29 Δεκεμβρίου 2024
“Αν ο κόσμος είναι κακός, δεν είναι επειδή είμαστε εμείς κακοί, αλλά επειδή ο τρόπος που σχετιζόμαστε και συνδεόμαστε είναι κακός. Το ζήτημα του πώς είναι οι άνθρωποι δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη μεταξύ τους σχέση.
Η κυρίαρχη σύνδεση σε αυτόν τον κόσμο είναι τα χρήματα… Ο καπιταλισμός σήμερα δεν είναι απαραιτήτως χειρότερος από ό,τι ήταν πριν από εκατό χρόνια, αλλά έχει μια δυνατότητα καταστροφής που δεν είχε ποτέ πριν…
Ποτέ όπως τώρα δεν χρειάζεται να διαλέξουμε μεταξύ ζωής και χρήματος, δηλαδή να διαλέξουμε τη ζωή ενάντια στο χρήμα… Εμπλεκόμαστε στην τρελή και υπέροχη πρόκληση να δημιουργούμε έναν άλλο κόσμο, έναν κόσμο πολλών κόσμων. Ας αφήσουμε τις καρδιές να χορέψουν…”
- Ο κόσμος δεν πρέπει να είναι έτσι. Δεν πρέπει να είναι ένας κόσμος εξαφανισμένων ανθρώπων, διακινητών ναρκωτικών, γενοκτονιών, βίας, αναγκαστικής μετανάστευσης, πείνας, φτώχειας, φυλακών, υπερθέρμανσης του πλανήτη. Από τις 7 οκτωβρίου 2023, το ισραηλινό κράτος έχει σκοτώσει 45.000 ανθρώπους στη Γάζα, 17.000 εκ των οποίων παιδιά. Τουλάχιστον 117.000 άνθρωποι προκύπτουν εξαφανισμένοι αυτή τη στιγμή στο Μεξικό. Χιλιάδες άνθρωποι κατευθύνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή δεν υπάρχουν οι συνθήκες για να ζήσουν στα σπίτια τους στο Μεξικό ή την Κεντρική Αμερική. Οι αμερικανοί ηπα συνοριοφύλακες εκτοπίζουν περισσότερους από χίλιους μετανάστες κάθε μέρα και ο εκλεγμένος πρόεδρος λέει ότι θα εκτοπίσει 11 εκατομμύρια. Ο πλανήτης θερμαίνεται και οι παγκόσμιες κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να το σταματήσουν. Αλλά ο κόσμος δεν πρέπει να είναι έτσι.
- Ο κόσμος θα μπορούσε να είναι διαφορετικός. Θα μπορούσε να είναι πανέμορφος. Εδώ αυτή τη στιγμή, σε αυτό το μέρος, είναι πολύ όμορφα. Νιώθουμε τον πλούτο μας, τη συντροφιά μας, τη δημιουργικότητά μας, την αποφασιστικότητά μας να δημιουργούμε έναν διαφορετικό κόσμο, τη μνήμη μας του πόνου και των αγώνων. Γιορτάζουμε, γιορτάζουμε την αντίσταση και την εξέγερσή μας, γιορτάζουμε το γεγονός να είμαστε ανάμεσα σε φίλους. Κοιτάμε γύρω μας και σκεφτόμαστε «ο κόσμος είναι όμορφος, εδώ έχουμε ένα χώρο ομορφιάς, μια ρωγμή στον κόσμο του τρόμου”.
Όχι μόνο αυτές τις ξεχωριστές μέρες, αλλά και στην καθημερινότητα, στην ύπαιθρο ή στην πόλη, ζούμε με άλλους ανθρώπους που δεν είναι απαραίτητα φίλοι μας, αλλά έχουμε μια κάποια σχέση σεβασμού, αμοιβαίας αποδοχής. Όλος ο κόσμος μπορεί να είναι έτσι, ένας κόσμος δημιουργικότητας, φιλιών, πλούτου, αξιοπρέπειας, αμοιβαίας φροντίδας, αμοιβαίας αναγνώρισης, ανεκτικότητας. Ο κόσμος δεν πρέπει να είναι τρομακτικός, ο κόσμος θα μπορούσε να είναι πανέμορφος.
- Πώς εξηγείται αυτή η αντίθεση μεταξύ του κακού στον κόσμο και του καλού στους κανονικούς ανθρώπους; Η κοινή απάντηση είναι ότι είναι έτσι, ότι υπάρχουν καλοί και κακοί άνθρωποι, πάντα έτσι ήταν, πάντα υπήρχαν πόλεμοι και βιαιοπραγίες, ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Δεν είναι όμως έτσι. Αν ο κόσμος είναι κακός, δεν είναι επειδή είμαστε εμείς κακοί, αλλά επειδή ο τρόπος που σχετιζόμαστε και συνδεόμαστε είναι κακός. Δηλαδή, το ζήτημα του πώς είναι οι άνθρωποι δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη μεταξύ τους διασύνδεση. Η κυρίαρχη διασύνδεση σε αυτόν τον κόσμο είναι τα χρήματα. Σχετιζόμαστε με άλλους ανθρώπους μέσω των χρημάτων. Στις πόλεις και, όλο και περισσότερο, στις κοινότητες.
- Το χρήμα είναι σαν μια ομίχλη, μια ομίχλη που διεισδύει σε όλες τις πτυχές της ζωής αλλά που δεν βλέπουμε γιατί είναι πάντα εκεί. Είναι μια δηλητηριώδης ομίχλη. Μου λένε ότι στις κοινότητες οι άνθρωποι μιλούν για χρήματα όπως ο Pukuj, ο διάβολος του Tseltal, και έχουν δίκιο. Το χρήμα μας σαγηνεύει γιατί καθιστά τη ζωή πιο εύκολη, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί έναν κόσμο τρόμου. Το χρήμα διαρρηγνύει τις κοινότητες, τους έρωτες, τις φιλίες, το χρήμα ρέει συνεχώς σε τόπους όπου μπορεί να αναπτυχθεί μέσω του κέρδους. Το χρήμα καθίσταται κεφάλαιο, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να μετατρέψουν τη ζωή τους σε εργασία, δουλειά που στόχο έχει να δημιουργεί περισσότερο χρήμα.
Το νόμισμα έχει ως υπηρέτη το Κράτος. Το Κράτος ισχυρίζεται ότι είναι το αντίθετο του χρήματος, αλλά αυτό δεν ισχύει. Το Κράτος εξαρτάται από το χρήμα και κάνει ό,τι είναι δυνατό για να διατηρήσει την κυριαρχία του χρήματος, δηλαδή τη συσσώρευση του κεφαλαίου: το Κράτος με την αστυνομία και τον στρατό του και με την εδαφική του διαίρεση του κόσμου, τον διαχωρισμό του μεταξύ μεξικανών και γουατεμαλτέκων ή γερμανών, τον διαχωρισμό του μεταξύ πολιτών και μεταναστών που προκαλεί τόση βία και δυστυχία, τόση μιζέρια. Χρήμα, κεφάλαιο και Κράτος είναι τρία πρόσωπα της ίδιας ύδρας.
Είναι η κυριαρχία του χρήματος, αυτός ο τρομερός τρόπος να συνδεόμαστε, που εξηγεί τη φοβερότητα του κόσμου. Δεν λέω ότι ο κόσμος θα ήταν τέλειος χωρίς χρήματα, θα είχαμε άλλα προβλήματα, αλλά το χρήμα είναι η κύρια αιτία βίας και δυστυχίας στον κόσμο.
5.Το χρήμα δεν μένει ακίνητο. Πρέπει να επεκτείνεται συνεχώς. Πρέπει να εντείνει την εκμετάλλευση, πρέπει να επιβάλει τη λογική του σε κάθε μέρος του κόσμου και σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης και μη ζωής. Επιβάλλει μια δυναμική καταστροφής σε ό,τι αγγίζει: χτίζεις και καταστρέφεις. Μας επιβάλλει μια πρόοδο που ορίζεται από το κέρδος, όχι από αυτό που θέλουμε. Μας επιτίθεται.
6.Λέμε Όχι. Αντιστεκόμαστε και επαναστατούμε, ξεσηκωνόμαστε. Ανοιχτά, αλλά και κρυφά. Η αντίστασή μας το τρελαίνει. Το τρελαίνει γιατί μειώνει το κέρδος του, είναι που είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία για αυτό. Τότε τα κεφάλαια και τα Κράτη τους αρχίζουν να αγωνίζονται μεταξύ τους και να μας επιτίθενται άγρια, μειώνοντας μισθούς, δικαιώματα, δίνοντας περισσότερες εξουσίες στους στρατιωτικούς κ.λπ. Το κεφάλαιο φοβάται. Φοβάται γιατί εξαρτάται από εμάς. Εξαρτάται από την υποταγή μας, εξαρτάται από την υπεραξία που παράγουμε, αλλά που δεν παράγουμε αρκετά. Προσπαθεί να ξεφύγει δημιουργώντας μια μυθοπλασία μέσω της επέκτασης του χρέους. Tα κεφάλαια προσπαθούν να ξεφύγουν ανταγωνιζόμενα και πολεμώντας μεταξύ τους, δηλαδή σκοτώνοντας μας, προσπαθούν να ξεφύγουν θυσιάζοντας ανθρώπους και εδάφη. Δηλαδή, προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι η καταιγίδα θα στρέφεται εναντίον ορισμένων μερών του κόσμου και εναντίον ορισμένων μερών του παγκόσμιου πληθυσμού, με τη φιλοδοξία να υπερασπιστούν τα νησιά των προνομίων τους. Το απειλούμενο χρήμα καθίσταται μια καταιγίδα που απειλεί τους πάντες.
- Υπάρχουν πολλά σημάδια πως η καταστροφή εντείνεται. Ο καπιταλισμός ήταν πάντα ένα σύστημα δημιουργίας και καταστροφής, αλλά τώρα κυριαρχεί η καταστροφή. Εάν δεν καταφέρουμε να σπάσουμε το σημερινό σύστημα, είναι πολύ πιθανό αυτό να οδηγήσει στην εξαφάνιση της ανθρωπότητας. Η θέρμανση του πλανήτη, οι πόλεμοι και η πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου, η καταστροφή της βιοποικιλότητας, η εξάντληση των υδάτων, τα μεταναστευτικά κύματα που είναι αποτέλεσμα της καταστροφής ορισμένων μερών του κόσμου, η οικονομική αστάθεια του παγκόσμιου συστήματος που μεγαλώνει: όλα αυτά υποδηλώνουν ότι η καταστροφή θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Ο καπιταλισμός σήμερα δεν είναι απαραίτητα χειρότερος από ό,τι ήταν πριν από εκατό χρόνια, αλλά έχει μια δυνατότητα καταστροφής που δεν είχε ποτέ πριν. Ο Γκαλεάνο, δύο φορές εκλιπών, σε μια από τις δηλώσεις που αναγγέλλουν το ταξίδι διαμέσου της ζωής, μιλά για την τρέχουσα αντιπαράθεση σε όλο τον κόσμο: χρήμα εναντίον ζωής. Και σε αυτή την αντιπαράθεση, σε εκείνον τον πόλεμο, κανένας έντιμος άνθρωπος δεν θα πρέπει να είναι ουδέτερος: ούτε με τα χρήματα, ούτε με τη ζωή. Μου φαίνεται ότι δεν υπερβάλλω, πως τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στη ζωή και το χρήμα, δηλαδή να επιλέξουμε τη ζωή ενάντια στο χρήμα. Λέμε ναι στη ζωή, όχι στο χρήμα.
- Η καταιγίδα μας τρομάζει, αλλά εμείς συνεχίζουμε να λέμε Όχι, είναι το Όχι της ελπίδας. Πολλές φορές σκεφτόμαστε ότι δεν υπάρχει διέξοδος, ότι δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε τη καταστροφή, ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να κρυφτούμε στο δάσος. Όμως ξέρουμε ότι δεν είναι έτσι, ότι ακόμη και το δάσος μπορεί να καταστραφεί από την καταιγίδα.
Γνωρίζουμε ότι πίσω από τη μανία της καταιγίδας κρύβεται ο φόβος του χρήματος, του κεφαλαίου μας, ο φόβος του πλούτου μας, της ικανότητάς μας να δημιουργούμε έναν άλλο κόσμο, έναν κόσμο πολλών κόσμων. Ξέρουμε ότι με κάποιο τρόπο πρέπει να χτίσουμε πάνω στον δικό μας πλούτο.
Μερικές φορές φαίνεται αδύνατο. Αν πάτε σε μια μεγάλη πόλη, η δύναμη του χρήματος είναι τόσο κυρίαρχη που φαίνεται αδιανόητο να την καταργήσετε, αλλά η παραίτηση δεν είναι επιλογή διότι μιλάμε για το μέλλον της ανθρωπότητας.
- Είμαστε σαν παγιδευμένοι στην τρέλα, στην τρελή ιδέα και πρακτική να καταργήσουμε το χρήμα πριν μας καταστρέψει. Δεν μπορεί να γίνει με διάταγμα, διότι η κατάργηση ενός τρόπου σχέσης συνεπάγεται κατ’ ανάγκη την ανάπτυξη ενός άλλου τρόπου σχέσης. Μπορούμε να καταργήσουμε το χρήμα μόνο με τη δημιουργία του κοινού. Ενός από κοινού που μοιραζόμαστε και ένας κοινού που ξεπερνά τους διαχωρισμούς. Πρέπει να είναι μια προοδευτική διαδικασία, αφαιρώντας το Κράτος-Χρήμα-Κεφάλαιο από ορισμένες περιοχές ή ορισμένες δραστηριότητες, τη γεωργία προφανώς, αλλά και την εκπαίδευση, την υγεία, το νερό, την στέγαση-οικοδομή, το λογισμικό, τη μουσική, το φαγητό, τη δημιουργία κοινών αγαθών σε όλους αυτούς τους χώρους, σε όλους τους τομείς, σε όλους τους τομείς της ζωής. Ένα προοδευτικό κίνημα όπου οι συγκεκριμένοι, οι ιδιαίτεροι αγώνες ξεχειλίζουν πάντα προς το γενικό, το καθολικό-το παγκόσμιο, όπως έκαναν πάντα οι αγώνες ζαπατίστας.
Είμαστε πολλοί, πιέζουμε τους εαυτούς μας στην ανηφόρα, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αλλά θέλουμε να φτάσουμε σε ένα σημείο καμπής, στην κορυφή ώστε, από εκεί, το Όχι μας, ο αγώνας μας να δημιουργούμε έναν κόσμο πολλών κόσμων, να επιταχυνθεί. Στην αρχή μπορεί να νομίζουμε ότι είναι ένας μικρός λόφος, αλλά μετά αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι είναι ένα μεγάλο βουνό. Δεν βλέπουμε πού είναι η κορυφή, αλλά ξέρουμε ότι κάθε όρος έχει την κορυφή του, το υψηλότερο σημείο του, και από εκεί θα τρέξουμε προς τα κάτω και οι αγώνες θα συσσωρεύονται και θα μεγαλώνουν.
- Ο κόσμος δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Δεν θέλουμε να φτάσουμε στην τελευταία πνοή της ανθρωπότητας λέγοντας ότι «δεν έπρεπε να είναι έτσι». Δεν θέλουμε ο επιτάφιος της ανθρωπότητας να είναι «δεν έπρεπε να είναι έτσι, ο κόσμος θα μπορούσε να ήταν διαφορετικός». Έχουμε εμπλακεί στην τρελή και υπέροχη πρόκληση της δημιουργίας ενός άλλου κόσμου, ενός κόσμου πολλών κόσμων. Να αφήσουμε τις καρδιές να χορέψουν!
Κείμενο της παρέμβασης (μετάφραση της Comune) στη σύνοδο που άνοιξε την πρώτη από τις «Διεθνείς συναντήσεις αντιστάσεων και εξεγέρσεων» στο San Cristóbal de las Casas (28/31 Δεκεμβρίου), “Incontri internazionali di resistenze e ribellioni”, που συγκλήθηκαν από τις κοινότητες ζαπατίστας στην Τσιάπας μεταξύ του τέλους του 2024 και των πρώτων μηνών του 2025. Λόγω προβλημάτων υγείας, ο Holloway δεν μπόρεσε να συμμετάσχει προσωπικά: το κείμενο διαβάστηκε από την Inés Durán (ερευνήτρια στο Centro de Investigaciones y Estudios Superiores en Antropología Social/ CIESAS στο Μεξικό).
Στο αρχείο της Comune μπορείτε να διαβάσετε και άλλα άρθρα του John Holloway qui.
ο John Holloway φυσικά συμμετείχε με ενθουσιασμό στην εκστρατεία Partire dalla speranza e non dalla paura.
Σχόλια
- ο ALESSANDRO MANFRIDI λέει στις 31 Δεκεμβρίου 2024 στις 08:04Διδάσκω στο λύκειο. Στην ερώτησή μου κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος για το τι είναι πιο σημαντικό στη ζωή, έλαβα τη σίγουρη απάντηση: «το χρήμα, καθηγητή!»
- Κάθε τόσο κάποιος τύπος έρχεται με ενθουσιασμό να μου δείξει ότι έχει κερδίσει μερικές εκατοντάδες ευρώ σε δεν ξέρω ποιο διαδικτυακό site.
- Όταν μοιράστηκα υλικό που παρήγαγα μόνος μου (άρθρα, βίντεο στο YouTube), τα παιδιά με ρώτησαν: «Μα το πληρώνουν; Οχι; Όλα τα κάνετε δωρεάν;» Μένουν έκπληκτοι. Μεγαλώνουν σε έναν κόσμο που τους επιβάλλουμε εμείς…
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος Comune-info
