“Η επιχείρηση Al-Aqsa Flood προκλήθηκε από την ισραηλινή επιθετικότητα και κατοχή. Είναι μια πράξη αντίστασης.”
Οι ισραηλινές αρχές φαίνεται να αιφνιδιάστηκαν από την επιχείρηση της Χαμάς Κατακλυσμός Al-Aqsa που έλαβε χώρα το σάββατο. Εκτός από την εκτόξευση ρουκετών, η παλαιστινιακή φατρία έστειλε επίσης μαχητές της από τη Λωρίδα της Γάζας στο νότιο Ισραήλ, όπου επιτέθηκαν σε στρατιωτικούς στόχους, ανέλαβαν για λίγο τον έλεγχο ορισμένων ισραηλινών οικισμών και πήραν ομήρους δεκάδες πολίτες και στρατιώτες.
Κάποιοι χαρακτήρισαν την επίθεση της Χαμάς «κολοσσιαία αποτυχία» του ισραηλινού στρατού και του μηχανισμού πληροφοριών. Άλλοι, ιδιαίτερα δυτικοί διπλωμάτες και πολιτικοί ηγέτες και όχι μόνο, την έχουν χαρακτηρίσει ως «απρόκλητη» «τρομοκρατική» πράξη, επιμένοντας ότι το Ισραήλ έχει «δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του», γράφει ο Somdeep Sen*
. Αλλά τίποτα σχετικά με αυτή τη επιχείρηση είναι έκπληξη ή αδικαιολόγητο. Ούτε είναι απλώς αποτέλεσμα κενών στα ισραηλινά μέτρα ασφαλείας. Είναι μια απάντηση που αναμένονταν από τον παλαιστινιακό λαό, ο οποίος έχει αντιμετωπίσει την αποικιακή κυριαρχία και την κατοχή από τους ισραηλινούς εποίκους για δεκαετίες.
Το διεθνές δίκαιο απαγορεύει στα Κράτη «κάθε στρατιωτική κατοχή, έστω και προσωρινή». Το ψήφισμα 37/43 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών επιβεβαιώνει επίσης ότι οι άνθρωποι που αγωνίζονται για ανεξαρτησία και απελευθέρωση από την αποικιακή κυριαρχία έχουν το δικαίωμα να το κάνουν χρησιμοποιώντας «όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του ένοπλου αγώνα».
Με άλλα λόγια, η επιχείρηση Al-Aqsa Flood είναι μέρος του παλαιστινιακού ένοπλου αγώνα που προκλήθηκε από την ισραηλινή κατοχή και την αποικιοκρατία.
Επιπλέον, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι παλαιστινιακές ένοπλες φατρίες βασίζονται σε ασύμμετρες και κρυφές τακτικές. Αυτό συμβαίνει γιατί αντιμετωπίζουν έναν από τους πιο εξελιγμένους και καλά χρηματοδοτούμενους στρατούς στον κόσμο.
Και το γεγονός ότι η επιχείρηση ξεκίνησε από τη Γάζα δεν προκαλεί επίσης έκπληξη. Ο αείμνηστος παλαιστίνιο-αμερικανός μελετητής Edward Said αποκάλεσε κάποτε τη Γάζα «ουσιώδη πυρήνα» του παλαιστινιακού αγώνα.
Είναι ένας φτωχοποιημένος και γεμάτος συμφόρηση τόπος, που κατοικείται σε μεγάλο βαθμό από παλαιστίνιους πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της Νάκμπα του 1948. Γέννησε την πρώτη Ιντιφάντα και φιλοξένησε το μεγαλύτερο μέρος της παλαιστινιακής ένοπλης αντίστασης τις τελευταίες δεκαετίες.
Η Γάζα βρίσκεται επίσης υπό μια εξαντλητική πολιορκία 16 ετών, η οποία έχει επιβαρύνει τον πληθυσμό της, αλλά δεν κατάφερε να καταστρέψει τη θέλησή τους για αντίσταση. Ο αποκλεισμός επιβλήθηκε μετά τη νίκη της Χαμάς στις εκλογές του παλαιστινιακού νομοθετικού Συμβουλίου το 2006, αλλά η παλαιστίνια αντίπαλός της, η Φατάχ, μαζί με το Ισραήλ και τους υποστηρικτές του συνωμότησαν για να την εμποδίσουν να πάρει την εξουσία.
Μετά από αρκετούς μήνες μαχών, η Χαμάς κατάφερε να πάρει τον πλήρη έλεγχο της Γάζας τον ιούνιο του 2007, έτσι το Ισραήλ και οι εταίροι του αποφάσισαν να τιμωρήσουν συλλογικά τους Παλαιστίνιους που ζούν εκεί.
Για περισσότερα από 16 χρόνια, οι κάτοικοι της Γάζας δεν έχουν ελευθερία κινήσεων. Μπορούν να εξέλθουν μέσω σημείων ελέγχου που ελέγχονται από το Ισραήλ μόνο εάν διαθέτουν ισραηλινή άδεια εργασίας ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, εάν έχουν λάβει ειδική άδεια από το Ισραήλ για να δεχτούν ιατρική περίθαλψη στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη για απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις.
Προκειμένου να φύγουν για οπουδήποτε αλλού στον κόσμο πρέπει να έχουν έγκυρη βίζα, την οποία είναι δύσκολο να αποκτήσουν οι απάτριδες, και στη συνέχεια αντιμετωπίζουν αυθαίρετες αποφάσεις από τις αιγυπτιακές αρχές να κλείσουν το πέρασμα της Ράφα και να απαγορεύουν την είσοδο στους παλαιστίνιους.
Ο αποκλεισμός έχει φέρει την οικονομία της Γάζα σε νεκρό σημείο. Σήμερα σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι άνεργος. Στους νέους το ποσοστό ανεργίας ξεπερνά το 60%. Ο ανεφοδιασμός τροφίμων περιορίζεται επίσης από την πολιορκία.
Από το 2007 έως το 2010, οι ισραηλινές αρχές διατήρησαν μια καταμέτρηση θερμίδων στις διατροφικές ανάγκες των παλαιστινίων για να αποφύγουν τον υποσιτισμό, ενώ ταυτόχρονα περιόρισαν την πρόσβαση σε τρόφιμα για τον λαό της Γάζα.
Η Λωρίδα υποφέρει επίσης από ενεργειακή κρίση. Η απαγόρευση του Ισραήλ για την είσοδο καυσίμων στη Γάζα σημαίνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι σοβαρά περιορισμένη. Το 2023, η Γάζα είχε μόνο 13 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας την ημέρα. Το 2017 και το 2018 το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε επτά ώρες την ημέρα.
Αυτό με τη σειρά του έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα με την ύδρευση και την αποχέτευση. Οι συνεχείς διακοπές ρεύματος εμπόδισαν τις μονάδες επεξεργασίας νερού να λειτουργήσουν σωστά. Ως αποτέλεσμα, τα μη επεξεργασμένα λύματα απλώς ρέουν στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Ακόμη και οι υδροφόροι ορίζοντες της Γάζα, η κύρια πηγή νερού, είναι σχεδόν εξαντλημένοι και μολυσμένοι από θαλάσσια νερά και λύματα. Ένα σημαντικό μέρος όλων των ασθενειών που αναφέρονται στη Γάζα προκαλούνται από την κακή πρόσβαση σε πόσιμο νερό.
Ο αποκλεισμός έχει επίσης επιβαρύνει τις ιατρικές εγκαταστάσεις στη Λωρίδα. Τα νοσοκομεία στερούνται βασικών προμηθειών, εξοπλισμού και υποδομής και αδυνατούν να χειριστούν σοβαρά περιστατικά ή να παράσχουν επαρκή φροντίδα στους χρόνια πάσχοντες.
Στη συνέχεια, ακολουθούν οι συνήθεις ισραηλινές στρατιωτικές εκστρατείες. Το Ισραήλ δικαιολογεί τις επιθέσεις του στον θύλακα υποστηρίζοντας ότι κυνηγούν παλαιστίνιους μαχητές. Ωστόσο, στοχεύει συστηματικά αμάχους και στρατιωτικές υποδομές, όπως κτίρια κατοικιών, νοσοκομεία, σχολεία, εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού κ.λπ., κάνοντας τη ζωή στη Γάζα ακόμη πιο αφόρητη.
Ο ψυχολογικός αντίκτυπος όλων αυτών δεν μπορεί να υποτιμηθεί, ειδικά μεταξύ των νέων, που αισθάνονται μια οξεία αίσθηση απόγνωσης και ψυχικής δυσφορίας. Όπως μου είπε ένας νεαρός παλαιστίνιος στη Γάζα κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης το 2013: «Κάθε μέρα εδώ γίνεται ένας αγώνας για να εμποδίσεις τον εαυτό σου να χάσει το μυαλό του. Θα παρατηρήσεις ότι οι νέοι στη Γάζα συχνά πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο και στη συνέχεια κάνουν πρακτική άσκηση, προσφέρονται εθελοντές ή δημιουργούν οργανώσεις. Όλα αυτά γίνονται για να μείνουν διανοητικά απασχολημένοι και να καθυστερήσουν την αναπόφευκτη στιγμή που θα το χάσουν».
Όμως όλα αυτά τα χρόνια τραγωδίας και βασάνων δεν σκότωσαν το παλαιστινιακό πνεύμα αντίστασης.
Η επίσημη αιτιολόγηση για την επιχείρηση που παρείχε η Χαμάς ήταν η βεβήλωση από τους ισραηλινούς του τζαμιού Al-Aqsa, του τρίτου ιερότερου τόπου στο Ισλάμ, και η αύξηση της βίας των εποίκων εναντίον των παλαιστινίων. Αλλά λαμβάνοντας υπόψη πόσο καλά σχεδιασμένη φαίνεται, είναι πιθανό η επιχείρηση Al-Aqsa Flood να βρισκόταν σε εξέλιξη πριν από τα πρόσφατα γεγονότα στην Ιερουσαλήμ και τη Δυτική Όχθη.
Πράγματι, αυτή που φαίνεται να είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική απάντηση των παλαιστινίων εδώ και δεκαετίες ήταν μια αναπόφευκτη εξέλιξη, μια πράξη αντίστασης και μια αντίδραση στα δεινά του λαού της Γάζα κάτω από έναν βάναυσο αποκλεισμό και κατοχή. Είναι μέρος του παλαιστινιακού αγώνα για ελευθερία και εδραιώνει τη θέση της Γάζα στο κέντρο του.
* ο Somdeep Sen είναι αναπληρωτής καθηγητής διεθνών αναπτυξιακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Roskilde στη Δανία. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Αποαποικιοποίηση της Παλαιστίνης: Η Χαμάς μεταξύ της Αντιαποικιακής και της Μεταποικιακής – Decolonizing Palestine: Hamas between the Anticolonial and the Postcolonial» (Cornell University Press, 2020).
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος contropiano.org
