Αναμφίβολα ζούμε σε μια χρονική στιγμή η οποία θα μπει στα βιβλία της ιστορίας. Αν δεν βάλουμε στην κουβέντα μας κάθε είδος σενάριο συνωμοσίας το οποίο κατά μεγάλο ποσοστό πιστεύουμε σαν Έλληνες, το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι έχει επιταχυνθεί η και έχει επανέλθει είναι η παγκόσμια οικονομική κρίση. Ίσως στο ανώτερο επίπεδο των τελευταίων πενήντα χρόνων.
Η σκιά της ανεργίας όπως συνηθίζεται να λέγεται είναι μπροστά σε κάθε πρώην εργαζόμενο και θα διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν έχουν φανεί ακόμα, τα αποτελέσματα της θα φάνουν από το καλοκαίρι του 2021. Καλώς ή κακώς η παγκοσμιοποίηση δεν αναστέλλεται, δεν αναβάλλεται και δεν περιορίζεται διότι είναι συνέπεια την τεχνολογικής προόδου. Άρα το μοντέλο διαχείρισης οικονομίας κάθε κράτους για την καταπολέμηση της ανεργίας συνδέεται με τις οικονομίες άλλων χωρών και δεν παραμένει στον εθνικό χώρο κάθε κράτους.
Στην Ευρώπη και κατ’ επέκταση και στην Ελλάδα θα πρέπει να αντιληφτούν άμεσα ότι μια κρίση μπορεί να μεταφέρει το κόστος παραγωγής εργασίας από μια χώρα σε άλλη χώρα. Αυτή η χώρα ή Ένωση η οποία θα το διασφαλίσει γρηγορότερα στους επενδυτές – επιχειρηματίες θα έχει βάλει το πρώτο λιθαράκι επαναφοράς της οικονομίας της.
Το επόμενο βήμα είναι να δημιουργηθούν συνθήκες για την μείωση των τιμών των ακινήτων. Η παγκόσμια φούσκα αγοράς ακινήτων αλλά και ενοικίασης χώρων εκτοξεύουν τα κόστη παράγωγης σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο φυσικός χώρος θα πρέπει να αλλάξει χαρακτήρα και ρόλο. Οι ιδιοκτήτες εγκαταστάσεων λιανεμπορίου, αποθηκών βιοτεχνικών χώρων κτλ θα πρέπει να λάβουν δράση και να δώσουν περιθώρια ευελιξίας στους επιχειρηματίες για να δημιουργήσουν προϊόντα και υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος ώστε να μπορούν να τα αγοράζουν πελάτες διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να βρεθούμε στο σημείο να μην υπάρξει κατανάλωση.
Επίσης, θα πρέπει να υπολογιστεί η αλλαγή συμπεριφοράς των πελατών αλλά και των κοινωνιών γενικότερα . Οι ηλεκτρονικές αγορές αυξάνουν, οι διαδικτυακές πλατφόρμες & η εργασία εξ αποστάσεως φέρνουν αλλαγές στις μέχρι τώρα συνήθειές μας. Διαφαίνεται όμως και με το άνοιγμα του λιανεμπορίου ότι ο ρόλος του είναι σημαντικός, ο καταναλωτής έχει την ανάγκη του φυσικού καταστήματος. Άρα κατά συνέπεια και το προσωπικό των καταστημάτων θα πρέπει να ξέρει να χρησιμοποίει την τεχνολογία για να εξυπηρετεί πελάτες με φυσική παρουσία και μη.
Ένας ακόμα συντελεστής είναι το κόστος ενέργειας. Οι τάσεις διεθνώς μέχρι στιγμής μας δείχνουν πτώση, είναι άξιο λόγου να δούμε πως θα κινηθούν οι μεγάλοι παίχτες (κράτη παραγωγής )και τα κράτη εισαγωγής, πως θα το διαχειριστούν με τους φόρους που θα το επιβάλουν από τον Οκτώβριο και πέρα.
Θεωρώ ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές να αναπτυχτούν οικονομίες κλίμακας για να δοθούν στις τοπικές κοινωνίες ευκαιρίες ανάπτυξης μικρών βιοτεχνιών, παρεχόμενων υπηρεσιών κτλ με μείωση τους κόστους παραγωγής και μεταλαμπάδευσης του στον αγοραστή. Εν κατακλείδι όποιο κράτος καταφέρει να δημιουργήσει εργαλεία και συνθήκες αποπληθωρισμού γρήγορα και ανώδυνα για τους πολίτες του, θα είναι το κερδισμένο αυτής της κρίσης. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχαστεί να αναφερθεί ο κανόνας του χαμηλού κόστους παραγωγής φέρνει περισσότερες θέσεις εργασίας, άρα μεγαλύτερη & γρηγορότερη ανάπτυξη, το ζητούμενο για την επαναφορά μας στην κανονικότατα πριν Covid-19 εποχής.
Χαράλαμπος Ηλιάδης, Οικονομολόγος – Τοπικός Σύμβουλος Καβάλας
