Ένας ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΑΗΣ της πόλης μας και μάλιστα όταν φιλοδοξεί να γίνει θεσμός οφείλει ν’ αγκαλιάζει και να προβάλει μεγάλες κοινωνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται γύρω από την ευρεία έννοια της ΤΕΧΝΗΣ, να προσεγγίζει θέματα πολιτιστικά αλλά συγχρόνως να ξεδιπλώνει και την ιστορία της πόλης και τέλος να εξελίσσεται και να δίνει όραμα. Να μην επαναλαμβάνεται και μάλιστα σε σμίκρυνση, διότι η επανάληψη σημαίνει στασιμότητα, ραθυμία το να πατάς στα πεπατημένα και τέλος είναι αντικαλλιτεχνικό.
ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟΝ ΜΑΗ 2001; Το είχε ξεκινήσει η εφημερίδα «ΠΡΩΙΝΗ» και το οργάνωνε για αρκετά χρόνια. Το 2001 το ανέθεσε στη γράφουσα και στην ιστορικό-ερευνήτρια Μαρία Ματζουράνη που εργαζόταν στην εφημερίδα. Εκείνη τη μέρα, στα γραφεία της «ΠΡΩΙΝΗΣ», ο Διευθυντής και οι δύο κυρίες ήρθαν η μια απέναντι στην άλλη για πρώτη φορά, ενώ οι σκέψεις τους ήταν κοινές. ΠΩΣ θα συνέπλεαν δύο άγνωστες για τον στόχο αυτόν; Ο χρόνος ήταν περιορισμένος.
ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Αναπτύχτηκαν στον Καπνεργάτη 6 αίθουσες:
ΑΙΘΟΥΣΑ 1 Αρχειακές εκδόσεις των πρώτων εφημερίδων της Καβάλας εκτέθηκαν σε μεταλλικά αναλόγια που κατασκευάστηκαν ειδικά γι’ αυτό. Ο επισκέπτης θα μπορούσε να τις ξεφυλλίσει. Επίσης χρηστικά αντικείμενα του Τύπου, όσα ήταν δυνατόν να μεταφερθούν, όταν ήταν ακόμα χειροκίνητος. Στην αίθουσα αυτή αναπτύχθηκε η πρόταση για τη δημιουργία Μουσείου Τύπου. ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΒΙΝΤΕΟ. Βιντεοσκοπήθηκαν καλλιτέχνες στα εργαστήριά τους, προσωπικές μαρτυρίες, συνεντεύξεις, αλλά και επαγγελματίες στις στιγμές της δραστηριότητάς τους.. που τώρα πια έχουν χαθεί όπως ο καροποιός Κουμουλίδης, ο σιδερά Ηλίας, οι τυπογράφοι Τσουρής, Κιουρτσόγλου, ο Παναγώτης στο παλιό τυπογραφείο του Ταχυδρόμου, ο Τσιμίνο στο παλιό γραφείο της καπναποθήκης του, ο Φωτιάδης με τους ξηρούς καρπούς, ο Ασυριάν στο μαγαζί του με τα μπαχαρικά, ο Μαντζιώρης στην κατοικία του, η Πέγιου , ο Ασβεστάς , ο Κελέκης, ο Κουκμάς μας έδειξαν τα μυστικά της ζωγραφικής τους, ο κεραμίστας Καβαλάρης στον Αμυγδαλεώνα κλπ.
ΑΙΘΟΥΣΑ 2 Εκτέθηκαν ψηφιδωτά της Νίτσας Γουργιώτη, που παρουσίασε τη διαδικασία δημιουργίας ψηφιδωτού με ψηφίδες, του Ζάχου Κοτζαμανίδη που ανέπτυξε τη διαδικασία με βότσαλο και τα βιτρό του Γιάννη Κοτσαπαναγιώτη που παρουσίασε τη δημιουργία βιτρό. Εδώ η πρότασή μας ήταν μια αίθουσα της καπναποθήκης να δεσμευτεί για εργαστήριο τεχνών, που θα λειτουργούσε ως πωλητήριο.
ΑΙΘΟΥΣΑ 3 Στην αίθουσα αυτή αρχιτέκτονες και διακοσμητές της Καβάλας δημιούργησαν τμήματα από 12 τ.μ. περίπου ο καθένας με προσωπική εικαστική παρέμβαση «στο Υπνοδωμάτιο-Εαρινή γωνιά». Ένα απόγευμα μίλησαν για το έργο τους και απάντησαν σε ερωτήσεις του κοινού. Κάτι παρόμοιο το συναντήσαμε στο μουσείο Πομπιντού.
ΑΙΘΟΥΣΑ 4 Σε συνεργασία με τον Δήμο Ξάνθης και πολιτιστικούς φορείς του, στην αίθουσα αυτή εκτέθηκαν έργα παραδοσιακά αλλά και σύγχρονα. Η επιλογή ήταν ελεύθερη.
ΑΙΘΟΥΣΑ 5 Το ίδιο ακριβώς έγινε και με τον Δήμο Δράμας.
ΑΙΘΟΥΣΑ 6 Ήταν η αίθουσα της Ζωγραφικής, αφιερωμένη στον Σουρεαλισμό. Πέντε καλλιτέχνες της πόλης μας εξέθεσαν έργα τους με την αντίστοιχη τεχνοτροπία. Η Μάρθα Ιωαννίδου Δρ. ιστορίας της Τέχνης πρόβαλε διαφάνειες και μίλησε για «τον Σουρεαλισμό στην ελληνική ζωγραφική». Επίσης η Μαρία Μακαρίου φιλόλογος για «τον Σουρεαλισμό στη λογοτεχνία – αναφορά στον Εμπειρίκο». Άλλο απόγευμα ο Γιάννης Κανίογλου έκανε πρακτική εφαρμογή και ανέπτυξε το θέμα «Τα χρώματα στη ζωγραφική».
ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ: Σε καθημερινή βάση τα πρωινά υπήρχε ξενάγηση σε Σχολεία. Ώρες λειτουργίας 10.00 με 13.00 και 19.00 με 22.00, 12 – 20 Μαίου. Την πρώτη μέρα του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΜΑΗ χαιρέτησε ο Μ. Γενικόπουλος. Παρευρέθηκαν εκπρόσωποι από τους Δήμους Ξάνθης – Δράμας – Καβάλας με εισηγήσεις για το «Ρόλο της Περιφέρειας στα πολιτιστικά δρώμενα. Κοινοί δρόμοι προσέγγισης της πολιτιστικής ταυτότητας». Έγιναν τοποθετήσεις. Στόχος ήταν η συνεργασία των τριών αυτών Νομών σε πολιτιστικό προς το παρόν επίπεδο. Δόθηκε δεξίωση στην Πλατεία του Καπνεργάτη με παραδοσιακή μουσική. Την τελευταία μέρα ο Τάκης Κωνσταντινόπουλος παρουσίασε το θέμα «Η δικαιοσύνη στο σκαμνί» και οι τρείς Δήμαρχοι την πολιτιστική ταυτότητα των πόλεών τους.
Εδώ τελειώνει Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΑΗΣ ΤΟΥ 2001 … και μετά όλα αφέθηκαν στη λήθη του χρόνου. Ουδείς από τους «άρχοντες» του τόπου μας αναρωτήθηκε αν κάτι από όλα αυτά θα μπορούσε να προχωρήσει προς όφελος της Καβάλας και της περιοχής της. Εξ άλλου όπως είθισται, την πρώτη μέρα στα «πανηγύρια», περισσεύουν τα λόγια και οι παρουσίες των αξιότιμων προσκεκλημένων. Ποτέ κανένας ολικός σχεδιασμός, κανένας στόχος, όλα αφήνονται τυχαία, δεν ολοκληρώνονται, ξεχνιούνται… αλλά υπάρχει μια εξαίρεση. Τον χειμώνα του ίδιου έτους, ένας δάσκαλος, ο Νικολαΐδης, δημιούργησε τις « 3 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ» συγκεντρώνοντας όλο το καλλιτεχνικό δυναμικό του Νομού μας…χωρίς όμως μελλοντικά να μας οδηγήσουν πουθενά. Το αντίθετο, περιθωριοποιήθηκαν οι δυνάμεις αυτές και από Δημοτικούς φορείς αλλά και από πολιτιστικούς. Τώρα εν όψει των εκλογών ίσως κάποιο χέρι που ξέρει να ψάχνει, ανακαλύψει μέσα στα ερμάρια ξεχασμένα αρχεία.
ΤΙ ΜΕΛΛΕΙ ΓΕΝΕΣΘΑΙ;
- Ο Τοπικός Τύπος και ΜΜΕ να αναλάβουν τη διοργάνωση του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΜΑΗ, κάθε δύο χρόνια. Να γίνει διαβούλευση 2. Να βαδίσουν κατ’ αρχή πάνω και πέρα σε αυτά που ήδη έχουμε χαράξει. Επιτέλους να ελευθερωθούν δυνάμεις της πόλης μας πέρα από τα συντηρητικά στερεότυπα. Η Σύγχρονη Τέχνη από μόνη της αποτελεί οπισθοδρόμηση. Να αναδυθούν δωρητές της πόλης μας. 3. Εικαστικές εαρινές παρεμβάσεις, όπως στην αίθουσα 3, με πανελλήνια συμμετοχή και όχι μόνο. 4. Να δημιουργηθεί Μουσείο Τύπου. 5. Με πολιτιστικό ιστό να ενωθούν οι Δήμοι Ξάνθης-Καβάλας-Δράμας προς το παρόν.
Άσπα Ζιώγα
