Η επιστολή της Ilaria Salis από το κελί 615 της ουγγρικής φυλακής Gyorskocsi Utca: «Έχω συνηθίσει αρκετά να βρίσκομαι εδώ και δεν νομίζω ότι είναι δικό μου επίτευγμα, αλλά ότι αυτά τα μέρη είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο που οι άνθρωποι συνηθίζουν να είναι εκεί.
Τώρα, όταν μου ανοίγουν την πόρτα του κελιού επειδή πρέπει να πάω κάπου, σταματώ κοιτάζοντας προς τον τοίχο για να με ψάξουν, αντί να αρχίσω να περιφέρομαι πολύ φυσικά στον διάδρομο όπως έκανα στην αρχή.
Όσο περιμένω να παραλάβω το δέμα με τις παντόφλες, κάθε μέρα πηγαίνω στα ντους κρατώντας τη λεκάνη των άπλυτων κάτω από την αγκαλιά μου. Σε αυτή την κατάσταση το μόνο που μας λείπει είναι οι μύκητες και τα κονδυλώματα!
Επίσης, με χαροποιεί πολύ το γεγονός ότι τα περιστέρια και όλα τα άψυχα αντικείμενα στα οποία απευθύνω συχνά τους μονολόγους μου δεν με τίμησαν ποτέ με την απάντησή τους. Το πέρασμα του χρόνου είναι πραγματικά περίεργο: οι μεμονωμένες μέρες είναι ατελείωτες, αλλά οι μέρες διαδέχονται η μία την άλλη γρήγορα και πάντα νιώθω ότι με συνέλαβαν την περασμένη εβδομάδα.
Δεν έχω την αίσθηση ότι λείπω από το Μιλάνο για περισσότερο από ένα μήνα. Νιώθω τα γεγονότα, τους ανθρώπους και τα μέρη εκεί έξω, κοντά και ζωντανά μέσα μου. Είναι λίγο σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος για μένα. Δεν υπάρχει πριν ή μετά αλλά μόνο το «μέσα» και το «έξω»: είναι δύο κόσμοι απολύτως ασύμβατοι και το μυαλό μου δεν μπορεί να τους τοποθετήσει στον ίδιο χρονικό άξονα.
Όταν είσαι «μέσα» το «έξω» παύει να υπάρχει. Μπαίνεις στη φούσκα και ο έξω κόσμος διαλύεται, μπαίνει σε αναμονή. Δεν έχω ποτέ ακριβή ιδέα για το τι ώρα είναι. Δεν ξέρω τι ώρα είναι όταν ξυπνάνε, απλά ξέρω ότι ήδη προπονούμαι. Στην αλλαγή της φρουράς το πρωί υπάρχει ήδη φως, όσο υπάρχει η ηλιακή ώρα. Μετά, υπάρχουν πολύ μακρές ώρες που δεν περνούν ποτέ, περιμένοντας να κατεβούμε στον αέρα.
Μετά το καροτσάκι με το μεσημεριανό το απόγευμα είναι ατελείωτο και τίποτα δεν συμβαίνει πλέον. Η αλλαγή φρουράς το βράδυ σηματοδοτεί το τέλος της ημέρας για μένα. Το να φτάνω σε αυτήν την ώρα κάθε μέρα είναι εξουθενωτικό και μετά από αυτό το τελευταίο τελετουργικό, το οποίο λαμβάνει χώρα όταν έχει ήδη σκοτεινιάσει, αντί να αποκοιμιέμαι, θα έλεγα ότι πέφτω αναίσθητη, λιποθυμώ.
Καταρρέω στην κουκέτα που έχει αποστραγγιστεί από κάθε ενέργεια χωρίς να δίνω σημασία στην λάμψη του νέον που τσούζει. Το φως του κελιού μπορεί να ανάβει και να σβήνει μόνο από έξω: Δεν ξέρω τι ώρα λαμβάνει χώρα το τελετουργικό του σβησίματος των φώτων και ποτέ δεν μένω ξύπνια αρκετά ώστε να μπορώ να το παρακολουθήσω.
Μετά αν με πάρει ο ύπνος εκείνη την ώρα, είναι φυσιολογικό όταν θα πρέπει να ξυπνήσω, να είμαι ήδη στη μέση της προπόνησης. Τι χάλι! Ακόμα και τα απλά πράγματα γίνονται πολύ περίπλοκα εδώ. Μπορώ να θυμηθώ πολύ λίγες εμπειρίες που ήταν τόσο περίπλοκες. Ίσως όταν στα οκτώ μου βρέθηκα, από τη μια μέρα στην άλλη, να πηγαίνω στην τρίτη δημοτικού στην Αγγλία, χωρίς να μιλάω ούτε μια λέξη αγγλικά και χωρίς να γνωρίζω κανέναν.
Λοιπόν, και εκεί οι πρώτοι μήνες ήταν αρκετά αρκετά περίπλοκοι. Ή, ίσως, όταν έμαθα να περπατάω, αλλά ήμουν πολύ μικρή για να μπορώ να το θυμάμαι. Σε όλες εκείνες τις καταστάσεις δεν ήμουν ποτέ μόνη. Εδώ, όμως, είσαι εντελώς μόνος και καλό είναι να μην εμπιστεύεσαι κανέναν. Και πολλά πολλά πράγματα εδώ μέσα είναι αρκετά περίεργα.
Κάτω από ορισμένες όψεις είναι μια κατάσταση περασμένων εποχών, απολύτως ασυνήθιστη στην ψηφιακή εποχή μας, στην εποχή της παγκόσμιας επικοινωνίας και πληροφόρησης.
Είναι ασυνήθιστο να μην ξέρεις τι ώρα είναι για εβδομάδες, όταν συνήθως το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα ελαφρύ άγγιγμα του δείκτη και τα φωτεινά, πολύχρωμα λεπτά σου εμφανίζονται αμέσως.
Είναι περίεργο να περνάς πολλούς μήνες χωρίς να ανταλλάξεις ούτε μια λέξη ακόμα και με τους πιο αγαπητούς σου ανθρώπους (ούτε μια επιστολή γραμμένη στο χέρι!), όταν μέχρι την προηγούμενη μέρα αρκούσε να κουνήσεις τον αντίχειρα στην οθόνη του κινητού τηλεφώνου για να επικοινωνείς συνεχώς και ταυτόχρονα με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους.
Είναι παράξενο να μην μπορείς να ψάξεις στο google ό,τι σου έρχεται ή δεν σου έρχεται στο μυαλό, αλλά να πρέπει να αναδιοργανώσεις τις γνώσεις σου, τη σκέψη σου και τη μνήμη σου στα παλιά ιεραρχικά σχήματα «δέντρου», εγκαταλείποντας τις οριζόντιες ρυθμίσεις «δικτύου» και ευχαριστώντας τον ουρανό επειδή γεννήθηκες περίπου δέκα χρόνια πριν από την Google και, επομένως, έχοντας έναν εγκέφαλο που ήταν ήδη εν μέρει εκπαιδευμένος σε αυτόν τον αναχρονιστικό τρόπο λειτουργίας.
Αυτή είναι μια πραγματικά περίεργη φούσκα.
Οι μήνες είναι μεγάλοι και συμβαίνει η φούσκα να μετατραπεί σε μια μαύρη τρύπα που σε ρουφάει. Δανειζόμενη μια μεταφορά που θα διαβάσω αρκετούς μήνες αργότερα σε ένα πανέμορφο κόμικ αφιερωμένο στις εμπειρίες μου, έπεσα σε ένα πολύ βαθύ πηγάδι.
Οι τοίχοι είναι ολισθηροί και κάθε φορά που προσπαθώ επίπονα να κάνω ένα σύντομο βήμα για να ανέβω λιγάκι, καταλήγω πάντα να πέφτω πιο βαθιά. Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν αυτό το πηγάδι έχει πάτο και αν όντως υπάρχει κάπου μια έξοδος. Φαντάζομαι ότι είμαι μια μικρή σαύρα, που μέσα στο σιωπηλό σκοτάδι καταφέρνει να σκαρφαλώσει τους τοίχους.
Ναι, πρέπει να σκαρφαλώσω στους τοίχους, αλλά δυστυχώς εδώ δεν υπάρχουν οι αναρριχητές μου σύντροφοι και οι δεσμοί εμπιστοσύνης σφιχτά δεμένοι στο σχοινί «ασφαλείας».
Στα βουνά ασφαλίζουμε ο ένας στον άλλον, με τέτοιο τρόπο που, αν ο ένας γλιστρήσει, αντί να στραπατσαριστεί στο έδαφος, μπλοκάρεται από το αντίβαρο του άλλου.
Και όταν κολλάω μπροστά σε ένα λίγο πιο περίπλοκο πέρασμα και πιστεύω ότι δεν τα καταφέρνω, μου φωνάζουν ότι σίγουρα θα τα καταφέρω και να σηκωθώ όσο καλύτερα μπορώ. Πράγματι, στις πιο δύσκολες στιγμές, όταν αντιμετωπίζει κανείς τους πιο απειλητικούς κινδύνους, μπροστά σε άγνωστα σενάρια, πρέπει να βασιστεί στις δικές του δυνάμεις και να δοκιμάσει νέες στρατηγικές, εκεί όπου οι παραδοσιακές τεχνικές δεν μπορούν να κάνουν τίποτα.
Ευτυχώς, ο αθλητισμός μου έχει διδάξει κάτι για την επιμονή και τους φόβους.
Οι φόβοι, σε ορισμένα περιβάλλοντα όπου διακυβεύεται η αυτοσυντήρηση, δεν πρέπει να ξεφεύγεις από αυτούς ή να τους απωθηθείς, αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται και να γίνονται αντιληπτοί με σαφήνεια, ολοφάνερα, διότι θα μπορούσαν να είναι το κλειδί για τη σωτηρία σου.
Όταν βρεθείς μόνη με τον εαυτό σου να ξύνει τη λάσπη στον πάτο του πηγαδιού, όταν ο φόβος μετατρέπεται σε τρόμο επειδή δεν έχεις ιδέα τι πρόκειται να σου συμβεί, τότε βλέπεις σαν σε αναλαμπή μέσα σου πόρους που δεν ήξερες ότι σου ανήκουν .
Αλλά εδώ αυτό που πραγματικά σου επιτρέπει να αντιμετωπίζεις με ψηλά το κεφάλι καθημερινές στερήσεις και ταπεινώσεις, κατά μέτωπο, για να σώσεις το καλό της διανόησης (δηλαδή τον πιο πολύτιμο θησαυρό που υπάρχει εδώ) από την αδηφαγία αυτού του τέρατος που ονομάζεται τρέλα, είναι πιο απλό ταυτόχρονα πιο περίπλοκο απ’ όσο μπορεί κανείς να φανταστεί.
Είναι η ικανότητα να διακρίνεις την καθαρή ειλικρίνεια από τα ψέματα της εξαπάτησης, τη βαθιά επίγνωση, που κατοικεί στο βάθος της καρδιάς, για το που στέκεται η σωστή πλευρά της ιστορίας.
Κλείνω τα μάτια και ρίχνω το βλέμμα μου πέρα από τους τοίχους αυτής της τυφλής φυλακής: Βλέπω τις ιστορίες ανδρών και γυναικών ως αναπληρώσεις σε υφάσματα επάνω σε ταπετσαρίες που απεικονίζουν ευρύτερες ιστορίες.
Ιστορίες λαών, πολιτισμών, γλωσσών και θρησκειών. Ιστορία οικονομικών, πολιτικών και νομικών συστημάτων. Ιστορίες πλούτου και φτώχειας, εξουσίας, καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Ιστορίες πολέμων και στρατών. Ιστορίες ενός κόσμου στον οποίο ακόμη σκοτώνονται παιδιά, στον οποίο αντηχούν πολυβόλα στις πύλες της Ευρώπης που απηχούν τον όλεθρο του περασμένου αιώνα.
Ανοίγω τα μάτια και βλέπω τον εαυτό μου κουλουριασμένο πάνω στην γκρίζα κουβέρτα, με το βλέμμα καρφωμένο στη σιδερένια πόρτα του κελιού.
Όλα μου φαίνονται απλά και γραμμικά σε αυτά τα γεγονότα, όπως σε πολλά άλλα, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποια είναι η σωστή πλευρά της ιστορίας».
Σχέδιο του 1983/84, Benigno Moi, φτιαγμένο μέσα σε ένα κελί ειδικής φυλακής.
Στις 11 Φεβρουαρίου του 2023 η Ιλάρια Σάλις, μια Ιταλίδα δασκάλα και αντιφασίστρια ακτιβίστρια, συνελήφθη στην Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν. Η 39χρονη από τη Μόντσα της βόρειας Ιταλίας είχε βρεθεί στη Βουδαπέστη για να συμμετάσχει σε αντιδιαδήλωση συγκέντρωσης νεοναζί και φασιστών. Όπως κάθε χρόνο, έτσι κι εκείνη τη χρονιά νοσταλγοί του Χίτλερ είχαν συρρεύσει στα φιλόξενα γι’ αυτούς εδάφη της ουγγρικής πρωτεύουσας για την «Ημέρα της Τιμής».
Μια ακροδεξιά εκδήλωση μνήμης για την αποτυχημένη προσπάθεια των Ναζί και των συμμάχων Ούγγρων στρατιωτών να αποδράσουν από τη Βουδαπέστη κατά τη διάρκεια της πολιορκίας από τον Κόκκινο Στρατό το 1945. Η περσινή συγκέντρωση και αντισυγκέντρωση κατέληξε σε συμπλοκές, με τραυματισμούς ένθεν κακείθεν. Λίγες ώρες μετά τα επεισόδια, η Ιλάρια συνελήφθη ενώ ήταν σε ταξί μαζί με άλλους δύο Γερμανούς αντιφασίστες. Ο ένας είχε ένα αναδιπλούμενο γκλοπ στην τσέπη. Διώχθηκαν συλλήβδην.
Σε βάρος της Ιλάρια ασκήθηκαν κατηγορίες για συμμετοχή σε ακροαριστερή οργάνωση και απόπειρες πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης σε τέσσερις επιθέσεις. Στις δύο αποδείχθηκε γρήγορα ότι δεν είχε καμία να ανάμιξη. Όταν συνέβησαν, η ίδια δεν ήταν καν στην Ουγγαρία. Συνέχισε ωστόσο η δίωξη σε βάρος της για συμμετοχή σε επίθεση κατά δύο νεοναζί, χωρίς να έχουν παρουσιαστεί αποδεικτικά στοιχεία. «Δυνητικά θανατηφόρα» τα χαρακτήρισαν οι εισαγγελείς, παρά το γεγονός ότι τα τραύματα ήταν ελαφρά και δεν υποβλήθηκαν μηνύσεις.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος αέναη κίνηση
