Τι είναι μια ελεύθερη κοινότητα; Τι μπορούν να κάνουν οι απλοί άνθρωποι για να την δημιουργήσουν; Ποιες προτάσεις προέρχονται από την ιστορία των κινημάτων βάσης; Από το Κράτος στην κοινότητα. Ο κόσμος του αύριο DalloStatoallacomunità. Ilmondodidomani (elèuthera) είναι μια από τις πιο συναρπαστικές έρευνες των τελευταίων ετών πάνω σε αυτά τα θέματα. Ο Τζον Κλαρκ, JohnClark, ένας αμερικανός φιλόσοφος, ανέλυσε τους πολλούς τρόπους με τους οποίους εκφράζονται οι κοινότητες του «εδώ και τώρα»: ομάδες συγγένειας, κοινότητες βάσης, συνεταιρισμοί παραγωγών ή καταναλωτών, αλλά και κινήματα όπως ο ζαπατισμός στην Τσιάπας, η Σαρβοντάγια, Sarvōdaya στην Ινδία και η δημοκρατική αυτονομία στη Ροζάβα. «Υπάρχουν επείγοντες λόγοι για τη δημιουργία ελεύθερων κοινοτήτων… Για πρώτη φορά στην ιστορία του είδους μας, εμείς, ως ανθρώπινη κοινότητα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση να αλλάξουμε συνειδητά την πορεία της γεωϊστορίας… Ήρθε η ώρα να αναδημιουργήσουμε τον εαυτό μας και τις κοινότητές μας μέσω της πρακτικής του an-arché, της μη κυριαρχίας ή της αμοιβαίας βοήθειας μεταξύ όλων των ζωντανών όντων». Ο πρόλογος του βιβλίου
Οι σκέψεις, οι προβληματισμοί και οι αναλύσεις που ακολουθούν αποτελούν μέρος μιας έρευνας που σκοπεύει να ανιχνεύσει τα περιγράμματα μιας ελεύθερης κοινότητας, ήτοι μιας κοινότητας που είναι ταυτόχρονα κοινότητα απελευθέρωσης και αλληλεγγύης, αφύπνισης και φροντίδας. […]. Το πρώτο και το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνονται σε ένα θεωρητικό πλαίσιο των διατριβών που υποστηρίζονται στο βιβλίο, το οποίο ωστόσο πραγματεύεται κυρίως τα συγκεκριμένα πειράματα που οδήγησαν στη δημιουργία ελεύθερων κοινοτήτων και τα συγκεκριμένα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτές τις εμπειρίες. […]
Περιμένω με αγωνία την ημέρα που το κίνημα για τον ελευθεριακό κοινοτισμό θα έχει αναπτύξει πλήρως αυτό που ο ÉliséeReclus αποκάλεσε «το σύστημα της ολοκληρωμένης εκπαίδευσης», το μόνο που μπορεί να μας εισαγάγει στη θεωρία και την πρακτική των ελεύθερων κοινοτήτων. Πρέπει, έχουμε ανάγκη να δημιουργήσουμε σχολεία ελευθερίας […]. Στα κεφάλαια που ακολουθούν, θα εξεταστούν οι πολλές μορφές με τις οποίες έχουν εκφραστεί οι ελεύθερες κοινότητες στις διάφορες κλίμακες και δομές τους. Τα παραδείγματα που παρουσιάζονται περιλαμβάνουν ομάδες συγγένειας, κοινότητες βάσης, κοινότητες εκ προθέσεως, συνεταιρισμούς παραγωγών ή καταναλωτών και ορισμένα ευρεία κινήματα για την κοινωνική αλλαγή όπως το Sarvōdaya στην Ινδία, ο ζαπατισμός στην Τσιάπας και η δημοκρατική αυτονομία στη Rojava.
Μιλώντας για ελεύθερες κοινότητες: σε μια κοιλάδα του Πιεμόντε υπάρχει ένα ζωηρό και πολύ δημιουργικό κίνημα…. (διάβασε και το Ήρθαμε ήδη δαρμένοι Siamovenutigiàpicchiati)
Ελπίζω ότι αυτό το βιβλίο θα θεωρηθεί κυρίως ως μια πηγή ιδεών και έμπνευσης για να θέσουμε σε πράξη συγκεκριμένα πειράματα ελεύθερης κοινότητας σε κάθε επίπεδο, από το προσωπικό και το τοπικό έως το περιφερειακό και παγκόσμιο. Με άλλα λόγια, αναφέρεται σε αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε βασική επιταγή της κοινότητας: «Κάν’ το εδώ και τώρα!».. Όλα όσα ακολουθούν θα πρέπει επομένως να διαβαστούν υπό αυτό το πρίσμα: πώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω για να δημιουργήσω κάτι παρόμοιο εδώ και τώρα; Από την άλλη, υπάρχουν λόγοι επείγοντος που οδηγούν στη δημιουργία ελεύθερων κοινοτήτων. Πρώτον, γιατί, γενικά, χωρίς αίσθηση του επείγοντος, χωρίς αίσθηση έντονης επιθυμίας και ανάγκης (ακριβώς δημιουργικού πνεύματος), σπάνια αναδύονται το ριζικά νέο και το ριζικά καλό. Αλλά αυτή η αίσθηση του επείγοντος που μας οδηγεί να δημιουργήσουμε το νέο έχει επίσης να κάνει με την κατάσταση της υπαρξιακής μας επισφάλειας. Σε έναν κόσμο άρνησης και απόρριψης, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου τη σημερινή μας θέση στη γεωϊστορία. Πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε και να ζούμε σαν να βρισκόμαστε σε μια περίοδο βαθιάς κοινωνικής και οικολογικής κρίσης. Όπως όντως είναι. Πρέπει να σκεφτόμαστε και να ζούμε σαν να βρισκόμαστε στη μέση της έκτης μεγάλης μαζικής εξαφάνισης, σαν να αντιμετωπίζουμε την κλιματική καταστροφή, σαν να είμαστε μπροστά στην διαφαινόμενη απειλή της κατάρρευσης της βιόσφαιρας. Όπως όντως είναι.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του είδους μας, εμείς ως ανθρώπινη κοινότητα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση να αλλάξουμε συνειδητά την πορεία της γεωϊστορίας. Γνωρίζουμε τώρα ότι η αρχή, l’arché, [Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, anarche είναι μια πρώτη αρχή από την οποία προέρχονται άλλες αρχές], η αρχή και η πρακτική της κυριαρχίας, έχει αποτύχει σε κάθε επίπεδο στο οποίο έχει επιβληθεί, από το προσωπικό στο κοινωνικό, από το οικολογικό στο γεωλογικό. Ήρθε η ώρα να αναδημιουργήσουμε τους εαυτούς μας και τις κοινότητές μας μέσω της πρακτικής της an-arché, της αν-αρχής, της μη-κυριαρχίας, ήτοι της αμοιβαίας βοήθειας μεταξύ όλων των ζωντανών όντων.
Πρέπει επομένως να βγούμε από το Νεκρόκαινο, αυτή την εποχή του θανάτου που έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, και να εισέλθουμε σε μια νέα εποχή αναγέννησης και ανάπλασης που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε Ποιοτόκαινο, Poetocene, τη νέα εποχή της δημιουργικότητας (poësis, ποίησης). Μόνο έτσι θα απελευθερωθούν οι δημιουργικές δυνάμεις κάθε ατόμου και κάθε κοινότητας, τόσο ανθρώπινης όσο και περισσότερο από ανθρώπινης, μαζί με τις δημιουργικές δυνάμεις αυτού του μεγάλου δότη ζωής που είναι η Γη.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος comune.info
