντηση, την κυκλοφορία και την συνωμοσία μεταξύ τοπικών πράξεων και ιδεών. Το έργο του «επαναστάτη» γίνεται αυτό της μετάφρασης, γνωρίζοντας τώρα πλέον ότι δεν υπάρχει μια εσπεράντο της εξέγερσης. «Δεν είναι οι αντάρτες που πρέπει να μάθουν να μιλάνε για αναρχία – διαβάζουμε προς το τέλος του κειμένου – αλλά είναι οι αναρχικοί που πρέπει να γίνουν πολύγλωσσοι».
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος carmilla online
