Η Αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει πως είναι ο πιο επιτυχημένος θεσμός του Κράτους. Βοήθησε την κοινωνική συνοχή, αποκατέστησε τοπικές ισορροπίες, αξιοποίησε πόρους εθνικούς και ευρωπαϊκούς. Κράτησε όρθια τη χώρα τη δύσκολη εποχή της κρίσης και των Μνημονίων. Οποιαδήποτε προσπάθεια να βελτιωθεί κι άλλο η λειτουργία της είναι επιθυμητή όσο και αναγκαία.
Η μεγάλη θεσμική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε με τον «Καποδίστρια» (ν. 2539/1997) και προχώρησε με τον «Καλλικράτη» (ν. 3852/2010) δεν έχει ολοκληρωθεί. Ο νομοθέτης εγκλωβίστηκε στην οικονομική κρίση, στην παθητική υπακοή προς τις εντολές των δανειστών, στην παραλυσία μπροστά σε επιλογές βαρύνουσας σημασίας. Και τώρα τελευταία φαίνεται πως παγιδεύεται ανάμεσα σε πολιτικά ιδιοτελείς σχεδιασμούς και σε ανώριμους πολιτικούς στόχους. Δεν εξηγούνται διαφορετικά η κρυψίνοια και οι διαρροές πληροφοριών με το σταγονόμετρο.
Τι έχουμε μάθει μέχρι τώρα για τις κυοφορούμενες αλλαγές; Το νομοσχέδιο, καθ’ ομοίωση προς τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που προηγήθηκαν, θα έχει όνομα. Θα λέγεται «Κλεισθένης Ι», γεγονός που προαναγγέλλει μια διαρκή αναστάτωση στον χώρο της Αυτοδιοίκησης. Το όνομα παραπέμπει στον μεγάλο αρχαίο νομοθέτη αλλά και στο επιτυχημένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κλεισθένης» της περιόδου 1994-1999 για τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης, από το οποίο προέκυψαν σημαντικά έργα, όπως το TAXIS, η μηχανοργάνωση του ΙΚΑ, η δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Ασφαλισμένων (ΑΜΚΑ) και άλλα πολλά. Θα πείραζε το «Καλλικράτης ΙΙ»;
Κι αν το όνομα μαρτυρεί έλλειψη φαντασίας, το περιεχόμενο του νομοσχεδίου προκαλεί απορίες. Δύο θέματα κυριαρχούν, η θέσπιση απλής αναλογικής και η μετάθεση του χρόνου των εκλογών, ενώ κάτι ψιθυρίζεται ως «δημοτική αποκέντρωση», δηλαδή μια οιονεί επιστροφή στις Κοινότητες παλαιού τύπου. Καμιά συζήτηση δεν γίνεται για τα μείζονα προβλήματα που απασχολούν την Αυτοδιοίκηση, όπως είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, η υποστελέχωση των Υπηρεσιών, η ανάθεση αρμοδιοτήτων χωρίς μεταφορά πόρων, η αυθαίρετη αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τον ένα βαθμό αυτοδιοίκησης και η παράδοσή τους στον άλλο βαθμό ή στο κράτος (όπως συνέβη πρόσφατα με τους Παιδικούς Σταθμούς), η οικονομική εξυγίανση, η ενίσχυση των διοικητικών και υπηρεσιακών δομών, η βελτίωση της καταστατικής και της υπηρεσιακής θέσης των αιρετών. Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες ζητούν εδώ και χρόνια τη δημιουργία υποστηρικτικών μηχανισμών που θα τους βοηθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους με ταχύτητα, διαφάνεια και νομιμότητα. Αντί γι’ αυτό στήνεται η «Αττική Ανάπλαση ΑΕ», μια κρατική κατασκευαστική εταιρία που θα κάνει έργα -και προσλήψεις- στην Αθήνα!
Αυτά δεν αποτελούν πρόγραμμα ενός προοδευτικού πολιτικού χώρου, που έκανε σημαία του τόσα χρόνια την αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση.
Και δεν προοιωνίζονται ότι θα υπάρξουν καλές και ειλικρινείς σχέσεις συνεργασίας στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Πραγματικά, η απλή αναλογική είναι ένα σύστημα που θα επιβάλει εκ των πραγμάτων συνεργασίες. Εκλογικές και μετεκλογικές. Σε ποια βάση όμως; Αν ο στόχος είναι η εκμηδένιση των συγγενών πολιτικών δυνάμεων, τότε θα υπάρξει η κυνική και ανήθικη υποστήριξη των αντίπαλων παρατάξεων, όπως παρατηρήθηκε το 2014 σε όλη τη χώρα. Αν ο στόχος είναι το βόλεμα κάποιων ημετέρων, τότε θα υπάρξουν σκόρπιες συμφωνίες εδώ κι εκεί χωρίς ιδεολογικό ή δεοντολογικό έρμα.
Αν όμως στόχος είναι η επικράτηση προοδευτικών πολιτικών και η άρση των γεωγραφικών και των κοινωνικών ανισοτήτων στην Περιφέρεια και τον Δήμο, τότε η θεσμική θωράκιση της Αυτοδιοίκησης θα γίνει με ισότιμη, έντιμη και ουσιαστική διαβούλευση, ώστε οι συνεργασίες μεταξύ συγγενών παρατάξεων να έρθουν φυσιολογικά, ομαλά, με ανοιχτό και δημοκρατικό πνεύμα. Κάτι που είναι το ζητούμενο σε όλη τη χώρα και όχι μόνο στη δική μας Περιφέρεια, όπου η σημερινή διοίκηση αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, δεν θέτει αναπτυξιακές προτεραιότητες και ακολουθεί μια συντηρητική πεπατημένη -σίγουρη συνταγή καθήλωσης και αποτυχίας.
Κωστής Σιμιτσής
τ. Δήμαρχος Καβάλας
