Ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια» θέτει το ερώτημα («απορία») σε τι μπορούμε να κρίνουμε ορθά (σωστά). Απαντά γράφοντας ότι «ἕκαστος δὲ κρίνει καλῶς ἃ γινώσκει, καὶ τούτων ἐστὶν ἀγαθὸς κριτής». Δηλαδή, ο κάθε άνθρωπος είναι καλός κριτής των θεμάτων που γνωρίζει καλά, και σε αυτά τα θέματα είναι καλός κριτής.
Επομένως, προσθέτει ότι «καθ᾽ ἕκαστον μὲν ἄρα ὁ πεπαιδευμένος, ἁπλῶς δ᾽ ὁ περὶ πᾶν πεπαιδευμένος», δηλαδή, για κάθε θέμα είναι καλός κριτής αυτός που έχει εκπαιδευτεί ειδικά για αυτό το θέμα, ενώ για όλα τα θέματα αυτός που έχει εκπαιδευτεί σε όλα. Αν, τώρα, αναλογιστούμε ότι τα σημερινά προβλήματα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα, και ότι ο απλός πολίτης δεν μπορεί να δει/αντιληφθεί παρά μόνο επιφανειακά τα διάφορα θέματα, τότε καταλαβαίνουμε πόσο πιθανό είναι να κάνει λάθος εκτίμηση και να πράξει λανθασμένα ένας μη σωστά εκπαιδευμένος. Στην πολιτική, τώρα, στην οποία αναφερόμαστε, οι πράξεις επιδρούν στις ζωές πολλών ανθρώπων, επομένως οι ασχολούμενοι με την πολιτική θα πρέπει να έχουν ιδιαίτερη εκπαίδευση, διότι τα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα των πράξεών τους επιδρούν σε πολλούς πολίτες ή στην χώρα ολόκληρη.
Συνεχίζοντας ο Αριστοτέλης γράφει ότι «διὸ τῆς πολιτικῆς οὐκ ἔστιν οἰκεῖος ἀκροατὴς ὁ νέος· ἄπειρος γὰρ τῶν κατὰ τὸν βίον πράξεων, οἱ λόγοι δ᾽ ἐκ τούτων καὶ περὶ τούτων». Δηλαδή, ο νέος δεν είναι καλός ακροατής/μαθητής (της πολιτικής επιστήμης) διότι δεν έχει πείρα από την κοινωνική ζωή. Η πολιτική επιστήμη, όμως, από αυτή ξεκινάει και με αυτή ασχολείται. Ο Αριστοτέλης δεν αρκείται σε αυτό το επιχείρημα, αλλά προσθέτει ότι «ἔτι δὲ τοῖς πάθεσιν ἀκολουθητικὸς ὢν ματαίως ἀκούσεται καὶ ἀνωφελῶς, ἐπειδὴ τὸ τέλος ἐστὶν οὐ γνῶσις ἀλλὰ πρᾶξις». Γράφει, δηλαδή, ότι ο νέος παρασύρεται από τα πάθη του, οπότε θα παρακολουθεί τα μαθήματα της πολιτικής επιστήμης μάταια και χωρίς ωφέλεια, διότι σκοπός της πολιτικής επιστήμης δεν είναι η γνώση, αλλά η πράξη. Άρα, ο πολιτικός δεν έχει περιθώρια να κάνει λάθη για να μάθει, διότι οι πράξεις του επιδρούν σε πολλούς. Φανταστείτε, μάλιστα, ο πολιτικός να μην είναι καλός ούτε στο επάγγελμά του, ούτε στην επιστήμη ή τέχνη του!
Εδώ μπορεί θα αναρωτηθεί κάποιος. Μα, καλά, εντάξει οι νέοι δεν είναι ώριμοι, οι μεγαλύτεροι είναι όλοι ώριμοι; Ο Αριστοτέλης, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της ανθρωπότητας (ίσως να υστερεί μόνο έναντι του Πλάτωνος), δεν σκέφτηκε κάτι τέτοιο; Ασφαλώς και το σκέφτηκε γράφοντας ότι «διαφέρει δ᾽ οὐδὲν νέος τὴν ἡλικίαν ἢ τὸ ἦθος νεαρός· οὐ γὰρ παρὰ τὸν χρόνον ἡ ἔλλειψις, ἀλλὰ διὰ τὸ κατὰ πάθος ζῆν καὶ διώκειν ἕκαστα». Δηλαδή, καμία διαφορά δεν υπάρχει ανάμεσα στον νέο και τον ανώριμο στον χαρακτήρα, διότι το ελάττωμα δεν οφείλεται στον χρόνο, αλλά στο ότι ο ανώριμος άνθρωπος παρασύρεται από τα πάθη του και ενεργεί υπό τη επήρειά τους. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις πολιτικών που τα πάθη τους στάθηκαν αφορμή για την καταστροφή της πολιτικής τους καριέρας. Πώς θα μπορέσει να διοικήσει ένας πολιτικός εάν δεν μπορεί να τιθασεύσει ανθρώπινα πάθη, όπως ο τζόγος, κ.λπ.; Σε αυτούς τους ανθρώπους, γράφει ο Αριστοτέλης, η γνώση αποβαίνει ανώφελη, όπως και στους ακρατείς («τοῖς γὰρ τοιούτοις ἀνόνητος ἡ γνῶσις γίνεται, καθάπερ τοῖς ἀκρατέσιν»).
Στο σημείο αυτό μπορεί να τεθεί το ερώτημα. Μα, καλά ένας τόσο μεγάλος φιλόσοφος δεν έγραψε και κάτι θετικό; Ποιος, δηλαδή, ταιριάζει για την πολιτική επιστήμη; Φυσικά και το σκέφτηκε. Απάντησε στο παραπάνω τεθέν ερώτημα γράφοντας ότι «τοῖς δὲ κατὰ λόγον τὰς ὀρέξεις ποιουμένοις καὶ πράττουσι πολυωφελὲς ἂν εἴη τὸ περὶ τούτων εἰδέναι». Η γνώση της πολιτικής επιστήμης θα είναι ιδιαίτερα πολύτιμη σε εκείνους που κατευθύνουν τις ορέξεις και τις πράξεις τους με την λογική». Η λογική, λοιπόν, είναι κυρίαρχο σημείο για όποιον μαθαίνει, αλλά, κατά την άποψή μου, και για όποιον ασχολείται με την πολιτική. Πολιτική χωρίς ορθό λόγο δεν γίνεται. Απαραίτητο προσόν η λογική για κάθε πολιτικό. Λογική, όμως, που κινείται προς ποια κατεύθυνση; Προς ικανοποίηση ιδίου συμφέροντος; Το τελευταίο ερώτημα χρειάζεται ιδιαίτερη αντιμετώπιση και θα αποτελέσει το αντικείμενο σε επόμενο σημείωμα.
