HABEMUS PAPAM, ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΠΑ – NANNI MORETTI και ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΝΥΧΤΑ – MARCO BELLOCCHIO την είδε ξανά μαζί μας ο Francesco Masala (όπως και μια ισπανική ταινία μικρού μήκους της Isabel de Ocampo)
Μια πολύ ωραία ταινία, πάντα επίκαιρη, για όσους καταφέρνουν να πουν ότι δεν έχουν τη δύναμη και / ή τις ικανότητες να καλύψουν έναν συγκεκριμένο ρόλο, για εκείνους που εγκαταλείπουν, για εκείνους που «λιποτακτούν».
Είναι μια πανέμορφη ταινία, ποιος ξέρει αν ο Moretti ήθελε να αναφέρει τον χορό των ιερέων της “Il ritorno di Cagliostro, η επιστροφή του Καλιόστρο», των Ciprì και Maresco.
Η περιπλάνηση του Πάπα Μελβίλ-Melville (το όνομα είναι αφιέρωμα στον Γάλλο σκηνοθέτη) μου θύμισε λίγο τον Moro – Herlitzka (όταν στο φιλμ «καλημέρα νύχτα» βγαίνει από τη φυλακή και περπατά ελεύθερος στη Ρώμη).
Ο Michel Piccoli είναι ένα τέρας δεξιοτήτων. Μην χάσετε την ταινία του Moretti, αξίζει πολλά.
μια θεωρία που μου φαίνεται ενδιαφέρουσα, είναι αυτή της συνένωσης, συνομοσπονδίας των ψυχών. Πες μου αυτή τη θεωρία, είπε ο Pereira.
Λοιπόν, είπε ο δρ Cardoso, πιστεύοντας ότι είσαι «ένας» που είναι μέρος του εαυτού του, αποσπασμένος από την αμέτρητη πλειάδα των εαυτών του, αυτό αντιπροσωπεύει μια ψευδαίσθηση, αν και αθώα, μιας ενιαίας ψυχής χριστιανικής παράδοσης, ο dr. Ribot και ο dr. Janet βλέπουν την προσωπικότητα ως μια συνομοσπονδία διαφόρων ψυχών, γιατί εμείς έχουμε διάφορες ψυχές μέσα μας, όχι, μια συνομοσπονδία που τίθεται κάτω από τον έλεγχο ενός ηγεμονικού εγώ.
Έχουμε και λέμε επίσης: buongiorno, notte–Καλημέρα, νύχτα είναι μια ταινία του 2003 που σκηνοθέτησε ο Marco Bellocchio.
Η υπόθεση πάρθηκε ελεύθερα από το βιβλίο του 1998 Il prigioniero–ο αιχμάλωτος της πρώην ταξιαρχίτισσας Anna Laura Braghetti, στο οποίο μιλά για την απαγωγή, την κράτηση και την εκτέλεση rapimento, della detenzione e dell’omicidio, από πλευράς των Ερυθρών Ταξιαρχιών Brigate Rosse, του Aldo Moro, γεγονότα που συνέβησαν το 1978.[1][2]
Πλοκή
Μέσω ενός απολογισμού που συνδυάζει την αφήγηση του μυθιστορήματος με πρωτότυπα τηλεοπτικά ντοκουμέντα της εποχής, ο σκηνοθέτης θυμάται το ανθρώπινο δράμα του πολιτικού άνδρα Aldo Moro και την αμφιβολία που δημιουργήθηκε με το πέρασμα του χρόνου στην Chiara, μία από τις ταξιαρχίτισσες. Το διπλό αφηγηματικό επίπεδο μας παρουσιάζει δραματικά αποσπάσματα από τις «ανακρίσεις» στις οποίες υποβλήθηκε ο πολιτικός άνδρας κατά τη διάρκεια της κράτησής του, και τις ονειρικές προβολές που κορυφώθηκαν με την υποθετική απελευθέρωσή του.
Σενάριο ταινίας
Ο τίτλος της ταινίας προέρχεται από το ποίημα Καλημέρα, μεσάνυχτα, Buongiorno, mezzanotte της Emily Dickinson,[3] στη μετάφραση του 2001 από τον ποιητή και μυθιστοριογράφο Nicola Gardini, ο οποίος χρησιμοποίησε πρώτος την μορφή «Καλημέρα, νύχτα».[4]
Εκτός από το βιβλίο της Anna Laura Braghetti, ο σκηνοθέτης εμπνεύστηκε από άλλες πηγές. για παράδειγμα, τη φράση που χρησιμοποίησε ο επικεφαλής των ταξιαρχιτών, Μαριάνο, για να παρακινήσει τους δικούς του, δηλαδή πως η επικείμενη δολοφονία του Μόρο «είναι η υψηλότερη δυνατή πράξη ανθρωπιάς σε μια κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις», λαμβάνεται απευθείας από μια ανακοίνωση που διαβάστηκε στις 10 μαΐου στην αίθουσα δικαστήριο των στρατώνων La Marmora του Τορίνο caserma La Marmora di Torino, από τους κρατούμενους ιδρυτές των BR, Renato Curcio και Alberto Franceschini: «… Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υποστηρίζουμε ότι η πράξη της επαναστατικής δικαιοσύνης που ασκούν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες εναντίον του πολιτικού εγκληματία Aldo Moro, (…) είναι η υψηλότερη δυνατή ανθρωπιστική πράξη για τους κομμουνιστές και επαναστάτες προλετάριους, σε αυτή την κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις».».[5]
Καστ
Η Maya Sansa είναι η Chiara, η ταξιαρχίτισσα που δέχεται επίθεση από ενδοιασμούς της συνείδησης της coscienza: ο χαρακτήρας, αν και φανταστικός, είναι ένα καλούπι από τις φιγούρες της Anna Laura Braghetti,[6] συγγραφέα του βιβλίου που ενέπνευσε την ταινία, και της Adriana Faranda,[7] αυτή η τελευταία μεταξύ των πρώτων που «διαχώρισαν τη θέση τους» μετά την εκτέλεση Μόρο delitto Moro και η οποία, μαζί με τον σύντροφο της Valerio Morucci, καταψήφισε την απόφαση να σκοτώσουν οι εΤ τον πολιτικό άνδρα.
Το καθήκον να παίξει τον ρόλο του πρώην προέδρου της κυβερνήσεως presidente del Consiglio italiano και της Χριστιανικής Δημοκρατίας Democrazia Cristiana αναλαμβάνει αντιθέτως ο Roberto Herlitzka. Τους άλλους αντάρτες, χαρακτήρες εμπνευσμένους από τους Mario Moretti, Germano Maccari, Prospero Gallinari και άλλους, υποδύονται οι Luigi Lo Cascio, Pier Giorgio Bellocchio και Giovanni Calcagno, αντίστοιχα Mariano, Ernesto e Primo.[8] Ο Paolo Briguglia είναι ένας συνάδελφος της Chiara, τέλος ο Giulio Bosetti δανείζει το πρόσωπο στον πάπα papa Paolo VI, προσωπικό φίλο του Moro.
Μουσική επένδυση
Οι πρωτότυπες μουσικές της ταινίας γράφτηκαν από τον Riccardo Giagni. Το σαουντρακ της ταινίας περιλαμβάνει επίσης συνθέσεις των Franz Schubert, Giuseppe Verdi και Jacques Offenbach, καθώς και δυο από τα πιο γνωστά τραγούδια των Pink Floyd, The Great Gig in the Sky και Shine On You Crazy Diamond – για παράδειγμα καθώς η Chiara βλέπει στην τηλεόραση τις εικόνες των παρτιζάνων partigiani που τουφεκίζονται από τους ναζιστές nazisti, ενώ διαβάζει τα γράμματα των καταδικασμένων σε θάνατο της ιταλικής Αντίστασης Lettere di condannati a morte della Resistenza italiana (8 settembre 1943 – 25 aprile 1945) –, αυτή η τελευταία χρησιμοποιήθηκε και στο trailer, το τραγούδι που τραγουδούν οι πρώην παρτιζάνοι είναι, αντιθέτως, το Σφυρίζει ο άνεμος, Fischia il vento.
Υποδοχή
Βγήκε στις αίθουσες ταυτόχρονα με την παρουσίασή της στο 60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας 60ª Mostra internazionale d’arte cinematografica di Venezia τον Σεπτέμβρη του 2003,η ταινία έγινε η μεγαλύτερη επιτυχία του Marco Bellocchio στον κινηματογράφο, κερδίζοντας περίπου 4.000.000 ευρώ Marco Bellocchio al cinema, con circa 4 000 000 di euro di incassi Cinetel.
Κριτική
Επιλεγμένη σε διαγωνισμό στο 60ο διεθνές Φεστιβάλ κινηματογραφικής τέχνης της Βενετίας 60ª Mostra internazionale d’arte cinematografica di Venezia, η ταινία πέτυχε σημαντική κριτική επιτυχία, εκτιμώμενη τόσο από τους συγγενείς του Aldo Moro[9] όσο και από κάποιους πρώην ταξιαρχίτες, όπως οι Gallinari και Morucci, με αυτόν τον τελευταίο να εκφράζεται σχετικά με το θέμα: «Οι φίλοι του αρνούνταν την αυθεντικότητα των επιστολών του, ενώ μερικοί από εμάς, διαβάζοντάς τες, βρεθήκαμε να τις συσχετίζουμε με εκείνες των καταδικασθέντων σε θάνατο αγωνιστών της Αντίστασης Resistenza. Αυτή η ταινία το υπογραμμίζει, και είναι ακριβώς η αλήθεια. Ήταν κάτι σοκαριστικό»
Mιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
