Πραγματοποιημένη στο πλαίσιο του προγράμματος Planetary Commune-Πλανητική Κομμούνα, αυτή η συνομιλία με τον ToniNegri αναλύει ένα γεγονός τόσο εξαιρετικό και περίπλοκο που εξακολουθεί να αντέχει σε ορισμένα από τα κινήματα, σε όλο τον κόσμο, που αμφισβητούν την καθιερωμένη εξουσία
Γράφει ο Niccolò Cuppini
18 Μαρτίου 2021 Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
Ας ξεκινήσουμε με την Παρισινή Κομμούνα ως ιστορικό γεγονός. Ποια είναι η εκπόνησή σου σχετικά με το νόημα της Κομμούνας σε εκείνη την ιστορική στιγμή, ως γεγονός εκείνης της εποχής, πώς ο Μαρξ διάβασε την Κομμούνα και τι είδους μετασχηματισμούς προκάλεσε στην πολιτική σκέψη αλλά και στο εργατικό κίνημα;
Είναι ένα τόσο τρομερό γεγονός από τη μία πλευρά και τόσο περίπλοκο από την άλλη που είναι πάντα δύσκολο να το προσδιορίσουμε. Υπάρχουν δύο ακραία σημεία για τα οποία να μιλήσουμε: αφενός το παλιό βιβλίο του Prosper-Olivier Lissagaray (Histoire de la Commune de 1871), Ιστορία της Κομμούνας, που είναι το πιο σημαντικό, πιο αντικειμενικό πράγμα που γράφτηκε ποτέ για την Κομμούνα με τη φρεσκάδα ενός μαχητή και την αλήθεια ενός πρόσφυγα της ίδιας της Κομμούνας. από την άλλη πλευρά, το νέο βιβλίο της Kristin Ross, το οποίο είναι το πιο πρόσφατο πόνημα.
Το βιβλίο της Ross, Common Luxury-Lussocomune
ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ
ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ ΤΗΣ ΠΑΡΙΣΙΝΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ, γεννήθηκε από μια ακαδημαϊκή διατριβή για τον Arthur Rimbaud, τον ποιητή – ξεκινώντας από αυτό το φοβερό ποίημα (L’orgieparisienneouParisserepeuple) γραμμένο κατά τη διάρκεια της semaines anglante, της εβδομάδας κατά την οποία η Κομμούνα σφαγιάζεται από τους νικητές βερσαλλιέζους.
Υπάρχει ένας πανέμορφος στίχος, που θυμάμαι εδώ:
Quand tes pied son tdansé sifort dans les colères
Paris ! Quand tu reçustant de coups de couteau,
Quand tu gis, retenant danstes prun elles claires
Un peu de la bonté du fauve renouveau.
Ποια ισχυρότερη μνήμη αυτής της κομμουνιστικής εξέγερσης! Είναι στίχοι στους οποίους είμαι πραγματικά προσκολλημένος, τους έβαλα την εποχή που βγήκε στο βιβλίο μου Η κυριαρχία και το σαμποτάζ–Ildominio e ilsabotaggio. Εκεί το Παρίσι είναι η επαναστατική τρέλα, το Παρίσι τρελό, το Παρίσι μάρτυρας – κάτω από τα μαχαίρια των βερσαλλιέζων – μιας τρελής και άγριας ανανέωσης. Fauve είναι όλα αυτά, άγριο θηρίο..
Η Κομμούνα είναι η κατ’ εξοχήν εκδήλωση, από κάθε άποψη. Αφενός, επειδή ο μέγιστος αριθμός δυνάμεων που είχαν οργανωθεί τα προηγούμενα πενήντα χρόνια συσσωρεύεται γύρω από την εξέγερση. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του Τριάντα, αυτές που περιγράφονται από τους Miserables, τους Αθλίους του VictorHugo. Και επομένως από την άνοδο του «ανατρεπτικού φιλελευθερισμού» ενάντια στην Αποκατάσταση. Και από την άλλη πλευρά, η Κομμούνα είναι το προϊόν της επιβεβαίωσης και της ενοποίησης των συντεχνιών των εργατών σε αγώνα – εκείνες οι ίδιες που τον ιούνιο του 1848 είχαν μια πρώτη οργανωμένη εμφάνιση επαναστατικού και ένοπλου αγώνα.
Το χτίσιμο των οδοφραγμάτων, ένα νέο πείραμα στην αρχιτεκτονική της πόλης – το οποίο ακριβώς αναφέρεται μεταξύ άλλων στο I miserabili-Οι άθλιοι (ένα βιβλίο που πρόσφατα διάβασα ξανά, δεν ξέρω καν γιατί – δεν ήθελα πλέον να σπουδάσω και ξεκίνησα να διαβάζω εκ νέου εκείνες τις χίλιες σελίδες, όλες, ακόμη και τα πιο βαρετά μέρη – μεταξύ αυτών υπάρχουν εκείνες σχετικές με τις τεχνικές κατασκευής των οδοφραγμάτων – που δεν είναι τα πιο απλά πράγματα που πρέπει να γίνουν) – το παρισινό προλεταριάτο επομένως οδοφράσσεται, αυτό τρομάζει τα αφεντικά.
Εκεί λοιπόν, στην Κομμούνα, βρίσκεται η επέκταση του σοσιαλισμού του εργατικού κινήματος με δημοκρατικούς-ριζοσπαστικούς όρους. Και δίπλα σε αυτόν μια άλλη γραμμή, που είναι η συμπύκνωση των πνευματικών και προλεταριακών ενεργειών σε αγώνα – ένα θεμέλιο του κομμουνισμού για τους επόμενους αιώνες. Με τις συνέπειες που γνωρίζουμε για τη σημασία που αυτή η εμπειρία θα αναλάβει στην πιο επαναστατική της μορφή όταν ανακτάται στον προβληματισμό που από τον Μαρξ και μετά θα γίνει γι’ αυτή την κοινοτική εμπειρία.
Μια εμπειρία που οργανώνεται γύρω από τα δύο στοιχεία που είναι πάντα παρόντα και πλέον κλασικά στη δράση των κομμουνιστών: από τη μία πλευρά, το αίτημα για προοδευτική δημοκρατία, που ξεπερνά την εκπροσώπηση, και ορίζεται ως δημοκρατία των συμβουλίων, άμεση δημοκρατία, άμεση συμμετοχή στη δημοκρατία. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο.
Και ως συνέπεια αυτής της ριζοσπαστικότητας: η δυνατότητα ανάκλησης των εντολών, η πληρωμή ενός μισθού για τη λειτουργία, απλά ένας μέσος μισθός, θα πούμε, για την απαραίτητη κοινωνική εργασία – επομένως ο εκπρόσωπος καθίσταται απλά ένας εντολοδόχος-ένα μέσο-ένας συντελεστής, ελεγχόμενος στο χρόνο της λειτουργίας του και ίσος με τους εντολείς του – εδώ είναι η άμεση δημοκρατία.
Και από την άλλη πλευρά, το ζήτημα του μισθού, στην παραγωγή και την αναπαραγωγή (όπου η πολιτική συμμετοχή πρέπει να αποκαλύψει την αφηρημένη προϋπόθεση που είναι η παραγωγική συνεργασία και να την επιστρέψει συγκεκριμένα μέσω μιας αναδιανομής του κέρδους) – ακόμη και αν στη νομοθετική δυναμική της Κομμούνας το βλέπουμε με αρκετά περιορισμένο τρόπο (διότι στην πραγματικότητα υπάρχει απλώς μια μείωση των ωρών εργασίας των αρτοποιών: πριν δούλευαν όλη τη νύχτα, εδώ εφαρμόζεται ένα μειωμένο ωράριο. Σημαδεύει όμως, αυτή η μεταρρύθμιση, την προσοχή που υπάρχει στη διάρκεια όλης – ακόμη και αν είναι πολύ σύντομη – της κοινοτικής περιόδου στην κατάσταση της εργασίας, και στους μισθούς, και στο εισόδημα).
Αυτά τα δύο στοιχεία – άμεση δημοκρατία και εισόδημα για όλους – θα συνδυαστούν, στην ιστορία της Κομμούνας, σε μοναδικές μορφές, τις οποίες τονίζει, φέρνει στο φως η Κριστίν Ρος. Αυτή δεν γεννιέται απλώς από τη συμβολή στην προλεταριακή Κομμούνα, στη διαχείρισή της, μιας πνευματικής τάξης, της πιο δημοκρατικής, αλλά περνά από την επένδυση-την επίθεση που κάνει η Κομμούνα στην καθημερινή ζωή: εδώ αναγνωρίζουμε τον βιοπολιτικό της χαρακτήρα σήμερα.
Αυτό μου φαίνεται θεμελιώδες. Εκεί, αναρωτιέται κανείς, με πολύ προοδευτικούς όρους, από την πλευρά των εργαζομένων πολιτών: πώς γίνεται να ζούμε μαζί; Πώς γίνεται να ζούμε σαν να κάνουμε γιορτή; Το να είσαι μαζί σημαίνει να έχεις τη δυνατότητα να είσαι μαζί, ελεύθερα και ισότιμα, και επίσης σε μια πληθωρική μορφή, με τις ίδιες δυνατότητες, και έτσι να σχηματίζουμε τα κοινά μας πάθη στο σημάδι της ευτυχίας. Ιδού, αυτή μου φαίνεται η ιστορικά εξαιρετική και μοναδική μορφή της Κομμούνας.
Ας επιστρέψουμε λοιπόν στο πώς ήταν η Κομμούνα τότε. Το παρισινό 1871 είναι επίσης μια στιγμή αντίστασης, ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι ο πρωσικός στρατός είναι ακόμα γύρω από την πόλη, ότι οι πρώσοι έκαναν ειρήνη με τις Βερσαλλίες, της οποίας οι στρατιώτες βρίσκονται κάτω από τα τείχη … αλλά πίσω, à côté, υπάρχει ακόμα η πρωσική στρατιά. Επομένως, δεν ήταν μόνο που έπρεπε να πολεμήσουν για την Κομμούνα αλλά και ενάντια στους πρώσους. Δεν είναι τυχαίο ότι το 1871, και οι γαριμπαλδίνοι πήγαν να πολεμήσουν ενάντια στους πρώσους. Γύρω από το Belfort, στα σύνορα μεταξύ Ελβετίας και Γαλλίας, στην Κάτω Ρηνανία, οι ομάδες των γαριμπαλδίνων είναι οι μόνες που αντιστέκονται εναντίον των γερμανών, φέρνοντας τη φωνή της Κομμούνας κι εδώ.
Ενάντια στους βερσαλλιέζους και τους πρώσους, για την Κομμούνα, υπάρχουν λίγο πολύ όλοι, από τους γαριμπαλντίνους έως τους αναρχικούς – οι οποίοι στη συνέχεια υιοθέτησαν εύκολα το μοντέλο – μέχρι τους μαρξιστές. Ωστόσο εγώ πιστεύω ότι χρειάστηκε το εργατικό κίνημα έτσι όπως δημιουργήθηκε μέσω της θεωρητικής δράσης του Μαρξ, ώστε να ξεχωρίσει η Κομμούνα με τη λαμπρότητα που είχε. Αλλά πραγματικά αυτοί οι τελευταίοι πήραν εκείνο το γεγονός με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από τους αναρχικούς, ή ίσως όχι; Ή μήπως η Κομμούνα λειτουργεί ως μήτρα όλων των γενεαλογιών, όλων των φυλών, όλων των φύλων; Η Κομμούνα, το λέω μαζί με τον Σπινόζα, είναι σαν την ουσία από την οποία ξεπηδούν όλοι οι τρόποι να είσαι κομμουνιστής. Για μένα είναι αυτό.
Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
Ας προχωρήσουμε στην ιστορία. Πώς αντήχησε, πως επέδρασε το γεγονός Κομμούνα μέσα στο εργατικό κίνημα και στο άλλο εργατικό κίνημα; Υπάρχει ένα ανέκδοτο του Λένιν να χορεύει στη χιονισμένη πλατεία όταν η επανάσταση υπερβαίνει τις ημέρες της Κομμούνας σε διάρκεια, αλλά ας σκεφτούμε επίσης στο γαλλικό πολιτικό φαντασιακό του ’68 και στα γραπτά του Lefebvre, αλλά θα σε ρωτούσα και για την εμπειρία σου από το ιταλικό ’77 αν υπήρχαν αναφορές, σχέσεις με την Κομμούνα, και γενικότερα πώς η Κομμούνα λειτούργησε ως πολιτική θεωρία και ως φαντασιακό που η Κομμούνα καθιέρωσε.
Ο Λένιν βρισκόταν ακόμα στο Πετρογκράντ, απέμενε σε αυτόν να κατακτήσει ολόκληρη τη Ρωσία, όταν γιορτάζει επειδή ξεπέρασε τις ημέρες της Κομμούνας. Και είναι αναμφίβολα η αναβίωση από πλευράς Lenìn (συνεχίζω να τον αποκαλώ με τον τρόπο που μιλούν στην Emilia, όπως έλεγαν οι πρεσβύτεροι μου) αυτού που είχε χτίσει ο Μαρξ: την Κομμούνα ως παράδειγμα εξαφάνισης του Κράτους – και εδώ στηρίζεται και θέτει βάσεις η οικουμενικότητα αυτής της λέξης σύνθημα. Ο Lenìn (μα ήδη ίσως ο Marx) εδραιώνει μια συνέχεια με τον αναρχισμό, αναλαμβάνει την «κατάκτηση του Κράτους» ως μια τακτική στιγμή σε σχέση με τη στρατηγική των κομμουνιστών που είναι ακόμα εκείνη της εξαφάνισης του κράτους. Για τους αναρχικούς η τακτική στιγμή είναι αντιθέτως ένα πέρασμα που δεν μετράει, την κατάληψη του Κράτους δεν ακολουθεί μια περίοδο μετάβασης: το Κράτος καταστρέφεται και αυτό είναι, τίποτα άλλο.
Για τον Λενίν (και επίσης για τον Μαρξ) υπάρχει αντίθετα μια περίοδο μετάβασης, όπου προφανώς προκύπτουν-τίθενται τεράστια προβλήματα – ακόμη περισσότερο αντιληπτά σήμερα μετά από αυτό που συνέβη στη Σοβιετική Ένωση, όταν η λεγόμενη περίοδος εξαφάνισης του Κράτους κατέστη ένας φοβερός σταλινικός μηχανισμός συγκεντρωτισμού του ίδιου του Κράτους. Προφανώς δημιούργησε ορισμένα προβλήματα για τη μαρξιακή θεωρία του Κράτους, ακριβώς όσον αφορά την εξαφάνισή του, αυτό που συνέβη! Εντούτοις, εμένα ενδιαφέρει, το λέω με ριζοσπαστικό τρόπο, το θέμα που έθεσε η Κομμούνα της εξαφάνισης του Κράτους. Δεν νομίζω ότι υπάρχει η δυνατότητα να αποκαλούμε κομμουνιστή τον εαυτό μας εάν εγκαταλειφθεί αυτή η ιδέα.
Φυσικά, αυτή η πρόταση πρέπει να ληφθεί ως θεωρητικό και πρακτικό καθήκον. Λοιπόν – ας το πούμε με τρόπο Βεμπερικό – χωρίς καμία υποτίμηση των θεσμικών πραγματικοτήτων και των λειτουργιών συγκεντροποίησης που είναι χαρακτηριστικές της πολυπλοκότητας της συνένωσης μεταξύ Κράτους και καπιταλισμού, αλλά και των διαδικασιών εξίσωσης, στους μεγάλους μετασχηματισμούς της κοινωνικής, οικονομικής και αστικής-πολιτικής ζωής, εκεί όπου η κοινωνική συνεργασία έχει γίνει πιο εκτεταμένη και έντονη. Όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα.
Αλλά την ίδια στιγμή που λαμβάνονται υπόψη αυτές οι αναγκαιότητες, αυτές οι επείγουσες καταστάσεις, η δέσμευση να καταστρέψει οποιαδήποτε ιδέα ενός «μονοπωλίου» της νόμιμης βίας από το Κράτος τίθεται επίσης ως καθήκον μιας ριζοσπαστικής ηθικής. Ας το πούμε ξεκάθαρα: να καταστρέψουμε την ίδια την έννοια της νομιμότητας της εξουσίας και να εισαγάγουμε την ιδέα της δυνατότητας ενός πολλαπλού στρατηγήματος δυνάμεων, συμβουλίων, διαρθρώσεων που εφαρμόζουν, που θέτουν σε κίνηση τη διάλυση της καπιταλιστικής πολυπλοκότητας και να αναλάβουν την διοίκηση αυτής της διάλυσης.
Αυτό είναι το στοίχημα στο οποίο πρέπει να σκύψουν το κεφάλι όλα τα κομμουνιστικά ζητήματα – και με το οποίο να παίξουν. Ακόμα περισσότερο σήμερα, όταν η συζήτηση για την ταξική πάλη και το Κράτος επικεντρώνεται όλο και πιο ρητά σε μια υπόθεση και μια θεωρία αντιεξουσίας (σε εξέλιξη). Μια αντιεξουσία ικανή να παράγει την εξαφάνιση της κεντρικής στιγμής της εξουσίας, αυτή που είναι συμπυκνωμένη στο Κράτος.
Παραμένει το ερώτημα τι πρέπει να είναι μια μετάβαση: από το Α στο… τι; Θα είναι πιθανώς ο ίδιος ο τύπος της μετάβασης που θα αποτελέσει την κοινωνική μορφή της κομμουνιστικής οργάνωσης, δηλαδή η μορφή αυτής της δραστηριότητας οικοδόμησης μιας συνένωσης δυνάμεων με τις οποίες, μέσω των οποίων, το μέγιστο της ελευθερίας και το μέγιστο της ισότητα θα μπορεί να επιβεβαιωθεί. Και φυσικά επίσης το μέγιστο της παραγωγικότητας στην προσαρμογή στις γενικές συνθήκες (φυσικές και οικολογικές) επιβίωσης της ανθρώπινης κοινότητας.
Τούτου λεχθέντος, επιστρέφοντας στην Κομμούνα, οι δύο δυναμικές που ανέφερα παραπάνω, η συμβουλευτική δυναμική και το θέμα μισθών-ισοτιμίας, ζουν εξ ολοκλήρου σε όλη την κομμουνιστική εμπειρία. Ζουν στο Λενίν. Πρώτα απ’ όλα. Μου αρέσει να σκάβω μέσα αυτά που λέει ο Λενίν – και μου φαίνεται σαφές ότι όταν λέει «Σοβιέτ + ηλεκτρική ενέργεια», λέει ακριβώς αυτό: Σοβιέτ ως καταστροφή του Κράτους και αντικατάσταση των λειτουργιών του μέσω του καθεστώτος των συμβουλίων.
Και από την άλλη, η ηλεκτρική ενέργεια, η οποία σε εκείνη τη φάση είναι ο τρόπος παραγωγής των συνθηκών του μισθωτού. ο τρόπος παραγωγής πλούτου · ο τρόπος να δοθεί ζωή σε εκείνους που πρέπει να συμμετέχουν στην εξουσία και την επιβίωση όλων. Στην κοινή ζωή, η ζωή προηγείται πάντα της δύναμης, της εξουσίας, πάντα, σε κάθε περίπτωση. Για αυτή την ένδειξη, η Κομμούνα είναι κεντρική.
Σχετικά με τον Lefebvre … είναι ένας πολύ σημαντικός συγγραφέας, αν και για να τον κρίνουμε κατά τη γνώμη μου πρέπει να μπούμε λίγο καλύτερα μέσα στις μεγάλες μεταπολεμικές πολεμικές καταστάσεις – ιδίως σε εκείνες του μαρξιακού ανθρωπισμού – στις οποίες ευνουχήθηκε από το ΓΚΚ και νικήθηκε από τον Althusser. Εδώ, πρέπει να ασχοληθούμε λιγάκι, διότι για εμένα να ανακτήσουμε – πιθανότατα με τον Lefebvre – μια συγκεκριμένη εκδοχή του κομμουνιστικού ανθρωπισμού, κάτι παραμένει κεντρικό. Το βιβλίο της KristinRoss, πίσω από όλες τις μεταμοντέρνες κομψότητές του, στην πραγματικότητα τραβάει έξω από ασαφείς και αρχαίες πολεμικές ακριβώς αυτό το lefebvriano στοιχείο, τον ανθρωπισμό της Κομμούνας, καθώς και τον ανθρωπισμό του πρώτου Μαρξ.
Να, πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί εδώ, γιατί όταν ο Lefebvre ασχολήθηκε με τον πρώτο Μαρξ, το έκανε με μεγάλη συνενοχή (πρέπει να το αναγνωρίσουμε!) με εκείνη που υπήρξε μια αντιδραστική μόδα των αρχών του δευτέρου μεταπολέμου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ανθρωπισμός των γραπτών του Μαρξ του ’44 εγείρεται πολεμικά εναντίον του Μαρξ του Κεφαλαίου. Στην Ιταλία είναι ο NorbertoBobbio που καθίσταται ο ήρωας του Μαρξ του ’44, φυσικά φλερτάροντας με τον Roderigo της Castiglia (ψευδώνυμο του Togliatti στην εφημερίδα Rinascita).
Στη Γερμανία υπάρχει ο IringFeschter που είναι ένας κολοσσιαίος ρεβιζιονιστής, υποστηριζόμενος καλά από την αντιδραστική ψυχή ολόκληρης της Σχολής της Φρανκφούρτης. Ο Lefebvre έχει παραμείνει παγιδευμένος σε αυτό το παιχνίδι, και δεδομένου ότι το γαλλικό κομμουνιστικό Κόμμα δεν ήταν τόσο ευγενικό όσο το ιταλικό, αντί να αντιμετωπίζεται με το γάντι – όπως συνέβη στον Bobbio – απομονώνεται και εκδιώκεται από το κόμμα, με έναν πρόστυχο τρόπο.
Από την άλλη, ο Αλτουσέρ ερμηνεύει τον «καθαρό Μαρξ» ενάντια στον νεανικό Μαρξ, τον λογικό εναντίον του ανθρωπιστή, και δίνει χώρο στην τομή σύμφωνα με την οποία ο Μαρξ θα γινόταν ένας υλιστικός μαρξιστής μόνο μετά το 1948. Ούτε το ένα ούτε το άλλο είναι αλήθεια: το γνωρίζουμε καλά. Αλλά η πολιτική είναι πάνω από την αλήθεια!
Ο Lefebvre είχε δίκιο κατά τα μισά, αιχμαλωτίστηκε σε ένα μεγαλύτερο παιχνίδι και το πλήρωσε, γιατί παρόλο που ήταν αναμφίβολα ο πιο έξυπνος του γαλλικού κομμουνιστικού Κόμματος, παρ’ ότι ήταν ανοικτός σε έναν βιοπολιτικό ανθρωπισμό, την ανάλυση τρόπων ζωής και την επινόηση μιας νέας υλιστικής φαινομενολογίας της ζωής σε κοινότητα, δίδοντας σε όλα αυτά μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές σε όλη μας την εμπειρία και τις αναλυτικές δεξιότητες ως κομμουνιστές – παρά όλα αυτά, απομονώθηκε από το περιβάλλον- dal milieu – που τον ενδιέφερε περισσότερο.
Και τι να πούμε σχετικά με την Κομμούνα και το ιταλικό ’77; Το 1977, αν θέλεις, είναι μέρος της παράδοσης της Κομμούνας. Αλλά το 1977 ήταν πολύ ανίδεο, ήταν πραγματικά θλιβερό, οι πηγές του ήταν τα κόμικς [δεν συμφωνώ καθόλου, εγώ, ο Μιχάλης!]. Ωστόσο, είναι αναμφίβολο πως το ’77 στις παιχνιδιάρικες και πολιτικές του εκφράσεις και στην οργάνωση των χώρων του – ένα άλλο πολύ πρόσφατο θέμα, η χωροταξία των κινημάτων – είναι μέσα σε αυτή την παράδοση. Και ο χώρος της Κομμούνας ήταν κατά κάποιον τρόπο ο χώρος της πλατείας, του οδοφράγματος κ.λπ., ο χώρος στον οποίο ο Haussmann θα ανταποκριθεί με την αστική του μεταρρύθμιση … για να χαράξει αυτό τον χώρο και να τον κάνει οριζόντιο, όπως οι ριπές των πυροβολισμών των πολυβόλων, και για να τον καταστήσει, έτσι, ανέφικτο, μη χρησιμοποιήσιμο από το προλεταριάτο.
Και όμως ο χώρος της Κομμούνας είναι επίσης και εξακολουθεί να είναι ο χώρος των εργατικών συντεχνιών, όπως και αυτών που έχουν μαγαζιά, ένας προκαθορισμένος χώρος. Δεδομένου ότι μου φαίνεται ότι η έρευνα και η διαμάχη μεταξύ των στοχαστών του αστικού χώρου έχουν επικεντρωθεί πρόσφατα γύρω από τον προκαθορισμένο χώρο ή τον νεοσυσταθέντα χώρο, πρόσφατα συγκροτημένο χώρο, εγώ συμφωνώ απολύτως ότι το θέμα του νεοσυσταθέντος χώρου είναι θεμελιώδες σκεπτόμενοι αγώνες και κινήματα, αλλά εγώ δυσκολεύομαι να τον βρω στο αρχαίο παρελθόν – πιθανότατα φτάνοντας μέχρι το ’77.
Σύμφωνα με την εμπειρία μου, των χώρων κομμουνάρων στο Μιλάνο, υπήρχε μόνο η περιοχή Ticinese, η οποία θα μπορούσε να κρατήσει λιγάκι αυτά τα χαρακτηριστικά. Ή πιθανότατα μερικές φορές το QuartoOggiaro ή το Giambellino, και στη Ρώμη αυτό το επίπεδο έχει σπάνια επιτευχθεί (σκέφτομαι την Trastevere, λόγω των επιθέσεων στην πορεία Nixon για παράδειγμα) Αλλά δεν πήγαμε πιο πέρα. Ενώ αντίθετα το πράγμα γίνεται διαφορετικό αργότερα – αρχίζουν να το σκέφτονται στο Σιάτλ το 1999 και να εμφανίζεται με απόλυτα εμφανή τρόπο με τους μεγάλους αγώνες του κύκλου 2011, με τις αραβικές εξεγέρσεις και στην Ισπανία με την PuertadelSol.
Αυτή η ιδέα του της χωροταξίας των κινημάτων προφανώς θέτει σημαντικά οργανωτικά προβλήματα. Προσπάθησα να τα μελετήσω μαζί με τον Μάικλ Χάρντ στη Συνέλευση- MichaelHardt in Assembly, αλλά δεν νομίζω ότι καταφέραμε να δώσουμε μια ιδέα για το τι σημαίνει κατά βάθος. Υποθέσαμε αυτό το leitmotiv, αυτό το ρεφρέν του «Go …», του «Call and respond», το οποίο ήταν το ρεφρέν στο τραγούδι των μαύρων σκλάβων όταν πήγαιναν στη δουλειά. Ο ένας ξεκινούσε την ερώτηση, και ο άλλος εξηγούσε την απάντηση: ωραία, να κάτι που θα μπορούσε κάπως να αγκιστρωθεί στο κίνημα, στην πορεία ενός μηχανισμού οργάνωσης του λόγου, της συζήτησης. Αλλά ακόμη και αυτό δεν αντιστοιχεί στην εμπειρία στους δρόμους και τις πλατείες που έμαθα να αναγνωρίζω με το 2011.
Συμμετείχα λίγο στα ισπανικά κινήματα στην Ισπανία, μελέτησα καλά το βραζιλιάνικο 2013 (που ήταν ένα κίνημα εξαιρετικής σημασίας), έμεινα με την αμφιβολία ότι δεν ξέρω πώς να ορίσω τη νέα χωροταξία των κινήσεων από μια άποψη πολιτική. Αλλά σίγουρα, ξεκινώντας από τότε, η χωροταξία έχει γίνει κεντρική. BlackLivesMatter, GiletsJaunes, και σήμερα τα γυναικεία κινήματα στη Λευκορωσία – να τρία πολύ ισχυρά παραδείγματα. Μάλλον, λοιπόν, αξίζει να διατηρήσουμε τη μεταφορά και να πούμε ότι θέλουμε να επαναλάβουμε την Κομμούνα, να διατηρήσουμε μια σχέση μεταξύ του συμβουλίου και του κινήματος.
Αυτές οι δυσκολίες δεν αφαιρούν τίποτα από το φαντασιακό της Κομμούνας – αν και, επιστρέφοντας στους κοινωνικούς αγώνες, στους χώρους που καταλαμβάνουν, και στον Rimbaud, στο ποίημα που διάβαζα προηγουμένως, αποδίνοντας όλες τις τιμές στην KristinRoss, πρέπει να θυμάστε ότι ο ταξικός αγώνας είναι και ένας αγώνας πένθους, ρήξεων, απωλειών, θανάτου. Δεν ξέρω αν έχετε πάει ποτέ στο Père-Lachaise, στο κοιμητήριο της Κομμούνας, όπου υπάρχει το τείχος των εκτελεσμένων και οι μαζικοί τάφοι. Είναι κάτι που σε κάνει να κλαις όταν πας εκεί, και όμως πρέπει επίσης να θυμόμαστε αυτό: η ταξική πάλη είναι όμορφη, αλλά και ζήτημα ζωής και θανάτου, και για την Κομμούνα ήταν και αυτό – ο Lissagaray τα λέει καλά.
Η ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΚΟΜΜΟΥΝΑ
Η Κομμούνα είχε τεράστια σημασία στην πολιτική σκέψη καθώς αντιμετωπίστηκε ως πολιτική μορφή. Κάθε πραγματική πολιτική εμπειρία στην οποία κατοικούμε, την θυμάται αντιθέτως ως ένα γεγονός, και συχνά ως ηττημένο γεγονός. Έχουμε συνεπώς από την μία το πολιτικό μοντέλο της Κομμούνας, ως πρότυπο συμβουλευτικής, ως άμεση δημοκρατία. Από την άλλη πλευρά έχουμε την εμπειρία μιας πραγματικής πολιτικής μορφής, ενός πραγματικού πολιτικού γεγονότος, που είναι ένα γεγονός ήττας, μιας ωμής καταστολής.
Όταν ήμουν μικρός θυμάμαι πως μιλώντας για την Κομμούνα με τα παλιά στελέχη του κομμουνιστικού Κόμματος – και προφανώς το έκανα με ενθουσιασμό, όπως κάνει ένας νεοφώτιστος – αυτοί (κοροϊδεύοντας με) μου θύμιζαν ότι η Κομμούνα είχε νικηθεί, αλλά πως η ήττα της είχε εξαργυρωθεί σε μεγάλο βαθμό από τον θρίαμβο της ρωσικής επανάστασης και του Ερυθρού Στρατού για στην υπεράσπιση του Στάλινγκραντ και την κατάκτηση του Βερολίνου … πράγματα καθόλου μα καθόλου χλευαστικά … και μετά η Κίνα κ.λπ. Ένα τρίτο του κόσμου συμπεριλήφθηκε σε αυτή την εξαργύρωση.
Αυτή η θριαμβευτική τελελογία σύντομα αποδείχθηκε ψευδής στα μάτια μου. Όλο και περισσότερο έπρεπε να επιστρέφω στις «αρχές» και να στέκομαι στις νέες εμπειρίες του αγώνα. Και εδώ το πρόβλημα είναι να παντρέψουμε το ιδανικό της Παρισινής Κομμούνας με αυτό της Σαγκάης ή της Οαχάκα με την παγκόσμια πραγματικότητα στην ιστορία των προλεταριακών επαναστάσεων. Νομίζω ότι αυτό θα ήταν ένα από τα μεγάλα προβλήματα του Μαρξ, και κατά κάποιο τρόπο υπήρξε, όπως φαίνεται από τη δημοσίευση των ερευνών του στα γηρατειά, ειδικά ανθρωπολογικών – να το πούμε καλύτερα, πέρα από το Κεφάλαιο.
Όταν ξεκινά τις μελέτες ανθρωπολογίας και αναζητά μια συνέχεια των κοινοτικών μορφών οργάνωσης μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος. Ποτέ δεν ήμουν πολύ παθιασμένος με αυτό το είδος πνευματικών περιπετειών, γιατί νομίζω ότι υπάρχει λογική αδυναμία να συνδέσουμε μια μορφή ουτοπίας, αν και συγκεκριμένης ουτοπίας, σε μια ιστορική πορεία. Έχω αυτόν τον σκεπτικισμό αρχαϊκού υλιστή. Αλλά ο Μαρξ ήταν επίσης υλιστής και παρόλα αυτά προσπάθησε, να βρει στη ρωσική obscina, όπως φαίνεται στις επιστολές προς τη VeraZasulic, τη δυνατότητα καθορισμού μιας ιστορικής συνέχειας του κομμουνιστικού μοντέλου.
Όσο για τον Μάο: ήταν ενάντια στην Κομμούνα της Σαγκάης, αλλά χτίζει τις κοινότητες στα βουνά του Henan – μια πραγματικά ζωντανή και οπλισμένη δεύτερη εξουσία, με τα εργοστάσιά της, αλλά και τα σχολεία της, στα οποία δημιουργούνται τα κομμουνιστικά στελέχη μεταμορφώνοντας αμόρφωτους αγρότες. σε μελλοντικούς ηγέτες του κινεζικού σοσιαλιστικού Κράτους – πάντως περνώντας μέσω της άσκησης των όπλων. Αυτή είναι μια εξαιρετική εμπειρία, σπουδαία, μία από τις λίγες, που έλαβε χώρα σε μια κατάσταση εξαίρεσης – δεν εννοώ τη συνταγματική εξαίρεση, αλλά την εξαιρετική ιστορία δύο μαοϊκών πολέμων, του εμφυλίου πολέμου και του αντι-ιαπωνικού πολέμου, οι οποίοι συνδέονται ο ένας στον άλλο. Και εδώ στη μέση υπάρχει μια πρώτη πραγματοποίηση μιας αντιεξουσίας.
Τώρα, αυτές οι μεγάλες διαστάσεις είναι εκείνες στις οποίες, πιστεύω, το θεωρητικό μοντέλο της Κομμούνας πρέπει να προταθεί εκ νέου και να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Διαφορετικά, φοβάμαι πολύ τις ουτοπίες, όλες τις ουτοπίες. Όταν κοιτάζω γύρω μου, βλέπω σπουδαίες εμπειρίες από ηθικής και πολιτικής άποψης, τις διάφορες Zad και άλλες εμπειρίες διάσπαρτες στο χώρο ταξικής σύγκρουσης. Ωστόσο, δεν πιστεύω ότι με αυτό βρισκόμαστε σε ένα έδαφος που βρίσκεται στο επίπεδο των τρεχουσών αναγκών μιας επαναστατικής σκέψης.
Που είναι εκείνες να κατανοήσουμε τι σημαίνει να προσδιορίσουμε μια διπλή δύναμη-εξουσία που δεν διαλύει την πολυπλοκότητα αλλά καταφέρνει να την αποκτήσει, να την κερδίσει, που καταφέρνει να την ξεπεράσει και να την χρησιμοποιήσει, και ταυτόχρονα να την καταστρέψει. Που δεν χαϊδεύεται μέσα στην πολυπλοκότητα της εξουσίας, αλλά που γίνεται ιός, ο οποίος επιτίθεται στα θεμελιώδη γάγγλια.
Με αυτό το ζήτημα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα για το πώς η Κομμούνα μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα πολιτικό μοντέλο, και πώς αυτό μπορεί να ισχύει για παράδειγμα στις μετααποικιακές εμπειρίες, στους μεγάλους αγώνες ενάντια στην αποικιοκρατία. Όταν διαβάζετε, για παράδειγμα, τους ινδιάνους των υφισταμένων μελετών-subalternstudies, ειδικότερα τον RenajitGuha, περιγράφονται τρομερές εμπειρίες ταξικής πάλης στους πολέμους της απελευθέρωσης ενάντια στη βρετανική αποικιοκρατία στην Ινδία. Ολόκληρα Κράτη προκύπτουν, με εκατομμύρια και εκατομμύρια ανθρώπους να παλεύουν, σε μορφές που μοιάζουν πολύ με αυτές της Κομμούνας.
Αλλά ας είμαστε προσεκτικοί. Έχουμε εισέλθει σε μια ευτυχώς μεταποικιακή εποχή σήμερα. Και δεν θα επαναλάβω την ψευδαίσθηση ότι αυτό οδηγεί σε έναν ενοποιημένο και ομαλό κόσμο – μια ψευδαίσθηση στην οποία ήρθα πολύ κοντά στην Αυτοκρατορία – στην ψευδαίσθηση ότι η παγκοσμιοποίηση έχει κάνει αυτόν τον κόσμο ομοιογενή (τον πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο). Υπάρχουν τεράστιες διαφορές εδώ και εκεί, λίγα μπορούν να γίνουν, όμως το ενοποιημένο παγκόσμιο πεδίο δράσης, αυτοκρατορικό-καθολικό είναι εκεί.
Επομένως, εάν υπάρχουν αυτές οι διαφορές, πρέπει να γίνουν κατανοητές μέσα σε ένα ενιαίο σχέδιο. Τώρα, μέσα σε αυτό το εσωτερικό, δεν είναι η ανακάλυψη ή η εκ νέου ανακάλυψη παλαιών κοινών τόπων ή παλαιών εμπειριών – μόνο μια συστατική φαντασία μπορεί να έχει αξία, όχι μικρές ουτοπίες. Το πρόβλημα της εξουσίας πρέπει να τεθεί στο σύνολό του. Όπως και η Κομμούνα του Παρισιού έκανε.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν: πώς στήνεται μια αντιεξουσία, ή μάλλον, μια πρακτική ρήξης που διασχίζει και καταστρέφει την πολυπλοκότητα της καπιταλιστικής εξουσίας; Δεν φτάνει πλέον πλέον να πάρουμε το Κράτος, υπάρχει η κυριαρχία που πρέπει να καταστραφεί, η καπιταλιστική κυριαρχία. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα τελείως διαφορετικό πράγμα. Και αυτό το βήμα είναι κάτι πολύ δύσκολο, ακόμη και μόνο να το φανταστούμε, αλλά είναι το έδαφος στο οποίο πρέπει να δοκιμάσουμε πλήρως τις αναλυτικές μας δεξιότητες και τις εμπειρίες μας.
Με τη βεβαιότητα λοιπόν ότι κάθε φορά που σπας σε αυτό τον αρμό, είναι μια αλυσίδα που σπάει, κάθε φορά που σπας αυτό το πέρασμα, είναι σχεδόν αυτόματο ότι όλα τα άλλα καταρρέουν, όπως συμβαίνει πάντα όταν σπάει κάτι τεταμένο. Τούτου λεγχθέντος, είναι σαφές ότι όλα τα μοναδικά προβλήματα που συσσωρεύονται στην εξουσία (το οικολογικό πρόβλημα είναι αναμφισβήτητα κεντρικό σήμερα) όλα συνδέονται στην καταστροφή και στον μετασχηματισμό μέσα σε μια προοπτική αλυσίδα, μέσα σε ένα μόνο μηχανισμό. Αυτό μας διδάσκει η Κομμούνα.
Το λέω πάντα στους πιο αγαπητούς συντρόφους: σήμερα πρέπει να φανταστούμε ένα είδος Πινόκιο, και να τον χτίσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκτά σταδιακά την αίσθηση της πολυπλοκότητας. Κάπως σαν στα παραμύθια του δέκατου έκτου και έβδομου όγδοου αιώνα, να τοποθετείται ένα λουλούδι μπροστά από ένα Pinocchietto για να φανταστούμε πώς η αίσθηση της μυρωδιάς θα μπορούσε να δώσει ζωή στις άλλες αισθήσεις.
Σήμερα δεν μιλάμε πως πρέπει να κάνουμε εμπειρία των αισθήσεων, αλλά των παθών, των κοινών παθών. Πρέπει να εφεύρουμε το cyborg της κοινότητας. Πρέπει να συνδυάσουμε το μεταμοντέρνο (δηλαδή την οικονομία, την τεχνολογία, τις κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις και όλα εκείνα που βρίσκονται μέσα) με το ανθρωπιστικό πάθος της Κομμούνας, του να είμαστε μαζί, του να χτίζουμε μαζί, στην ελευθερία και την ισότητα.
Η ΚΟΜΜΟΥΝΑ ΣΗΜΕΡΑ
Μερικές τελικές σκέψεις. Τι μπορεί να σημαίνει να σκεφτόμαστε το παρόν και το πολιτικό μέλλον μέσω της Κομμούνας, με δύο έννοιες: τι μπορεί να σημαίνει σήμερα η Κομμούνα με πολιτικούς-οργανωτικούς όρους ως απόσχιση, διαχωρισμός κομματιών μητρόπολης, εδάφους, εδαφικότητας, να σκεφτούμε αυτή την διακριτικής διάστασης, ρήξης, τμημάτων … Προηγουμένως, αναφερθήκατε στις Zad-Ζώνες υπεράσπισης, ως παραδείγματα μικρο-δυναμικών, ως κομμάτια εδάφους σε απόσχιση, αλλά μπορούμε να σκεφτούμε αυτή την δυναμική του διαχωρισμού, της ρήξης στο μητροπολιτικό ύψος; Ως αντι-κατασκευή άλλων δυνάμεων-εξουσιών; Θα μπορούσε αυτή η διαίσθηση της Κομμούνας να έχει τη δική της σκέψη σήμερα; Από την άλλη πλευρά του προβλήματος, πώς η σημασιολογική περιοχή της συνένωσης μεταξύ Κομμούνας κοινών-commons κομουνισμού κοινότητας κοινού μπορεί να εξεταστεί προς τα εμπρός και υπό το φως εμπειριών όπως αυτές του 2011, 2013 ή των πιο προσφάτων στη Χιλή και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ή ακόμη κοιτάζοντας στα Κίτρινα Γιλέκα- Giletjaunes με τη χωροταξία τους φτιαγμένη από εκτεταμένη και διάχυτη εδαφικότητα, τους κυκλικούς κόμβους που καθίστανται acampade molecolari, μοριακές κατασκηνώσεις στη γαλλική επικράτεια, και οι οποίες στη συνέχεια επικεντρώθηκαν στην ένταση των σαββάτων, στις επιθέσεις στην μητρόπολη…
Υπάρχουν τρία πράγματα που με εντυπωσίασαν τα τελευταία χρόνια. Το ένα είναι το BlackLivesMatter, το δεύτερο τα Giletsjaunes-τα κίτρινα Γιλέκα. το τρίτο, που με εντυπωσιάζει εξαιρετικά (και επειδή ήμουν αρκετά τυχερός για να χτίσω μια άμεση επαφή μαζί τους), είναι οι γυναίκες στη Λευκορωσία. Αυτό που συμβαίνει εκεί είναι απίστευτο: είναι γυναίκες, μόνο γυναίκες, που διαδηλώνουν κάθε Κυριακή, γεμίζοντας τις πλατείες εκατοντάδες χιλιάδες.
Γυναίκες που έχουν δημιουργήσει ένα ακαταμάχητο πολιτικό κίνημα – οι αστυνομικοί της εξουσίας, από την άλλη πλευρά, είναι μόνο άνδρες. Αυτό το κίνημα των γυναικών συμβαίνει σε μια χώρα που απέχει πολύ από την άθλια κατάσταση, η οποία κατάφερε να διατηρήσει ένα σημαντικό επίπεδο βαριάς και ελαφριάς βιομηχανίας, δεμένη με τη Ρωσία, αλλά αρκετά αυτόνομη ώστε να είναι σε θέση, για παράδειγμα – και αυτό εξηγεί επίσης πολλές από τις ανησυχίες της Δύσης, να απασχολείται με κινεζικό τρόπο, ως δευτερεύον εργατικό δυναμικό, από τις μεγάλες δυτικές δεξαμενές.
Αυτές οι γυναίκες διαδηλώνουν ζητώντας μια μετατροπή της πολιτικής τάξης με δημοκρατική έννοια μέσα σε μια κοινωνία με ένα παραδοσιακά καλό επίπεδο ευημερίας και φυσικά ήδη θέτοντας μέσα στον αγώνα την υπεράσπιση και ανάπτυξη όλων των αναγκών τους ως γυναικών.
Είναι ένα πράγμα εκπληκτικό: είναι η πρώτη φορά που έγινε ένα πολιτικό κίνημα εξ ολοκλήρου από γυναίκες. Δεν θέλω να πληγωθώ από τις συντρόφισσες μου, οι οποίες σωστά θα παρατηρήσουν ότι κάθε γυναικείο κίνημα (ειδικά εκείνα που έχουμε δει πρόσφατα εδώ σε εμάς και στη λατινική Αμερική) είναι πολιτικό, αλλά εδώ πρόκειται με ένα πολιτικό που κοιτάζει άμεσα στα κοινά και στο Κράτος, και τον ριζικό-ριζοσπαστικό του μετασχηματισμό.
Όσον αφορά τα αμερικανικά κινήματα δεν έχουμε κάτι να πούμε που δεν έχει ήδη ειπωθεί … ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κίνημα των κίτρινων Γιλέκων, με όλες τις ασάφειες που αποκάλυψε σταδιακά (και σήμερα με μια δυστυχώς προφανή αδυναμία ανάστασης), έχει δείξει, ωστόσο, ένα πολύ υψηλό επίπεδο αντίληψης και πρότασης της κοινότητας, του κοινού, όχι απλώς ένα αναμνηστικό–souvenir της Κομμούνας (που υπάρχει πάντα εκεί στη Γαλλία, υπάρχει πάντα, σε οποιοδήποτε ανατρεπτικό κίνημα).
Αλλά εδώ υπήρξαν ακριβώς μια αντίληψη και μια πρόταση του κοινού, σε μια περίεργη στιγμή – όταν φαινόταν ότι οι αγώνες μπλοκαρίστηκαν εντελώς, και η μακρονική Δημοκρατία είχε, αν μπορούμε να πούμε, αφαιρέσει την αληθοφάνεια τους – και αντιθέτως εδώ, να σου τα κίτρινα Γιλέκα, και η επινόηση ενός χώρου που κινητοποιούνταν το σάββατο, την ημέρα που οι άνθρωποι ξεκουράζονται. Μια κινητοποίηση την ημέρα ανάπαυσης … Αναρωτιόμουν, τις πρώτες φορές που τους έβλεπα: «Τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι, πηγαίνουν στην Λειτουργία;». Έδιναν λίγο αυτή την εντύπωση.
Εν ολίγοις, το κίνημα αποκάλυψε κάτι που ξεπερνούσε αποφασιστικά οποιαδήποτε αξίωση και πιθανότητα να μειωθεί σε λειτουργικό γεγονός, κατέστη μια μόνιμη επινόηση, επειδή αυτό το να είναι μαζί αποδείχθηκε (και νομίζω ότι αυτό ισχύει για την Κομμούνα γενικότερα) μια πραγματική σφυρηλάτηση δυνάμεων, μια στιγμή εκπληκτικής έκφρασης. Για να συναντηθούμε μαζί σε μια κοινωνία όπου όλοι έλεγαν ότι το πολιτικό είχε τελειώσει, ότι το πολιτικό ήταν νεκρό … με τίποτα! Εκεί αποδείχθηκε μια εξαιρετική πολιτικοποίηση από κάτω.
Ήταν μια συνένωση και μια πορεία το απόγευμα του σαββάτου και βγήκε προς τα έξω ένας χάρτης πορείας στον οποίο όλη η πολυπλοκότητα της καπιταλιστικής κυριαρχίας υπήρξε, ένα φύλλο μετά το άλλο, όπως με μια μαργαρίτα, μαδημένη. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο comunardo-κοινοτικό. Η αναλυτική Koμμούνα.
Το δεύτερο κοινοτικό στοιχείο συνίσταται, για τα κίτρινα Γιλέκα, στο να προκαλούν (ως μερική και ανοιχτή μηχανή ανατροπής) την σύγκλιση όλων των άλλων δυνάμεων του κινήματος – ακόμη και των συνδικαλιστικών, για να πούμε το λιγότερο … πάντα ζηλότυπων της συντεχνιακή δομής τους (αλλά σήμερα λιγότερο ζηλότυπων αυτής, τόσο συχνά σε υπεράσπιση της επιβίωσής τους, διότι ακριβώς αυτή η συντεχνιακή πτυχή τους τις κατάντησε να είναι απλή έκφραση ή υπο-έκφραση της εξουσίας του Κράτους).
Τα κίτρινα Γιλέκα έχουν ξυπνήσει και τις συνδικαλιστικές συντεχνιακές δυνάμεις, τις έχουν προσκαλέσει σε στιγμές σύγκλισης του αγώνα, αλλά κυρίως έχουν δημιουργήσει μια νέα ανακάλυψη του εδάφους του αγώνα, του αγώνα στα κοινά. Στην πραγματικότητα, ποιες είναι οι προτάσεις των Giletsjaunes; Είναι: δημοψήφισμα – το οποίο δεν είναι τύπου 5 αστεριών, είναι «θέλουμε να παρέμβουμε άμεσα στη νομοθετική διαδικασία» – και, δεύτερον: θέλουμε να αποφασίζουμε για τις δημόσιες δαπάνες, για τη σχέση φορολογίας-μισθών, για την αναδιανομή του εισοδήματος.
Αυτό το τελευταίο, οικονομικό-μισθολογικό, είναι ένα ουσιαστικό στοιχείο που ταιριάζει με το άλλο, το δημοκρατικό – δεν υπάρχει ένα χωρίς το άλλο. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε απόλυτη, άμεση δημοκρατία εάν δεν ζητάμε ίσους μισθούς, εισόδημα για όλους. Η Κομμούνα ξανά;
Τελευταίο πρόβλημα: ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία ο παραγωγικός μηχανισμός καθορίζει μια βαθιά συνεργασία της ζωντανής εργασίας και προτείνει μια κοινή οντολογία της εργασίας. Πρέπει να κάνουμε αυτή την οντολογία να μιλήσει. Το πολιτικό μοντέλο που παρήγαγε η Κομμούνα του Παρισιού έρχονταν πριν από την εμφάνιση της κοινότητας ως παραγωγικής δύναμης – μάλλον εμείς αντίθετα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση στην οποία η παραγωγική δύναμη της κοινότητας προηγείται ημών, έχει σταθεροποιηθεί, είναι το περιβάλλον μας. Αυτό θα πρέπει να αντιπροσωπεύει ένα ανθρωπολογικό προνόμιο. Αλλά το κεφάλαιο το κατέλαβε, το έκανε δικό του.
Και όμως το κοινό ως ανθρωπολογικό προνόμιο είναι πλέον εμφυτευμένο στη φύση μας και μπορεί να γίνει εκρηκτικό: είναι σαφές ότι, αν καταφέρουμε να το εκφράσουμε, όλα ανατινάζονται. Και εκεί πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, διότι πρέπει πάντα να θυμόμαστε τι έλεγε ο Lissagaray για την ταξική πάλη … και ενόψει μιας μοναδικής ρήξης, το κεφάλαιο απαντά με το σύνολο των δυνάμεών του. Το κεφάλαιο είναι αλητήριο, και δεν το εννοώ με ελαφρούς όρους. Ξέρει ότι κάποιος πρέπει να καταστραφεί για να αποτραπούν οι πολλοί, πάρα πολλοί, από το να το καταστρέψουν. Ζήτω λοιπόν ο δήμος, τα κοινά, η κομμούνα, και να μας φέρνει καλά!
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
