Με ένα άρθρο – παρέμβαση που θα συζητηθεί, ο συμπολίτης Δρ Νομικής και δικηγόρος Οδυσσέας Καραγιαννακίδης, βάζει τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση σε ό,τι έχει να κάνει με το πάρκινγκ της Ροδόπης και γενικότερα με τους χώρους στάθμευσης στο κέντρο της Καβάλας και με την ευγένεια που τον διακρίνει αλλά και με ακαταμάχητα νομικά επιχειρήματα, καταρρίπτει τις όποιες αντιρρήσεις προβάλλονται από ορισμένους συμπολίτες που έχουν δημόσιο λόγο και αντιδρούν με διάφορα προσχήματα, στην επαναλειτουργία του συγκεκριμένου χώρου στάθμευσης.
Ο Οδυσσέας Καραγιαννακίδης αναφέρει:
Όλοι οι Καβαλιώτες γνωρίζουν ότι ο υπαίθριος χώρος στάθμευσης της Ροδόπης διέκοψε τη λειτουργία του με πράξη της αρμόδιας Δημόσιας Αρχής από το Δεκέμβριο του 2020. Πάρα πολλοίδια μαρτυρήθηκαν για τη διακοπή της λειτουργίας του πάρκινγκ, αφού δυσχεραίνεται η στάθμευση στην πόλη, δημιουργείται κυκλοφοριακό κομφούζιο. Και όλοι έχουν ακούσει ότι έχει πρόσφατα ψηφιστεί μια νομοθετική διάταξη που αφορά στο συγκεκριμένο θέμα και ότι σύντομα θα ξαναρχίσει η λειτουργία και αυτού του πάρκινγκ.
Μόνο που καθημερινά διοχετεύονται διάφoρες φήμες ότι δήθεν η επανέναρξη λειτουργίας είναι παράνομη, ότι η διάταξη που ψηφίσθηκε είναι αντισυνταγματική, ότι κάτι ύποπτο και σκοτεινό συνέβη και συμβαίνει στην υπόθεση, ότι υπάρχουν σχετικά οικονομικά σκάνδαλα που θα αποκαλυφθούν. Και το δυσάρεστο είναι ότι αυτά διακινούνται και από ορισμένους, λίγους ευτυχώς, δικούς μας ανθρώπους, Καβαλιώτες, που έχουν δημόσιο λόγο ή ασκούν δημόσιο λειτούργημα.
Ας μου επιτραπεί λοιπόν να εξηγήσω όσο πιο εκλαϊκευμένα μπορώ, το τι ακριβώς συνέβη και συμβαίνει με το χώρο στάθμευσης της Ροδόπης, αλλά και με όλους τους χώρους στάθμευσης του κέντρου της πόλης, τι είναι αυτή η διάταξη που ψηφίσθηκε, και για ποιο λόγο οι κουβέντες περί ακυρότητας, περί παρανομίας, περί σκοτεινών διαδρομών και περί αντισυνταγματικοτήτων, αποτελούν φληναφήματα και μικρόψυχη παραφιλολογία.
Να τα πάρουμε όμως με τη σειρά.
1.Γιατί έκλεισε το πάρκινγκ της Ροδόπης;
Υφίσταται στην Ελλάδα νομοθεσία, ρυθμιστική της ιδρύσεως και λειτουργίας των υπαίθριων χώρων στάθμευσης. Η νομοθεσία αυτή προβλέπει την «αδειοδότηση» των υπαίθριων χώρων στάθμευσης και καθορίζει τις σχετικές προδιαγραφές. Μια από τις προϋποθέσεις αποτελεί και η χορήγηση εκ μέρους της Πολεοδομικής Αρχής βεβαίωσης περί επιτρεπόμενης χρήσης γης, προκειμένου να ιδρυθεί στον συγκεκριμένο χώρο ο υπαίθριος σταθμός αυτοκινήτων.
Είναι γνωστό ότι το σύστημα των λεγομένων χρήσεων γης είναι ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που καθορίζει ποιες χρήσεις (οικιστικές ή επαγγελματικές) επιτρέπονται στην κάθε περιοχή ή σε επί μέρους χώρους των πόλεων. Παραδείγματος χάριν στις περιοχές της πόλης που είναι χαρακτηρισμένες ως περιοχές αμιγούς κατοικίας, ο κανόνας είναι ότι δεν επιτρέπεται να ασκούνται επαγγελματικές χρήσεις, εκτός από συγκεκριμένες εξαιρέσεις που εξυπηρετούν τις πιο άμεσες ανάγκες των κατοίκων. Στα κέντρα των πόλεων αντίθετα, ο κανόνας είναι ότι επιτρέπονται οι επαγγελματικές χρήσεις.
Στην περίπτωσή μας τώρα. Ο Δήμος Καβάλας διαθέτει στην ιδιοκτησία του ορισμένους χώρους ελεύθερους, δηλαδή αδόμητους στο κέντρο της πόλης. Ένας από αυτούς είναι η Ροδόπη, ένας άλλος είναι ο χώρος πίσω από τους Λαζαριστές, αλλά και ο χώρος απέναντι από τον Αι-Γιάννη, τους οποίους χώρους εδώ και δεκαετίες χρησιμοποιεί ως υπαίθριους χώρους στάθμευσης, εκμισθώνοντάς τους προς τούτο σε επιχειρηματίες της πόλης, και με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει εκατοντάδες θέσεις στάθμευσης στους δημότες, με ένα χαμηλό εισιτήριο εισόδου, και αποκομίζει σημαντικό οικονομικό όφελος από τα μισθώματα, εξ όσων γνωρίζω, συνολικά πάνω από εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ ετησίως.
Μόνο που οι χώροι αυτοί δεν κατέστη δυνατόν να αδειοδοτηθούν, εξ αιτίας ακριβώς της αδυναμίας χορηγήσεως βεβαιώσεως χρήσεων γης από την Πολεοδομική Υπηρεσία. Για ποιο λόγο έγινε αυτό; Μήπως απαγορεύεται από το κανονιστικό σύστημα των χρήσεων γης η λειτουργία υπαίθριου χώρου στάθμευσης στα κέντρα των πόλεων; Όχι βέβαια. Στα κέντρα των πόλεων είναι άλλωστε που χρειάζονται οι χώροι στάθμευσης. Ένας ελεύθερος χώρος σε μια περιοχή του κέντρου της πόλης με τον γενικό χαρακτηρισμό κέντρο πόλης, θα ελάμβανε αμέσως την βεβαίωση και θα γινόταν η αδειοδότησή του αμέσως.
Στην περίπτωση όμως των προαναφερόμενων ελεύθερων χώρων του Δήμου Καβάλας που χρησιμοποιούνταν ως υπαίθριοι χώροι στάθμευσης, παρά το ότι ανήκουν στο κέντρο της πόλης, υπάρχει ειδικός χαρακτηρισμός τους ως προς τις χρήσεις γης από το σχέδιο πόλης και το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Τι προβλέπεται για τους χώρους αυτούς; Στη Ροδόπη από το 2003 προβλέπεται υπόγειος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων κάτω από κοινόχρηστο χώρο – πλατεία, και μάλιστα προβλέπεται ότι η επιφάνεια θα διαμορφωθεί όταν θα ολοκληρωθεί το έργο του υπογείου. Στο χώρο πίσω από τον Καπνεργάτη, από το 2005 προβλέπεται ένα τμήμα του ως Κοινόχρηστος Χώρος πλατεία – υπόγειος χώρος στάθμευσης, και ένα τμήμα του ως μελλοντικό νηπιαγωγείο. Και κάτι ανάλογο και στο πάρκινγκ του Αι Γιάννη. Αυτός ήταν ο λόγος που δεν χορηγούνταν βεβαίωση χρήσεων γης από την Πολεοδομική Αρχή, ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση αδειοδότηση των χώρων στάθμευσης.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη βέβαια, η υπάρχουσα πρόβλεψη για υπόγεια πάρκινγκ στους χώρους αυτούς, η πρόβλεψη ότι ο χώρος της επιφάνειας θα διαμορφωθεί ως πλατεία μετά την κατασκευή των υπογείων πάρκινγκ, και το γεγονός ότι τα υπόγεια αυτά πάρκινγκ δεν κατασκευάστηκαν ακόμη, σε συνδυασμό με το ότι η ενδεχόμενη χρήση των οικοπέδων ως υπαίθριων χώρων στάθμευσης δεν οδηγεί σε οικοδόμηση των χώρων δηλαδή σε ουσιαστική πολεοδομική αλλοίωση του χώρου, θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην Πολεοδομική Αρχή μια ευρύτερη ερμηνεία της συγκεκριμένης χρήσης γης, έτσι ώστε να θεωρηθεί ότι η προσωρινή χρήση της επιφάνειας των οικοπέδων ως υπαίθριων πάρκινγκ είναι από τώρα επιτρεπτή. Τούτο πάντως δεν έγινε αποδεκτό και η Πολεοδομική Αρχή ακολούθησε την αυστηρή ερμηνεία, ότι δηλαδή μόνον υπόγειο (και όχι υπαίθριο) πάρκινγκ προβλέπεται, και στην επιφάνεια πλατεία, η οποία δεν προβλέπεται να χρησιμοποιείται ως υπαίθριος χώρος στάθμευσης.
2.Τι έπρεπε να γίνει.
Δεν ξέρω αν υπάρχουν πολλοί στην πόλη που πραγματικά να πιστεύουν ότι τα υπαίθρια πάρκινγκ ιδιοκτησίας του Δήμου Καβάλας δεν είναι αναγκαία και δεν είναι χρήσιμα για τη λειτουργία της πόλης. Πιστεύω ότι δεν υπάρχουν. Εφόσον πάντως θεωρείται ότι ναι, τα πάρκινγκ αυτά είναι αναγκαία, ότι πρέπει να λειτουργούν για να εξυπηρετούν τους οδηγούς με χαμηλό αντίτιμο έτσι ώστε να αποσυμφορείται η πόλη, έπρεπε να βρεθεί κάποια λύση και μάλιστα σε χρόνο άμεσο.
Τι έπρεπε να γίνει; Προφανώς να προσαρμοστούν οι συγκεκριμένες χρήσεις γης, δηλαδή να προβλεφθεί στο σχέδιο πόλης και στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ότι για τους χώρους αυτούς επιτρέπεται η χρήση τους ως υπαίθριων πάρκινγκ, τουλάχιστον μέχρις ότου κατασκευαστούν οι υπόγειοι σταθμοί. Απλό ακούγεται, λογικό και εύκολο. Άλλωστε πάρκινγκ προβλέπονται και τώρα απλώς προβλέπονται υπόγεια. Αλλά τούτο απαιτεί σημαντική διαδικασία και ικανό χρόνο, πολλών μηνών, ίσως και ετών. Οι τροποποιήσεις του σχεδίου πόλης πλέον είναι διαδικασίες πολύ απαιτητικές, ειδικά μάλιστα εδώ απαιτείται σημαντική τεχνική και διοικητική – γνωμοδοτική διαδικασία, έκδοση προεδρικού διατάγματος κλπ.
Μέχρις ότου λοιπόν ολοκληρωθεί μια τέτοια διαδικασία, έπρεπε να ληφθεί πρόνοια ώστε να εξαιρεθούν οι χώροι αυτοί ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ από την υποχρέωση λήψης και προσκομιδής βεβαίωσης χρήσης γης από την Πολεοδομική Αρχή, προκειμένου να αδειοδοτηθούν αρμοδίως, τηρουμένων βεβαίως όλων των λοιπών προϋποθέσεων και προδιαγραφών. (Σημειώνω παρεμπιπτόντως, επειδή ακούστηκαν ποικίλες απόψεις, π.χ. περί της δυνατότητας ελεύθερης δημόσιας χρήσης των χώρων κλπ, τις οποίες απόψεις διευκρινίζω ότι θεωρώ καλοπροαίρετες, και το εννοώ, πεποίθησή μου είναι ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να ισχύσει, η νομοθεσία απαιτεί αδειοδότηση– σήμερα λέγεται βεβαίωση νόμιμης λειτουργίας- σε κάθε περίπτωση).
Αυτό λοιπόν και έγινε. Αφού έγινε κατανοητό και αποτέλεσε συνείδηση των νουνεχών ότι πρέπει να λυθεί το ζήτημα των υπαίθριων χώρων στάθμευσης και να αποκατασταθεί η λειτουργία τους, νομοθετήθηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο ότι, προσωρινά για χρονικό διάστημα τριών ετών, οι υπαίθριοι χώροι στάθμευσης του Δήμου Καβάλας, που λειτουργούν στο κέντρο της πόλης της Καβάλας μπορούν να αδειοδοτηθούν για την λειτουργία τους ως ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ και μόνον χώρων στάθμευσης, τηρώντας όλες τις προϋποθέσεις και προδιαγραφές που τίθενται από το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, αλλά χωρίς να απαιτείται λήψη και προσκομιδή βεβαίωσης χρήσεων γης από την Πολεοδομία. Τούτο δε για χρονικό διάστημα μόνον τριών ετών. Αν δε μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια ξεκινήσει η διαδικασία τροποποίησης του σχεδίου πόλης, το διάστημα αυτό μπορεί να παραταθεί για τρία ακόμη έτη.
Αυτό είναι η περίφημη ρύθμιση που ψηφίστηκε από την Βουλή των Ελλήνων. Σημειωτέον ότι η νομοθετική αυτή ρύθμιση αφορά το κέντρο της πόλης της Καβάλας αλλά και την πόλη της Κέρκυρας.
3.Μήπως όμως η διάταξη που ψηφίσθηκε θα ακυρωθεί, διότι θα την προσβάλουν στο ΣτΕ αυτοί που την αμφισβητούν; Μήπως η διάταξη είναι αντισυνταγματική;
Ακούστηκε από διάφορα στόματα ότι η διάταξη αυτή που ψηφίσθηκε, δηλαδή αυτή που ανέφερα παραπάνω, θα ακυρωθεί από το ΣτΕ, είναι έωλη, είναι στα όρια της νομιμότητας, είναι αντισυνταγματική (!). Και ταύτα μάλιστα δυστυχώς ακούω ότι υποστηρίχθηκαν ευθέως ή και με μισόλογα και από ορισμένους εκπροσώπους της πόλης που κατά τεκμήριο διακονούν το δημόσιο συμφέρον και την εύρυθμη λειτουργία της.
Ας μου επιτραπεί λοιπόν να πω κάποια πράγματα και επ’ αυτών, όσο πιο απλά γίνεται.
Η διάταξη αυτή είναι νόμος του κράτους. Είναι τυπικός νόμος που ψηφίσθηκε από την Βουλή των Ελλήνων. Ο τυπικός νόμος δεν προσβάλλεται με αίτηση ακυρώσεως στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Μόνον οι διοικητικές πράξεις που κατ’ εφαρμογή των νόμων εκδίδονται, μπορούν ενδεχομένως να αποτελέσουν αντικείμενο προσβολής. Άρα λοιπόν ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα έχει το ότι ο νόμος θα προσβληθεί και θα ακυρωθεί από το ΣτΕ.
Περαιτέρω, μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι η νομοθετική πρωτοβουλία και η δημιουργία των τυπικών νόμων είναι μια ευτελής διαδικασία, την οποία επιχειρούν να αποδομήσουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου συχνάζουν, αλλά ευτυχώς, στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου έτσι. Ας μάθουν λοιπόν ότι τόσο τα Υπουργεία, από τα οποία εκκινεί η νομοθετική πρωτοβουλία, όσο και το ίδιο το Κοινοβούλιο, διαθέτουν νομοτεχνικούς μηχανισμούς και ειδικευμένο προσωπικό, και ακολουθούν νομοθετημένες διαδικασίες προληπτικού ελέγχου και επαρκείς δικλείδες ασφαλείας, και δεν είναι τόσο εύκολο, όσο οι κήνσορες νομίζουν, ούτε και τόσο πιθανόν, να προταθεί και να ψηφιστεί μια διάταξη, η οποία να είναι αντισυνταγματική.
Υπενθυμίζω βέβαια ότι στο ελληνικό δικαιϊκό σύστημα, ο έλεγχος της αντισυνταγματικότητας των νόμων, προβλέπεται διάχυτος, δηλαδή όλα τα Δικαστήρια μπορούν να ελέγξουν παρεμπιπτόντως τη συνταγματικότητα των νόμων. Έχουν λοιπόν το δικαίωμα, οι κήνσορες και οι τιμητές, που αμφισβητούν την ισχύ της διάταξης, εφόσον νομιμοποιούνται από πλευράς εννόμου συμφέροντος, να απευθυνθούν αρμοδίως δικαστικώς και να εκφέρουν τα επιχειρήματά τους.
Διότι επί του παρόντος δεν έχουμε ακούσει από τους μεμψιμοιρούντες και διαμαρτυρόμενους, για ποιο λόγο άραγε κατά τη γνώμη τους, και από πού και ως πού η διάταξη είναι στα όρια της συνταγματικότητας ή θα κριθεί αντισυνταγματική. Μήπως επειδή αφορά μόνον στην Καβάλα και στην Κέρκυρα; Μήπως επειδή αποκλίνει από την γενική πρόβλεψη της νομοθεσίας για την αδειοδότηση των υπαίθριων πάρκινγκ; Μήπως προσβάλλει το πολεοδομικό κεκτημένο ή την πολεοδομική ισορροπία και τον χωροταξικό σχεδιασμό; Μήπως προσβάλλει και επιβαρύνει το περιβάλλον; Μήπως προσβάλλει την αρχή της ισότητας; Μήπως προσβάλλει το δημόσιο συμφέρον; Τι ακριβώς προσβάλλει λοιπόν κατά την άποψή τους και θα κριθεί αντισυνταγματική;
Καταρχάς να υπενθυμίσω ότι ήδη από το έτος 2015 διάταξη με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο ίσχυσε για το ιστορικό κέντρο της Πάτρας και της Αθήνας. Και εκεί υπήρχε το ίδιο πρόβλημα με τις χρήσεις γης, και επιλύθηκε με τον τρόπο αυτό, και δεν κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη εκείνη. Στη διάταξη εκείνη άλλωστε στηρίχθηκε και η νομοθετική ρύθμιση για την Καβάλα και την Κέρκυρα.
Κατά δεύτερον, η διάταξη που ψηφίσθηκε δεν αφορά ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, ώστε να θεωρηθεί ως ατομικός νόμος, αλλά αφορά όλο το κέντρο της πόλης της Καβάλας, και όλους τους υπαίθριους σταθμούς αυτοκινήτων που λειτουργούν στο κέντρο της πόλης μας και οι οποίοι δεν μπορούσαν να εφοδιαστούν με άδεια λειτουργίας για τους παραπάνω λόγους, είναι δε ισχύος εντελώς προσωρινής και μεταβατικής και υπαγορεύεται από την αμεσότητα της ανάγκης υπάρξεως χώρων σταθμεύσεως στο κέντρο της πόλης, δηλαδή από πρόδηλο δημόσιο συμφέρον. Υπενθυμίζω μάλιστα ότι με τυπικό νόμο είναι δυνατόν να γίνει ρύθμιση ακόμη και ατομικού θέματος εξαιρετικού χαρακτήρα (π.χ. χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού) ιδίως σε ειδικές περιπτώσεις, των οποίων η συνδρομή προκύπτει από συντρέχουσες πραγματικές συνθήκες δημοσίου συμφέροντος, υπό τις οποίες καθίσταται πρόδηλη η ανάγκη ψήφισής του(ενδεικτικά ΣτΕ 1458/2019).
Αλλά και όπως έχω ήδη εξηγήσει παραπάνω, ούτε η πολεοδομική ισορροπία επηρεάζεται ή ανατρέπεται, ούτε το πολεοδομικό κεκτημένο, ούτε ο χωροταξικός σχεδιασμός. Στους ίδιους χώρους που υπάρχει πρόβλεψη για υπόγεια στάθμευση, θα μπορούν προσωρινά να σταθμεύουν επιφανειακά. Ούτε να οικοδομηθούν οι χώροι πρόκειται, ούτε θα επιβαρυνθεί το περιβάλλον. Αντίθετα, το κυκλοφοριακό κομφούζιο, το οποίο αποτρέπει η λειτουργία των πάρκινγκ, είναι που βλάπτει το περιβάλλον.
Ο κάθε εχέφρων λοιπόν πολίτης μπορεί ευχερώς να αντιληφθεί ότι τίποτε από όσα καταλογίζονται στη διάταξη είτε ευθέως είτε με μισόλογα και υπαινιγμούς, δεν ισχύει. Δεν πρόκειται περί παρανομίας αλλά το αντίστροφο, περί αποκατάστασης της νομιμότητας και της τάξης.
Αυτά δε τα οποία ακούγονται, περί πιθανών μελλοντικών παραβάσεων στη λειτουργία, περί μελλοντικών μη τηρήσεων των προδιαγραφών κ.α. δεν θα τα σχολιάσω, αποτελούν προφάσεις εν αμαρτίαις. Λέγω μόνον ότι και Δημόσια Διοίκηση και ελεγκτικοί μηχανισμοί επαρκέστατοι υπάρχουν για να ελέγξουν και επιβάλουν τη νομιμότητα.
4.Συμπέρασμα.
Για όλα αυτά, εύσημα οφείλονται σε εκείνους εκ των εκπροσώπων της πόλης που ενήργησαν κατά τα άνω, με τρόπο θεσμικό, για να επιλυθεί το πρόβλημα εντός του πλαισίου της εννόμου τάξεως, πολλές φορές μάλιστα λοιδορούμενοι και δυσφημούμενοι.
Αντίθετα, όσοι μεμψιμοιρούν, δημιουργούν και διασπείρουν υπόνοιες περί αμφισβητούμενης νομιμότητας, συνοδευόμενες με υπαινιγμούς για οικονομικές ατασθαλίες, προκειμένου να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα, δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες στην πόλη, την βλάπτουν.
Η πόλη μας όμως δεν είναι ανοχύρωτη, μπορούμε να την υπερασπιστούμε, και την πόλη και τη νομιμότητα.
Οδυσσέας Καραγιαννακίδης
Δρ Νομικής – Δικηγόρος Καβάλας
