“Είμαστε μια δημοκρατία, εδώ είμαστε ελεύθεροι να πούμε τη γνώμη μας και να ψηφίσουμε αυτούς που πρέπει να μας εκπροσωπούν”.
Το κύριο μάντρα της Δύσης, το οποίο φωνάζει ειδικά τώρα που υπάρχει ένας πόλεμος στον οποίο η Ουκρανία χρησιμοποιείται ως έδαφος για το παιχνίδι σκακιού με τη Ρωσία, φαίνεται ελάχιστα αξιόπιστο εκεί ακριβώς που θα έπρεπε να μοιραζόμαστε ειρηνικά.
Στις αγγλοσαξονικές χώρες, και ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία (παρά εκείνο το τρομπόνι του Μπόρις Τζόνσον), η αξιοπιστία των θεσμών είναι εντελώς ανεξέλεγκτη.
Ο κύριος λόγος έγκειται στον απόλυτο διαχωρισμό, την απόσταση που υπάρχει μεταξύ κοινωνικών συμφερόντων και πολιτικών αποφάσεων. Στην πραγματικότητα, σχεδόν κανείς δεν πιστεύει ότι η ψήφος του για κάποιο από τα κόμματα μπορεί να παράξει κάποιο αποτέλεσμα στα κόμματα.
Πολύ πιο «αποτελεσματικοί», για να το θέσω ήπια, είναι οι «δωρητές» -μεγάλες πολυεθνικές, εταιρείες, «ευεργέτες» κ.λπ.- που με τα χρήματά τους που χαρίζουν στα κόμματα σίγουρα επιβάλλουν επιλογές προς όφελός τους, αλλά εις βάρος ολόκληρου του πληθυσμού.
Γράφουν οι συντάκτες του contropiano πως Η αγγλική εφημερίδα The Guardian, που επιφυλάσσει πάντα κάποια ματιά επίγνωσης στην πραγματικότητα, προσεκτική στην αντίληψη της ουσίας των πραγμάτων (παρόλο που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο πλευρό των πολεμοκάπηλων), αναφέρει τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης στη Μεγάλη Βρετανία που δεν αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνείας.
Εδώ, στο βασίλειο της υποτιθέμενης «δημοκρατίας», ουσιαστικά κανείς δεν πιστεύει ότι «η πολιτική τάξη» έχει στο επίκεντρο τα συμφέροντα και τις τύχες των «εκπροσωπούμενων».”.
Θα μπορούσαμε φυσικά να πάμε παραπέρα – διατρέχοντας και τις ιταλικές δημοσκοπήσεις για τη «συμμετοχή στον πόλεμο» (εκείνο το 70% των «μη» είναι φάουλ στους πολεμοκάπηλους στην κυβέρνηση) – αλλά αρκεί επίσης να δούμε τη θλιβερή τύχη του «πλουραλισμού» στα ΜΜΕ.
Όπου τώρα έστω και μόνο εκφράζοντας «αμφιβολίες» για αυτά που μας λένε καταλήγουμε στο εδώλιο των κατηγορουμένων («υπέρ του Πούτιν»!). Και τέλος πάντων, μέρα με τη μέρα, ακόμη και οι αναποφάσιστοι εμφανίζονται όλο και λιγότερο μεταξύ των υποτιθέμενων «opinion leaders».
Σε σημείο που οι στρατηγοί και οι Αμυντικοί αναλυτές -άνθρωποι των οποίων τη γενεαλογία ΝΑΤΟ είναι αδύνατο να μην γνωρίζεις (ίσως τους επιτρέπεται ακόμη να επεξεργάζονται πληροφορίες με κατηγοριοποίηση μυστικότητας υψηλότερη από την «εμπιστευτική»!) – έχουν γίνει οι μόνοι που περιγράφουν τη δυναμική του πολέμου ως ένα πρόβλημα που πρέπει να γίνει καλά κατανοητό και όχι απλά ένα «δηλώστε σε ποια πλευρά είστε».
Ίσως διότι, ως στρατιωτικοί, ξέρουν πολύ καλά ότι μπορείς και να ξέρεις με βεβαιότητα «σε ποια πλευρά είσαι», αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζεις «τον εχθρό», όχι απλώς να τον δαιμονοποιείς. Έστω και μόνο επειδή πυροβολεί και αυτός, ας μην γελιόμαστε…
Επιστρέφοντας στο «δημοκρατικό ζήτημα», ωστόσο, η δημοσκόπηση της Guardian εξηγεί πολύ ξεκάθαρα -χωρίς μάλλον να το έχει θεματοποιήσει πλήρως- την καρδιά του προβλήματος: η μορφή της δημοκρατίας είναι η δυνατότητα ψήφου. Αλλά σε κάθε χώρα – ακόμα και στη Ρωσία, στην Κίνα ή όπου κι αν κοιτάξετε – υπάρχει ψηφοφορία. Αλλάζουν τα εκλογικά συστήματα, οι μέθοδοι ψηφοφορίας, σε κάποιο βαθμό και η «ελευθερία» να μπορείς να βάλεις σταυρό σε κουτί.
Mα η ουσία της δημοκρατίας έγκειται στο γεγονός πως τα υλικά και ιδανικά συμφέροντα κάθε πληθυσμού πρέπει να αναγνωρίζονται και να πραγματοποιούνται με κυβερνητικές αποφάσεις.
Εάν, από την άλλη, οι μεγάλες αποφάσεις εξαρτώνται από τα συμφέροντα λίγων επιχειρηματικών ομίλων διεθνών διαστάσεων, μεσολαβώντας το πολύ με εκείνα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με στόχο τη μετατόπιση του κοινωνικού πλούτου που παράγουν όσοι έχουν πολύ λίγα για όσους έχουν ήδη πάρα πολλά, είμαστε σε ένα ολιγαρχικό καθεστώς. Όχι πολύ ανόμοιο με εκείνο του πουτινισμού, ίσως απλώς λίγο πιο εκλεπτυσμένο…
Και αυτό – εδώ, στη Δύση που σπάει αρχ… ή στον υπόλοιπο κόσμο – είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Όλοι το λένε με λαϊκή καταξίωση. Μόνο οι δικοί μας »επαγγελματίες κοντίσιονερς» -[αυτοί που διαμορφώνουν συνειδήσεις, καταστάσεις, γνώμες, απόψεις], (δημοσιογράφοι ή μη) κάνουν πως δεν ξέρουν.
*****
Μια έρευνα, δημοσκόπηση αποκαλύπτει ότι οι νεαροί ενήλικες έχουν μια δραματική απώλεια πίστης στη δημοκρατία του Ηνωμένου Βασιλείου
Η έκθεση ανέφερε ότι η περιθωριοποίηση του κοινοβουλίου από την κυβέρνηση των Τόρις διάβρωσε περαιτέρω την εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα
Μια δραματική απώλεια εμπιστοσύνης στην ικανότητα της βρετανικής δημοκρατίας να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ψηφοφόρων του Ηνωμένου Βασιλείου αποκαλύπτεται σε μια νέα έκθεση που σημειώνει ότι οι χρηματοδότες των πολιτικών κομμάτων και οι μεγάλες επιχειρήσεις θεωρούνται κοινά πλέον από τους ψηφοφόρους ως οι κύριοι μοχλοί της πολιτικής της κυβέρνησης.
Η ανησυχητική απόδειξη ότι εκατομμύρια ψηφοφόροι αισθάνονται ότι οι φωνές και οι απόψεις τους δεν ακούγονται σε μεγάλο βαθμό,ενώ κυριαρχούν τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, ανακαλύφθηκε στην τελευταία έκθεση της δεξαμενής σκέψης του thinktank IPPR, σε συνεργασία με τον Observer, για το μέλλον της δημοκρατίας.
Η μελέτη, με τίτλο Road to Renewal, βασίζεται σε μια δημοσκόπηση της YouGov σε 3.442 ενήλικες, η οποία διαπίστωσε ότι μόνο το 6% των ψηφοφόρων στις εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου πιστεύει ότι οι απόψεις ή τα συμφέροντά τους είναι οι κύριοι λόγοι πίσω από τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται από τους υπουργούς της κυβέρνησης.
Αντίθετα, περισσότεροι από τέσσερις φορές πάνω (25%) πιστεύουν ότι οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες των πολιτικών κομμάτων έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση της πολιτικής, ακολουθούμενοι από επιχειρηματικούς ομίλους και εταιρείες (16%), εφημερίδες και μέσα ενημέρωσης (13%) και λομπίστες και ομάδες πίεσης (12%).
Μόνο το 2% αναφέρει τα συνδικάτα ως τις κύριες δυνάμεις που καθοδηγούν τις πολιτικές αποφάσεις. Γεγονός που σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης είναι «μια αξιοσημείωτη αλλαγή σε σχέση με τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, όταν οι ανησυχίες για υπερβολικά ισχυρά συνδικάτα ήταν ευρέως διαδεδομένες».
Η έρευνα ανατέθηκε από κοινού από την IPPR, την Electoral Reform Society και την Unlock Democracy.
Η μελέτη εντοπίζει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια με τις προηγμένες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες, ένα συναίσθημα που αντανακλάται στη μείωση της προσέλευσης στις εκλογές, στη μείωση στις εγγραφές στα κόμματα και σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που αλλάζουν την ψήφο τους, και προς εναλλακτικές λαϊκιστικές
Η μελέτη ζητά μια επείγουσα επανεξέταση από τα μεγάλα κόμματα σχετικά με το πώς λειτουργεί η δημοκρατία στο Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένων βημάτων για την επανασύνδεση των πολιτών με την πολιτική και τους πολιτικούς μέσω της αποκέντρωσης περισσότερων εξουσιών. Ζητεί μεγαλύτερους ελέγχους στην εκτελεστική εξουσία για τη διασφάλιση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κατηγορώντας την κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον ότι αγνοεί το Κοινοβούλιο όποτε μπορεί.
“Η περιθωριοποίηση του κοινοβουλίου από την τρέχουσα κυβέρνηση – συμπεριλαμβανομένων των ενημερώσεων στα μέσα ενημέρωσης ενώπιον των βουλευτών, η έγκριση εκτεταμένης πανδημικής νομοθεσίας χωρίς κοινοβουλευτική λογοκρισία, η ελάχιστη κοινοβουλευτική εποπτεία των διαπραγματεύσεων για το Brexit και η παράταση του κοινοβουλίου“, όλα είναι παραδείγματα καταχρήσεων που συνέβαλαν στην έλλειψη εμπιστοσύνης στη δημοκρατική διαδικασία.
Η δημόσια ετυμηγορία για την ικανότητα των πολιτικών να κατανοήσουν τη ζωή τους είναι συντριπτική.
Όταν ρωτήθηκαν πόσο πίστευαν ότι «οι πολιτικοί καταλαβαίνουν τη ζωή ανθρώπων σαν εσάς», το 78% των ενήλικων ψηφοφόρων απάντησαν «πρακτικά καθόλου», με αυτόν τον αριθμό σχεδόν εξίσου κατανεμημένο μεταξύ 36% που είπε «αρκετά λίγο» και 42% που είπε «πολύ λίγο». Μόνο το 1% είπε «πολύ» και το 12% «αρκετά».
Οι βρετανοί νεαροί ενήλικες (18-24) είναι εκείνοι οι λιγότερο ρέποντες να πουν ότι η δημοκρατία λειτουργεί καλά για τα συμφέροντά τους (μόνο το 19% λέει ότι «λειτουργεί καλά» έναντι 55% που λέει «κακά»). ενώ όσοι είναι 65 ετών και άνω είναι πιο κλίνοντες να πουν ότι ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντά τους (46% λέει «καλά» και 47% «κακά»).
Το IPPR προειδοποιεί ότι τα παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, τα οποία δεν είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες αιτίες της δυσαρέσκειας απέναντι στο πολιτικό σύστημα, θέτουν σε κίνδυνο τα θεμέλια της φιλελεύθερης δημοκρατίας και τις ίδιες τις δικές τους προοπτικές διασφάλισης της εξουσίας.
Ο Parth Patel, ερευνητής του IPPR, είπε ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε πολλούς ηγέτες να επαινέσουν τα πλεονεκτήματα των φιλελεύθερων δημοκρατιών έναντι εκείνων των δικτατοριών, παρά τα πολλά ελαττώματα των πρώτων στα μάτια των βρετανών ψηφοφόρων.
“Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι ηγέτες μας πήραν θέση για να υπερασπιστούν τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η μάχη για τη δημοκρατία δεν πρέπει να κερδηθεί μόνο στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό.”
“Στην πραγματικότητα, οι δημοκρατίες δεν έχουν καλή απόδοση για τους πολίτες τους. Οι πολιτικοί και τα κόμματα απομακρύνονται όλο και περισσότερο, και η επιρροή των απλών πολιτών στις δημόσιες πολιτικές έχει μειωθεί. Πολλοί παραιτούνται εντελώς από την πολιτική συμμετοχή, ενώ πολλοί έχουν υποστηρίξει τους λαϊκιστές διεκδικητές – σημάδια διαμαρτυρίας ενάντια στη «συνήθη δημοκρατία‘”.
Στη δεκαετία του ’90, υπενθυμίζει η έκθεση, περίπου τα δύο τρίτα των πολιτών της δυτικής Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, της βορειοανατολικής Ασίας και της Αυστραλασίας ήταν ικανοποιημένοι με τη δημοκρατία στις χώρες τους. “Σήμερα η πλειοψηφία σε αυτές τις περιοχές είναι δυσαρεστημένη. Πουθενά η αύξηση της δημοκρατικής δυσαρέσκειας δεν ήταν πιο απόκρημνη όσο στις αγγλοσαξονικές δημοκρατίες“.
Ο Patel είπε ότι τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα προσπάθησαν πολύ συχνά να “μιμούνται τη λαϊκιστική ατζέντα των αντιπάλων τους, αντί να αντιμετωπίζουν τις βαθύτερες αιτίες της δημοκρατικής δυσαρέσκειας“.
“Τώρα πρέπει να κοιτάξουν στον καθρέφτη και να δεσμευτούν για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που να επαναφέρουν τη φωνή των πολιτών στο επίκεντρο της δημοκρατίας». Η «επιστροφή του ελέγχου» θα πρέπει να είναι μια γραμμή οριοθέτησης στις επερχόμενες εκλογές“.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος contropiano.org
