Oι εικόνες από τα περασμένα καλοκαίρια, ιδίως εκείνες που ανακαλούν το ελληνικό τοπίο και τις μορφές που έβλεπε κανείς στα νησιά και όλα τα χωριά της ενδοχώρας, δημιουργούν αισθήματα νοσταλγίας, περιέργειας ή ακόμη και έκπληξης για τους νεότερους. Μία σειρά από φωτογραφίες που μας μεταφέρουν το αλλοκαιρινό φως από τη Θάσο του 1950 δείχνουν μια άλλη Ελλάδα, αλλά και το βλέμμα δύο φωτογράφων που βρέθηκαν εκείνο το καλοκαίρι στο νησί και που φωτογράφισαν ίδια θέματα με την ίδια ζέση. Παλιές ιστορίες, χαμένες σε ατέλειωτα χιλιόμετρα ελληνικών περιηγήσεων αλλά και νέο ερευνητικό υλικό από το Φωτογραφικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου, του γνωστού ΕΛΙΑ, που λειτουργεί πλέον υπό τη σκέπη του ΜΙΕΤ. Είναι εντυπωσιακό πόσες ιστορίες, «εκτός επικαιρότητας», ξεπηδούν από το ερευνητικό ενδιαφέρον και πόσα θέματα «ξεχασμένα» ή «υποτιμημένα» ενεργοποιούν σκέψη και αισθήσεις όταν έρθουν στο φως.
Στο ΕΛΙΑ, το πλουσιότατο υλικό ζητάει διαρκώς να συνδεθεί με ανθρώπους και να ξανασυνθέσει ιστορίες. Έτσι, όταν αφορμή στάθηκε το υλικό από το ταξίδι στη Θάσο το 1950 του Χρήστου Ευελπίδη, ερασιτέχνη φωτογράφου, ιχνηλάτη της Ελλάδας και συγγραφέα, γεννημένο στην Κωνσταντινούπολη, η γνώση και η μνήμη οδήγησαν σε αντίστοιχο ταξίδι του εξαίρετου φωτογράφου, Δημήτρη Χαρισιάδη. Ήταν γνωστή η φωτογραφία της ηλικιωμένης Μακεδονίτισσας που είχε τραβήξει ο Χαρισιάδης, αλλά καθώς αντιπαρατέθηκε δίπλα σε παρόμοια λήψη που υπάρχει στο αρχείο των slides του Ευελπίδη με τη σημείωση «Θάσος 1950», ήταν πλέον βέβαιο ότι και η φωτογραφία του Χαρισιάδη είχε τραβηχθεί στη Θάσο. «Αν και η φορά των φωτογραφιών είναι διαφορετική, είναι προφανές ότι τραβήχθηκαν την ίδια στιγμή στο ίδιο σημείο», λέει η Βασιλική Χατζηγεωργίου εκ μέρους του Φωτογραφικού Αρχείου του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ. «Οι δύο φωτογράφοι ταξίδεψαν στη Θάσο το καλοκαίρι του 1950. Το ερώτημα που προέκυψε ήταν εάν έκαναν μαζί το ταξίδι στη Θάσο ή εάν τυχαία βρέθηκαν και οι δύο εκεί. Οι συμπτώσεις ήταν πολλές ώστε να μας επιτραπεί η πρώτη υπόθεση. Επικοινωνήσαμε με τους συναδέλφους του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη (όπου ανήκει το Αρχείο Χαρισιάδη) που επιβεβαίωσαν ότι ο Χαρισιάδης πήγε στη Θάσο το 1950. Λίγο ψάξιμο ακόμα επιβεβαίωσε την υπόθεσή μας. Ευελπίδης και Χαρισιάδης πήγαν μαζί στη Θάσο συνοδευμένοι από τις κυρίες τους. Στο αρχείο Χαρισιάδη υπάρχει μια φωτογραφία στην οποία εικονίζεται συντροφιά λουόμενων σε παραλία της Θάσου. Ο επιμελής Χαρισιάδης σημειώνει τα ονόματα των εικονιζόμενων μεταξύ των οποίων ο Χρήστος και η Αθηνά Ευελπίδη. Εξίσου επιμελής και μεθοδικός ο Ευελπίδης μας δίνει στοιχεία για τις φωτογραφίες που τράβηξε. Πρόκειται για τον σχολιασμό κάθε εικόνας που παρουσίαζε στις διαλέξεις-προβολές του».
Η μικρή αυτή ιστορία που ενώνει και πάλι τους δύο δημιουργούς, μας θυμίζει τις προσωπικότητές τους. Ο Χαρισιάδης, γεννημένος στην Καβάλα το 1911, μεγαλωμένος στην Αθήνα, έγινε ένας από τους μεγαλύτερους φωτογράφους των δεκαετιών ’50 και ’60. Το Μουσείο Μπενάκη τον τίμησε με έκδοση και έκθεση. Ο Χρήστος Ευελπίδης (1904-1980) αγάπησε το ελληνικό τοπίο όσο λίγοι. Αφησε βιβλία για την Ελλάδα αλλά και για την παλιά Κωνσταντινούπολη. Το εύρημα από το Φωτογραφικό Αρχείο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ μας τους θυμίζει και τους δύο μέσα από το καλοκαιρινό ταξίδι τους στη Θάσο του 1950. Υπήρξαν και οι δύο ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας, που ιδρύθηκε αργά το 1952, αλλά με προεργασία ετών. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Κωνσταντίνος Παπακυριακού και αντιπρόεδρος η Ελένη Βλάχου. Ο Ευελπίδης, όπως μας λένε από το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, «ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και τράβηξε φωτογραφίες με μηχανή μικρού φορμά και έγχρωμο θετικό φιλμ. Το αρχείο του 8.000 περίπου διαφανειών (slides) από τα ταξίδια του απόκειται στο Φωτογραφικό Αρχείο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ».
(πηγή: Καθημερινή)
