Οι επιπτώσεις της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, επηρεάζουν ήδη και πρόκειται να επηρεάσουν περαιτέρω το σύνολο σχεδόν των επαγγελματικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, σε παγκόσμια κλίμακα.
Το θέμα απασχολεί και πρόκειται να απασχολήσει για πολλά χρόνια ακόμη τους αναλυτές κάθε επιστημονικού και επαγγελματικού πεδίου, ακόμη και της φιλοσοφίας αλλά και την έκφραση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Όσον αφορά δε την κριτική η οποία ασκείται, σε επίσης παγκόσμια κλίμακα, για τις κυβερνητικές αποφάσεις αντιμετώπισης ή -κυρίως- περιορισμού των επιπτώσεων, θα πρέπει να επισημανθεί πως έχει δύο βασικές παραμέτρους.
Την ιδεολογικοπολιτική αναφορά και τις γνώσεις που ήδη έχει αλλά και αποκτά κάποιος κατά την διάρκεια της ενημέρωσής του. Ακόμη κι αυτή όμως η δεύτερη παράμετρος, επηρεάζεται από την πρώτη, όσον αφορά τα μέσα που επιλέγει για να ενημερωθεί.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως ο καθένας δεν μπορεί να εκφράζει την άποψή του, η οποία -όχι δυστυχώς πάντα- πρέπει να στηρίζεται τόσο σε διεθνώς αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα, όσο και σε μία επιχειρηματολογία που να βασίζεται σε αυτά.
Έτσι, ένας (πχ) νεοφιλελεύθερος είναι πιθανό να ασκήσει την κριτική του όσον αφορά το μέγεθος αλλά και τον τρόπο της κρατικής παρέμβασης για τη στήριξη της οικονομίας, ενώ από την άλλη πλευρά η κριτική να επικεντρωθεί στο ίδιο ακριβώς αντικείμενο αλλά με αναφορά στη μη επάρκεια αυτών των μέτρων.
Ως γενική αναφορά, αυτό που μπορεί να διαπιστώσει κανείς από μία ιστορική αναδρομή στις κρίσεις που έπληξαν τον κόσμο κατά την διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, είναι πως α) ήταν το οργανωμένο κράτος που κάθε φορά έδινε λύσεις μέσω της εξουσίας που διαθέτει για την επιβολή των αποφάσεών του και β) ο ιδιωτικός τομέας συνέβαλε καθοριστικά μέσω της έρευνας, που παρείχε είτε στοιχεία για την αντιμετώπισή τους, είτε τα μέσα για να αντιμετωπιστούν (πχ εμβόλια)
Σύμφωνα δε με Διεθνείς Οργανισμούς, η πανδημία του νέου κορωνοϊού είναι η πρώτη πραγματικά παγκόσμια κρίση του 21ου αιώνα. Πρόσφατη εκτίμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει πως η οικονομική ύφεση από την πανδημία θα είναι η βαθύτερη που έχει γνωρίσει ο πλανήτης από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς υπολογίζει ότι 70 έως 100 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από την άλλη, με ανακοίνωσή του στα τέλη Οκτωβρίου, αναφέρει πως η πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ αναμένεται να είναι της τάξης του -4.4%, ενώ για τις ανεπτυγμένες οικονομίες η αντίστοιχη πτώση αναμένεται να είναι ίση με -5.8%.
Η εκτίμηση δε αυτή, έγινε πριν την ύπαρξη του 2ου κύματος της πανδημίας και χωρίς να συμπεριλαμβάνει τις πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις των δύο τελευταίων μηνών του 2020, στους οποίους αρκετές από τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου βρίσκονται σε μερικό lockdown. Κάτι που σημαίνει πως η πραγματικότητα μάλλον θα ξεπεράσει και τα πιο δυσμενή σενάρια.
Όσον αφορά δε στην Ελλάδα, η πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για το 3ο τρίμηνο (Ιουλ-Σεπτ) του έτους και την μείωση κατά 11,7% του ΑΕΠ σε σχέση με το 2ο τρίμηνο, αντανακλά κυρίως τις επιπτώσεις από τη δραματική μείωση του τουρισμού στη χώρα. Φυσικά, δεν περιλαμβάνει τις επιπτώσεις του 2ου κύματος της πανδημίας σε συνδυασμό με το (συνεχιζόμενο) lockdown από τα μέσα Νοεμβρίου και μετά.
Καταληκτικά, και με αποκλειστική αναφορά στο θέμα της πανδημίας, αυτό στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθούμε ως κοινωνία, είναι η -κατ’ αρχήν- συνείδηση α) της επικινδυνότητας του ιού για την ανθρώπινη υγεία και β) των επιπτώσεων που τα μέτρα αντιμετώπισης και περιορισμού του θα επιφέρουν στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του σήμερα.
Πρόκειται για δύο παγκόσμια γεγονότα με άμεση σχέση αίτιου και αιτιατού, στα οποία το ένα (ιός και οικονομική/εμπορική παγκοσμιοποίηση) λειτουργεί ως αίτιο και το άλλο (επιπτώσεις από την προσπάθεια αντιμετώπισης του ιού) ως αιτιατό.
Ο σχεδιασμός και η στρατηγική που θα πρέπει ήδη λοιπόν να βρίσκεται σε εξέλιξη, θα πρέπει να αφορά το δεύτερο επίπεδο αντιμετώπισης των επιπτώσεων πλέον των οικονομικών συνεπειών που πρόκειται στο άμεσο μέλλον να κάνουν την εμφάνισή τους, τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Η χώρα μας, μετά από δέκα χρόνια οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης, εάν δε ληφθούν άμεσα μέτρα με το πέρας της πανδημίας, δε θα μπορέσει να αντέξει μία ακόμη μακρόχρονη επιβάρυνση της οικονομικής «υγείας» τόσο της ίδιας, όσο και κατ’ επέκταση των πολιτών της.
