Στο μουσικό «παρασκήνιο» της ζωής του και στο επαγγελματικό παρελθόν του, μας επέτρεψε να «βουτήξουμε» ο Dj Σπύρος Γραμμάτος, φιλοξενούμενος, το απόγευμα της Δευτέρας, 17 Φεβρουαρίου, στη ραδιοφωνική συχνότητα της ΠΡΩΙΝΗΣ και «ανακρινόμενος» από τον μουσικό παραγωγό Βαγγέλη Ευαγγελίδη.
Ο Σπύρος έφθασε στο ραδιόφωνο της ΠΡΩΙΝΗΣ με τις «αποσκευές» του γεμάτες νοσταλγικές αναμνήσεις για την υπέροχη δεκαετία του ’80. Τότε που η διασκέδαση στις ντίσκο μεσουρανούσε, η οδός Ερυθρού Σταυρού ήταν το «κέντρο του σύμπαντος» για την ντόπια νεολαία και ο Σπύρος, με τις μουσικές επιλογές του στα πικάπ, ξεσήκωνε τους Καβαλιώτες, αναγκάζοντας τα πλήθη να «λιώνουν» τις πίστες από τον χορό!
ΟΛΑ ΑΡΧΙΣΑΝ ΣΤΑ 15 ΤΟΥ…
Ο Σπύρος Γραμμάτος εξήγησε ότι ακόμη και σήμερα αναλαμβάνει να ντύσει μουσικά κάποια πάρτι, όταν αυτό του ζητηθεί. Η αγάπη του για τη μουσική και την αγορά των δίσκων βινυλίου άρχισε γύρω στο 1976, όταν ήταν 15χρονος μαθητής του Οικονομικού Γυμνασίου. Μάλιστα, ο Σπύρος θυμήθηκε χαρακτηριστικά ότι εκείνη την περίοδο δαπανούσε όλο το χαρτζιλίκι του για την αγορά δίσκων από το κατάστημα του Σωκράτη Εφραιμίδη (Melody Maker) και το κατάστημα του Ντίνου Γκιρίνη (Samanthas’). Όταν, δε, άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά, ως Dj, φρόντιζε για την αγορά των δίσκων από κεντρικά δισκοπωλεία της Θεσσαλονίκης.
Την πορεία του την ξεκίνησε ως απλός λάτρης – ακροατής της μουσικής. Όταν όμως μεγάλωσε λίγο περισσότερο, η συναρπαστική διαδικασία του μιξαρίσματος των τραγουδιών ήταν αυτή που κέντρισε το ενδιαφέρον του. Τα πρώτα πικάπ στα οποία «πειραματίστηκε» ήταν απλά Technics με ιμάντα, που διέθεταν μόνο κουμπί στροφών κι έτσι αναγκαστικά σταματούσε το τραγούδι στο κατάλληλο σημείο με το χέρι!
Ο Σπύρος άρχισε τότε να ζητά πιεστικά από τη μητέρα του την αγορά ενός δεύτερου πικάπ και μίκτη, προκειμένου να επιδίδεται στους «πειραματισμούς» του, έστω κι αν εκείνα τα χρόνια η αγορά ανάλογων μηχανημάτων ήταν κάτι δαπανηρό. Εκείνη την εποχή ο Dj που θυμάται έντονα ο Σπύρος να παίζει μουσική στην Καβάλα ήταν ο Γιώργος, στην παλιά Samanthas’. Είναι γνωστό ότι στην πορεία εμφανίστηκε ως «φιντανάκι» και ο πασίγνωστος σε όλους τους Καβαλιώτες Χρήστος Καφάς. Ενώ, λίγο αργότερα, άρχισε τις εμφανίσεις του ως Dj και ο ίδιος ο Σπύρος.
«ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΟΣ DJ ΕΚ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ…»
Η πορεία του Σπύρου στο Dj-ing ήταν ασυνήθιστη και ίσως «ανορθόδοξη», αφού η καριέρα του άρχισε στη Θεσσαλονίκη κι έπειτα συνεχίστηκε στην Καβάλα. Ο Σπύρος Γραμμάτος συνήθιζε να ταξιδεύει στη συμπρωτεύουσα, ώστε να αγοράζει δίσκους από το δισκοπωλείο Embassy του Άκη. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήταν που διαπίστωσε την αγάπη του Σπύρου για τη μουσική, και έτσι τον προώθησε προκειμένου να αρχίσει την ενασχόληση με το Dj-ing στη Disco Lido της Θεσσαλονίκης. Άρχισε ως βοηθός Dj και όταν πλέον απέκτησε την εμπειρία, ανέλαβε ως «βασικός παίκτης» το χορευτικό πρόγραμμα της ντίσκο.
Δύο χρόνια ο Σπύρος Γραμμάτος ασχολήθηκε ως Dj στη Disco Lido. Όταν το καλοκαίρι επέστρεψε στη γενέτειρα, είχε ήδη μαθευτεί η είδηση ότι κάποιος Καβαλιώτης έπαιζε μουσική σε ντίσκο της Θεσσαλονίκης. Ήταν η εποχή που κατασκευαζόταν κοντά στο λιμάνι της Νέας Περάμου η Disco Karolina. Εκεί πρωτοεργάστηκε ο Σπύρος κι εκεί τον πρωτοάκουσε σε «δράση» ο Τάκης Κοντόριας. Άμεσα κινήθηκε ο επιτυχημένος επιχειρηματίας των γνωστότερων ντίσκο της Καβάλας κι έτσι κατάφερε μέσα στο ίδιο καλοκαίρι του 1982 να πάρει ως «μεταγραφή» τον Dj Σπύρο Γραμμάτο στη διάσημη καλοκαιρινή Picchio Rosso και στη συνέχεια στην επίσης διάσημη χειμερινή OCEANIS.
ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ «NEW WAVE»
Το είδος της μουσικής που επέλεγε ο Σπύρος να συμπεριλάβει στο πρόγραμμά του ήταν πρωτοποριακό. Επρόκειτο για το περίφημο βρετανικό «new wave» που εξελίχθηκε σε pop, ενσωματώνοντας στοιχεία από disco, mod αλλά και ηλεκτρονική μουσική. Ο Σπύρος θυμήθηκε ότι το 1983 είχε ταξιδέψει στις Βρυξέλες προκειμένου να ενημερωθεί λεπτομερέστερα για τις σύγχρονες τάσεις της μουσικής βιομηχανίας. Ήταν η ίδια χρονιά που η Disco OCEANIS είχε υποστεί ριζική ανακαίνιση και είχαν καταργηθεί τα σεπαρέ, τα οποία αντικαταστάθηκαν με περιμετρικές «κερκίδες». Σε μία πλευρά του χώρου υπήρχε μια περιορισμένης έκτασης πίστα, ωστόσο ο γενικότερος χαρακτήρας της ντίσκο όδευε στην κατηγορία του «ορθάδικου».
Στη διάρκεια λοιπόν του συγκεκριμένου ταξιδιού του στις Βρυξέλες, ο Σπύρος Γραμμάτος επισκέφθηκε το μεγαλύτερο club της πόλης για εκείνη την εποχή και κυριολεκτικά εντυπωσιάστηκε από όσα αντίκρισε. Μέσα σε ένα κατάμεστο μαγαζί αίφνης έσβηναν όλα τα φώτα και άρχιζαν τα «παιχνίδια» με τα λέιζερ, ενώ το μουσικό πρόγραμμα έκανε έναρξη με το τραγούδι «Sunday, Bloody Sunday» του συγκροτήματος U2. Την επόμενη ημέρα ο Σπύρος έσπευσε στα δισκοπωλεία προκειμένου να αγοράσει όλες τις νέες κυκλοφορίες του συγκεκριμένου μουσικού είδους. Έτσι, όταν άρχισε η χειμερινή σεζόν στη Disco OCEANIS, ο Σπύρος παρουσίασε στο καβαλιώτικο κοινό ένα πρωτοποριακό είδος μουσικής, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία.
ΤΟ «ΧΟΡΤΑΣΤΙΚΟ» ΜΕΡΟΚΑΜΑΤΟ ΚΑΙ ΤΟ FACE CONTROL
Το χορευτικό πρόγραμμα στη χειμερινή Disco OCEANIS άρχιζε 22:00 – 22:30, αναλόγως με την προσέλευση του κόσμου, και διαρκούσε έως τις 3:00 τα ξημερώματα. Το κατάστημα γέμιζε ασφυκτικά το τριήμερο Παρασκευής – Σαββάτου – Κυριακής, ενώ κίνηση σημειωνόταν και στη διάρκεια της υπόλοιπης εβδομάδας. Τότε ο κόσμος έβγαινε συχνά για νυχτερινή έξοδο και διασκέδαζε ακόμη και τις καθημερινές.
Η Disco OCEANIS άφησε το ιδιαίτερο «αποτύπωμά» της στην καβαλιώτικη διασκέδαση και παραμένει σημείο αναφοράς για όλους εκείνους τους τυχερούς, που είχαν το «προνόμιο» να τη θεωρούν στέκι τους. Προσωπικά ο Σπύρος Γραμμάτος δήλωσε ευτυχισμένος, διότι έζησε έντονα και απόλαυσε μέσω του Dj-ing τη χρυσή δεκαετία του ’80.
Στην «αδιάκριτη» ερώτηση, πόσο ήταν το ύψος της αμοιβής που λάμβανε εκείνη την εποχή, ο Σπύρος θυμήθηκε ότι άρχισε με κασέ 1.500 δραχμών. Στο πέρασμα του χρόνου και έχοντας αποκτήσει πλέον εμπειρία, το ποσό αυξήθηκε στις 5.000 δραχμές, και συνέχισε να βαίνει αυξανόμενο.
Εργαζόμενος ως Dj στη χειμερινή Disco OCEANIS, ο Σπύρος βίωσε και την περίοδο του Face Control που εφαρμόστηκε από το 1984. Το συγκεκριμένο προληπτικό μέτρο είχε υιοθετηθεί εξαιτίας του γεγονότος ότι κατά διαστήματα σημειώνονταν ορισμένα δυσάρεστα περιστατικά σε ανάλογους χώρους διασκέδασης.
ΠΟΙΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΕ «ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΕ»;
Όταν ολοκληρωνόταν η χειμερινή σεζόν της OCEANIS, ο Σπύρος μεταφερόταν στην καλοκαιρινή Picchio Rosso, στην περιοχής της Καλαμίτσας. Εκεί εργάστηκε τα καλοκαίρια του 1983, 1984 και 1985. Ως χαρακτηριστικό της εποχή, ο Σπύρος θυμήθηκε ότι όταν κάποιος πελάτης ήθελε να βγει για λίγο από την Picchio Rosso, στην πόρτα του έβαζαν μια κόκκινη σφραγίδα στο χέρι, προκειμένου να μην υποχρεωθεί να ξαναπληρώσει το αντίτιμο της εισόδου.
Κι αν ο Dj Χρήστος Καφάς εκείνη την εποχή κατάφερε να αναδείξει σε πανελλήνια επιτυχία το κομμάτι «Again» από τους Do Piano, ο Σπύρος Γραμμάτος αναφέρθηκε στο τραγούδι «Long Train Runnin’», που ηχογραφήθηκε αρχικά το 1973 από το συγκρότημα The Doobie Brothers και το 1982 ξανακυκλοφόρησε από την ιταλική μπάντα Traks. Ένα τραγούδι, που, όπως αποκάλυψε, τον έχει «στιγματίσει». (Το ερώτημα είναι, ποιους αλήθεια δεν έχει «στιγματίσει» αυτό το τραγούδι;)
Μιλώντας για τις τεράστιες μουσικές επιτυχίες που μεσουρανούσαν στα μέσα της δεκαετίας του ’80, έγινε αναφορά και στους δύο «κράχτες»: στο «Big in Japan» των Alphaville και στο «Lost in the night» του Κώστα Χαριτοδιπλωμένου. Λεγόταν τότε, ότι εάν κάποιος στα πρώτα του βήματα μάθαινε να μιξάρει τα δύο συγκεκριμένα τραγούδια, που ομολογουμένως έμοιαζαν μεταξύ τους, τότε ξέφευγε από το «ερασιτεχνικό» επίπεδο και προχωρούσε πια στο πρώιμο «επαγγελματικό».
Η ITALO DISCO ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ…
Ο Σπύρος μίλησε και για το είδος της italo disco μουσικής. Επρόκειτο για ένα μουσικό «ρεύμα» της εποχής, που αποτέλεσε μια μετεξέλιξη της disco των seventies και οπωσδήποτε κάλυπτε την ευρωπαϊκή disco παράδοση. Ήταν ίσως το πιο ισχυρό παρακλάδι χορευτικής μουσικής της δεκαετίας του ’80. Βασική φόρμα του ήταν το 12ιντσο maxi single.
Ο Σπύρος έπαιζε italo disco κομμάτια στο δεύτερο μισό του προγράμματός του, αφού ήταν καθαρά πιο χορευτικό είδος, κι έτσι ξεσήκωνε τον κόσμο για χορό. Εξάλλου, το ζητούμενο και η διαπιστωμένη επιτυχία κάθε Dj ήταν οι θαμώνες των καταστημάτων να βρίσκονται διαρκώς πάνω στην πίστα και να χορεύουν -κάτι που αυθόρμητα δημιουργούσε ένα «παρεΐστικο» και ζεστό κλίμα μεταξύ των θαμώνων.
Ο κόσμος γνώριζε τα μουσικά κομμάτια που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα. Μάλιστα αρκετοί δε δίσταζαν να πλησιάσουν τον Σπύρο και να του ζητήσουν τη δική τους «παραγγελιά». Εκείνος έκανε μεν τα «χατίρια», τη στιγμή όμως φυσικά που αυτά θα βόλευαν στο πρόγραμμά του. Τραγούδια που το κοινό του ζητούσε μετ’ επιτάσεως ήταν το «Eye of the Tiger» των Survivor, το «Another One Bites The Dust» των Queen και το «Get Down on It» των Kool & the Gang.
ΤΩΡΑ ΤΟ YOUTUBE… ΤΟΤΕ ΤΟ «ΜΟΥΣΙΚΟΡΑΜΑ»
Τη δεκαετία του ’80 οι φιλόμουσοι χορευταράδες που σύχναζαν στις ντίσκο δεν είχαν το internet και το youtube. Παρόλα αυτά μάθαιναν τις επιτυχίες της εποχής και τις ζητούσαν. Πως; Από το περίφημο MTV (Music Television), το αμερικανικό δίκτυο της καλωδιακής τηλεόρασης με έδρα τη Νέα Υόρκη, που εγκαινίασε την λειτουργία του το 1981 παίζοντας βιντεοκλίπ.
Ο κόσμος επίσης ενημερωνόταν και από τα μουσικά περιοδικά, όπως το Billboard και το Popcorn. Ενημέρωση εξασφαλιζόταν παράλληλα και από τις μουσικές τηλεοπτικές εκπομπές, όπως το ΜΟΥΣΙΚΟΡΑΜΑ με τον Γιώργο Γκούτη, το ΜΟΥΣΙΚΟ ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ με τον Κώστα Σγόντζο, τη ΜΕΤΑΛΜΑΝΙΑ με τον Δημήτρη Κατή και το ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΕΙΟ με το Στάθη Παναγιωτόπουλο.
ΠΩΣ ΚΑΝΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ;
Μια μέρα ο Σπύρος έψαχνε για καινούργιους δίσκους στο δισκοπωλείο Melody Maker. Βρήκε ένα maxi single του Reinhold Bilgeri με τίτλο «Video life». Εντυπωσιάστηκε από τον ιδιόρρυθμο ιταλο-ντισκο-ραπ ρυθμό του κι αποφάσισε να αγοράσει τον δίσκο. Στην ερώτηση του καταστηματάρχη, τι το σημαντικό εντόπισε στο συγκεκριμένο τραγούδι που του άρεσε, ο Σπύρος του απάντησε: «Σε μία εβδομάδα όλη η Καβάλα θα έρχεται στο μαγαζί σου και θα ζητά να αγοράσει αυτό το κομμάτι»!
Πράγματι ο Σπύρος άρχισε να το παίζει κατά κόρον. Ο κόσμος ανταποκρινόταν, το χόρευε, ρωτούσε περισσότερες πληροφορίες για τον τίτλο και τον καλλιτέχνη. Αποτέλεσμα; Ύστερα από μία εβδομάδα ο Σωκράτης του Melody Maker δεν προλάβαινε να παραγγέλνει το δίσκο με το «Video life» για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση!
Τα ελληνικά τραγούδια που περιλαμβάνονταν στα χορευτικά προγράμματα εκείνης της εποχής ήταν μετρημένα και συνήθως αποτελούσαν μια «γέφυρα» για τη μετάβαση από το χορευτικό τμήμα στο μισάωρο slow τμήμα των μπλουζ. Το πρώτο σκέλος του προγράμματος είχε περισσότερα rock και new wave στοιχεία, ενώ το δεύτερο σκέλος αποτελούταν από καθαρά disco τραγούδια.
Έως το 1988 -1989 τα προγράμματα βασίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στην ξένη μουσική. Η έλευση της δεκαετίας του ’90 έγειρε την «πλάστιγγα» και η διασκέδαση άρχισε να βασίζεται πλέον στην ελληνική μουσική. Ο Σπύρος Γραμμάτος το 1988 βρισκόταν πια στο ΙΜΑΡΕΤ για τη χειμερινή περίοδο και το καλοκαίρι εργαζόταν ως Dj στη Disco Salina του Νίκου Νικολαΐδη, στη Νέα Ηρακλείτσα.
ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΚΑΙ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Ο κατάλογος των χώρων όπου ο Σπύρος Γραμμάτος εργάστηκε είναι μακρύς. Lido, Karolina, Picchio Rosso, OCEANIS, Salina, Faces, Οκτάγωνο, Art of Noise, Ιμαρέτ… Καταστήματα της Καβάλας και της γειτονικής Δράμας, τα οποία «πρωταγωνίστησαν» στη νυχτερινή διασκέδαση και αποτέλεσαν «σταθμούς» της χορευτικής ψυχαγωγίας μιας ολόκληρης γενιάς. Ο Σπύρος, επίσης, στάθηκε πρωτοπόρος σε αρκετούς τομείς. Ενόσω η χρυσή δεκαετία του ’80 όδευε στη δύση της, εκείνος αποφάσισε να βαδίσει σε επιχειρηματικά μονοπάτια.
Έτσι δημιούργησε στο χώρο του Ιμαρέτ το δικό του καφέ – μπαρ, όπου σέρβιρε κρύα πιάτα και ποικιλίες ορεκτικών για τους θαμώνες. Φυσικά φρόντιζε και για τη μουσική επένδυση με ελληνικά και ξένα τραγούδια. Στη συνέχεια, και αφού ολοκλήρωσε τον κύκλο του στο Ιμαρέτ, ο Σπύρος προχώρησε στον χώρο της εστίασης, λειτουργώντας ταβέρνες, τόσο στη χερσόνησο της Παναγίας, όσο και στη συνοικία του Άη Γιάννη.
ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΥΡΟ… ΣΤΟ ΝΙΚΟ ΜΑΥΡΙΔΗ
Η παρουσίαση του Σπύρου Γραμμάτου στο ραδιοφωνικό στούντιο της ΠΡΩΙΝΗΣ επεφύλαξε και μία ιδιαιτέρως συγκινητική στιγμή. Ήταν η τηλεφωνική παρέμβαση του Νίκου Μαυρίδη, που θέλησε να τιμήσει τον «δάσκαλό» του Σπύρο Γραμμάτο. Ο Νίκος Μαυρίδης (Dj Nikko), εκτός από ραδιοφωνικός παραγωγός, θεωρείται σήμερα και ένας από τους πλέον σεβαστούς και γνωστούς Djs στην Ελλάδα. Αναγνωρίζεται για την ικανότητά του πίσω από τα decks και για το μοναδικό mixing style του, ενώ έχει κάνει αμέτρητες εμφανίσεις όχι μόνο εντός, αλλά κι εκτός ελληνικών συνόρων.
Ο Νίκος όμως έκανε τα πρώτα του βήματα ως νεαρός «μαθητής» του Σπύρου Γραμμάτου στην Disco OCEANIS, όταν φορούσε τα ακουστικά και πλάι στον «δάσκαλο» του μελετούσε προσεκτικά τις εναλλαγές των τραγουδιών. Η πρόοδος του «μαθητή» έκτοτε ήταν τεράστια, αφού με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας προχώρησε στο επίπεδο του remix, δημιουργώντας πλέον τα δικά του κομμάτια που υποστηρίζονται από σημαντικούς Djs σε όλο τον κόσμο. Και κάπως έτσι, η πρόοδος του επιμελέστατου «μαθητή» δικαιώνει το «δάσκαλο» για τις προσπάθειες και τις γερές «βάσεις» που έθεσε!
ΕΜΕΙΣ, Η «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ» ΤΩΝ ‘80ς!
Ο Σπύρος Γραμμάτος είναι ένας από εμάς, ένα μέλος της μεγάλης καβαλιώτικης «οικογένειας» που έζησε, διασκέδασε, χόρεψε, ερωτεύθηκε, λάτρεψε τη μουσική στη διάρκεια της χρυσής δεκαετίας του ’80. Ο Σπύρος πίσω από τα πικάπ και τις κονσόλες μάς έδινε τον ρυθμό κι εμείς, «υπακούοντας» στις προτάσεις του, εξαντλούσαμε τις αντοχές μας πάνω στις πίστες.
Ο Σπύρος είναι ένας από εμάς, τους αθεράπευτα πορωμένους νοσταλγούς εκείνης της εποχής, που ευχόμαστε να υπήρχε ένας χώρος, όπως όλοι οι προαναφερόμενοι της εφηβείας μας, για να νιώσουμε έστω και ως ψευδαίσθηση πως καταφέραμε να γυρίσουμε πίσω το ρολόι.
Ο Σπύρος είναι ένας από εμάς, και όταν τον βλέπουμε στις φωτογραφίες μέσα στο «κλουβί» του Dj να μιξάρει τις αγαπημένες μας μουσικές, κατακλυζόμαστε από γλυκές αναμνήσεις μιας υπέροχης εποχής, η οποία σήμερα μας φαίνεται εξιδανικευμένη.
Ο Dj Σπύρος Γραμμάτος είναι ο μουσικός «αδελφικός» φίλος, που, ασχέτως με το πέρασμα του χρόνου, θα παραμείνει πάντα στο μυαλό μας ως το γλυκύτατα χαμογελαστό πρόσωπο των αλησμόνητων νιάτων μας.
ΒΟΥΛΑ ΘΑΣΙΤΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
