Πριν απ’ όλα πρέπει να κάνουμε μια βασική παραδοχή: Ότι ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ είναι, στη σύγχρονη δημοκρατία, ο εγγυητής του πολίτη. Είναι εγγυητής απέναντι στην ιδιωτική βία (π.χ. έγκλημα), είναι εγγυητής απέναντι στην οικονομική βία (π.χ. σχέσεις εργασίες), είναι εγγυητής απέναντι στην κρατική βία με το θεσμό της συνταγματικής και διοικητικής δικαιοσύνης.
Ο θεσμός όμως της δικαιοσύνης, στην αφηρημένη του έκφραση, όπως δηλαδή αναδύεται από τα κείμενα, είναι απλώς νοητός. Αισθητός γίνεται από την ώρα που οι συγκεκριμένοι φορείς της δικαιοσύνης, δηλαδή οι δικαστές, ασκούν το λειτούργημά τους.
Η δικαιοσύνη μίας χώρας δεν μετριέται ούτε μόνον ούτε κυρίως με την ποιότητα των συνταγματικών και των άλλων νομικών κειμένων για την δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη μίας χώρας μετριέται με τους δικαστές της. Για τον αδικούμενο, ενσάρκωση του δικαίου είναι ο δικαστής.
Το έργο του είναι επώδυνο. Ο δικαστής δεν είναι Θεός, ούτε καν ημίθεος. Είναι άνθρωπος. Η διαπίστωση αυτή αποκτά μία ιδιαίτερη δραματικότητα προκειμένου περί της ελληνικής κοινωνίας. Μίας κοινωνίας με απύθμενη εγωπάθεια, όπου η ατομική κοινωνική (πολιτική ή οικονομική) επιρροή, όταν κάποιος την διαθέτει, δίνει στο άτομο την αίσθηση της αυθαίρετης παντοδυναμίας. Η αντοχή του δικαστή σε μία τέτοια κοινωνία μοιάζει με ηρωισμό.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, δηλαδή ο στοιχειώδης όρος της συμβίωσης των ανθρώπων, προϋποθέτει τη διασφάλιση της δικαιοσύνης. Για τον άνθρωπο δεν υπάρχει πιο απελπιστική στιγμή από εκείνη κατά την οποία αποκτά συνείδηση της αδικίας. Τότε όμως είναι η στιγμή που αναζητά τον «δικαστή του».
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ, όμως, άλλοτε δικαιώνει, άλλοτε τιμωρεί και άλλοτε λέει στον πολίτη πως το κράτος μπορεί να τον έβλαψε, αλλά δεν τον αδίκησε. Η αξιοπιστία του δικαστή δεν μετριέται με την χαρά ή την ικανοποίηση εκείνων που αθωώνονται ή εκείνων που δικαιώνονται. Η αξιοπιστία του δικαστή μετριέται με μία εκ των προτέρων ηθική και κοινωνική αποδοχή που καθιστά, τελικά, την απόφασή του κοινωνικά αποδεκτή.
Χρυσόστομος Κεβρεκάκης
π. Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Καβάλας
π. Μέλος της Συντονιστικής της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος
