Γράφει η Σίσσυ Παπαθανασίου, Ιστορικός – Θεατρολόγος
«Όλος ο κόσμος δεν μπορεί να δει την αλήθεια, αλλά όλος ο κόσμος μπορεί να είναι η αλήθεια…» (Φ. Κάφκα)
Με προεξάρχοντα χαρακτηριστικά έναν λόγο ποιητικό και μεστό που σχεδιάζει κωμικά, δραματικά, κωμικοτραγικά τοπία και μια ψυχογραφική ευθυβολία λιτή και καίρια, που αποφεύγει την όποια σχηματοποίηση, το θεατρικό έργο των αδερφών Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη διαγράφει ένα από τα πιο θεαματικά πετάγματα της σύγχρονης δραματουργίας μας.
Μη σκαλίζεις την άμμο, Ο στρατός της Σωτηρίας, Συγχώρεσε με , σαν στίχοι από ποιήματα, κράμα ρεαλιστικής προσήλωσης και αφηγηματικής φαντασμαγορίας, οι τίτλοι των εννέα μέχρι σήμερα έργων τους προσφέρουν την πρώτη αντανάκλαση, -μια ελλειπτική αντανάκλαση, του κόσμου που περιέχουν, αλλά και το προσχέδιο ενός Άλλου.
Έτσι, εν προοπτική, αρχίζει να φωτίζεται ο μύθος, μέσω των τίτλων που προσεγγίζονται σαν φορείς ενός προγραμματικού νοήματος και προοικονομούν την πλοκή, την εξέλιξη των προσώπων ή/ και υποδηλώνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Μέσα από «ασήμαντες» περιπτώσεις της καθημερινότητας, μικρά επεισόδια του βίου και των ημερών ανθρώπων με μοίρα ξέθωρη και χλωμή, οι συγγραφείς δημιουργούν στέρεα θεατρικά πρόσωπα που αλληλοεγκαλούνται και μας εγκαλούν (για χίλιες δυο ενοχές).
Αναπτύσσουν το δραματουργικό τους ιστό γύρω από μια κατάσταση, μια ατμόσφαιρα, ένα φευγαλέο μοτίβο απολύτως συγκεκριμένο και συχνά με ρητή αναφορά σε πραγματικά γεγονότα. Ο κόσμος που ανιχνεύουν είναι ιδωμένος ψύχραιμα και ψυχρά, κι ενίοτε αδυσώπητα.
Τα θεατρικά τους τοπία θέτουν τους όρους μιας ανθρωπολογίας που προσδιορίζεται από σαφέστατο πολιτιστικό στίγμα και ενορχηστρώνει περιβάλλοντα και καταστάσεις χωρίς να εξιδανικεύει ούτε να παρωδεί.
Οι ήρωες τους είτε είναι οι παρεκβατικοί έφηβοι από Το σπίτι με τα δώρα και το Μη σκαλίζεις την άμμο, η γυναικεία παρέα του Γυναίκες στα χιόνια, ή οι «κακοποιημένοι» ανήλικοι της Πάχνης, τα μέλη της οικογένειας του Συγχώρεσε με, είτε η υπέροχη Σωτηρία με το στρατό των σκύλων της και η ξεναγός Ελένη Βουτυρά το γένος Νίκου, σύζυγος Ιορδάνη Βουτυρά της Έκτης Καρυάτιδας, υπερβαίνουν την περιπτωσιολογική τους υπόσταση καθώς μεταγράφονται με επιδεξιότητα ικανή να ανατρέψει και να διαβρώσει τη φαινομενική ασημαντότητά τους.
Ο λόγος τους ακουμπά με άνεση και ευστάθεια πάνω σε μια γλώσσα καθημερινή και σωστά επεξεργασμένη. Πρόκειται για μια γλώσσα αμιγώς θεατρική, κατάθεση υπέροχης θεατρικής ωριμότητας των συγγραφέων ήδη από την αρχή, που γεννά την αίσθηση ενός κόσμου χωρίς όρια υποδεικνύοντας τους όρους για την καθιέρωσή του.
Σε αυτούς τους όρους και μάλιστα με ρόλο βαρύνουσας σημασίας, συγκαταλέγεται η μνήμη, η χρήση της οποίας κωδικοποιείται. Μια μνημονική λειτουργία με a priori μη υπολογίσιμες εγγραφές προσδιορίζει τη δραματουργική εξέλιξη των έργων και κατευθύνει τις σκηνικές συμπεριφορές των θεατρικών προσώπων.
Εδώ μοιάζει να αποσύρεται, και σε κάθε περίπτωση παραμένει χαμηλόφωνη, η λειτουργία της μνήμης ως υπέροχη γραφή της πραγματικότητας που επιτρέπει να διαφυλάσσεται με φωτογραφικό τρόπο το φευγαλέο μιας στιγμής.
Πάνω στη μη γραμμικότητα της εγχάραξης των γεγονότων και των καταστάσεων και στην α-συνέχεια των αναφορών ανάμεσα στο πριν και το μετά, εδράζει ο λόγος των συγγραφέων. Και πλάθει ήρωες που ασκούνται στη λήθη ή μάλλον στην αδύνατη βεβαιότητα του «θυμάμαι».
Από αυτό που αφέθηκε να ξεχαστεί, τα πρόσωπα επαναφέρουν επιλεκτικά διαλεγμένα κομμάτια της πραγματικότητας στον παραστασιακό χωροχρόνο. Το κάθε έργο είναι μια άλλη σπουδή στην απουσία.
Μια σπαραχτική προσπάθεια αποδοχής της απώλειας προσώπων αλλά και πραγμάτων. Στο σύμπαν της δραματουργίας τους η παιδική ηλικία και η νεότητα αναδεικνύονται σε προνομιακούς μνημονικούς χώρους όπου φωλιάζουν όνειρα και εφιάλτες. Από εκεί ανασύρονται οι φοβίες και τα φαντάσματα αλλά και μια ανάμνηση ακαθόριστη, μια νοσταλγία για την εποχή πριν το τραύμα.
Είναι μια ευφορία οι λέξεις των αδερφών Κούφαλη γιατί είναι ρευστές κι αλλάζουν σχήματα. Είναι σφικτές, πυκνές και πειστικές και επιδέχονται εναλλακτικών αναγνώσεων καθώς διαμορφώνουν ένα χώρο, που κάθε φορά μπορεί να εξυπηρετήσει το ζητούμενο.
Ξεδιπλώνουν δε, μια διαλεκτική ευρηματικότητα στον τρόπο της αποτύπωσης και του αντικατοπτρισμού της ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας από την οποία εξαρτώνται και με την οποία συνδιαλέγονται.
Η μυθοπλασία τους περνά μέσα από τα ιστορικά συμβαίνοντα χωρίς κανένα από τα έργα, ούτε η Έκτη Καρυάτιδα, να μιλά πάνω στην Ιστορία. Όλα αφηγούνται μια μυθ-ιστορία που ευνοεί, για άλλη μια φορά, τη διατύπωση της ερώτησης: «τι είναι αληθινό;».
Ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Κούφαλης ξέρουν πώς να αφηγηθούν το ανοίκειο και να μας το παρουσιάσουν ως κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν. Ξέρουν πώς μέσα από τα σύμβολα και τις ομολογίες σχέσεων να αποκρυπτογραφούν άρρητες όψεις της πραγματικότητας.
Και πώς να υποβάλλουν με μετωνυμίες και μεταφορές, απόμακρες αλλά νόμιμες διασυνδέσεις προσδιοριστικές της νέας εικόνας που μας προσφέρουν. Ξέρουν επίσης, πώς να μας κάνουν συμμέτοχους της αλήθειας τους. Ξέρουν εντέλει, πώς να φοβίσουν.
Η Πρώτη Παράσταση – Θέατρο «Σημείο»: 09/04/2002, πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Νίκος Διαμαντής
Σκηνικά – Κοστούμια: Νίκος Νατσούλης
Φωτισμοί: Γιώργος Κορδέλας – Δημήτρης Μαργαρίτης
Επιμέλεια Μουσικής: Νίκος Διαμαντής
Στούντιο Ήχου: Στάθης Σκουρόπουλος
ΔΙΑΝΟΜΗ
Ελένη: Τζένη Σκαρλάτου, Δημήτρης Μαργαρίτης
Ιωάννα: Αυγουστίνος Ρεμούνδος, Αυγουστίνα Λυκουρίνα
Βασιλική: Ιωάννα Μακρή
Η Δεύτερη παράσταση – Θέατρο «Χώρος»: 05/02/2024, Εταιρία Τεχνών Πειραιά «Εντροπία»
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Λευτέρης Παπακώστας
Πρωτότυπη μουσική: Ανθή Γουρουντή
Σκηνική εγκατάσταση/κατασκευή: Λευτέρης Παπακώστας, Μαρίνα Μηλιάρη
Κοστούμια/σκηνικά αντικείμενα: Σπύρος Γκέκας
Φωτισμοί/Φωτογραφίες: Παύλος Μαυρίδης
Υπεύθυνη Παραγωγής: Πασχαλιά Σιγγίκου
Διαχείριση socialmedia: Εύη Αγγελίνου
Hair stylist / make up artist(φωτογράφισης): ΒίκυΧατζή
ΔΙΑΝΟΜΗ
Μικαέλα Δανά: Βασιλική
Μαρία Καρακίτσου: Ελένη
Κατερίνα Παρισσινού: Ιωάννα
«ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΤΑ ΔΩΡΑ» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη θα ανεβεί στην Καβάλα την Παρασκευή 8 – Σάββατο 9 – Κυριακή 10 Μαρτίου. Παρασκευή & Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00.
Τιμές εισιτηρίων: 14 € Γενική Είσοδος, 12 € Φοιτητικό – Ανέργων – ΑΜΕΑ – άνω των 65
Ηλεκτρονική προπώληση: more.com
