Ομιλία του Φώτη Στεφανή στην ημερίδα του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων
Κυρίες και κύριοι σας καλωσορίζουμε σήμερα στην Μαρμαροφόρο Δράμα και σας ευχαριστούμε που βρίσκεστε σε αυτήν την ωραία εκδήλωση. Πριν από δύο εβδομάδες ακριβώς, στις 28-05-2024, γιορτάσαμε τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Σ.Μ.Ε., ενός συνδέσμου με 100 χρόνια αδιάλειπτης δράσης και με μεγάλη συνδρομή στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας αλλά και στη στήριξη των τοπικών κοινωνιών.
Μπορείτε να βρείτε στο κανάλι μας στο Youtube ολόκληρη την εορταστική εκδήλωση, όπου ουσιαστικά αναφέρουμε το σύνολο της 100ετούς πορείας και ιστορίας του συνδέσμου μας και μάλιστα σ’ ένα κράτος που έχει στην πραγματικότητα συσταθεί πριν από περίπου 200 χρόνια.
Εάν, μάλιστα, λάβουμε υπόψη μας ότι η ενσωμάτωση της Μακεδονίας στην Ελλάδα έγινε το 1912 και της Θράκης το 1920, γίνεται αντιληπτό ότι ο Σ.Μ.Ε. έχει σχεδόν ταυτόσημη πορεία με το ελληνικό κράτος.
Εγώ από την πλευρά μου, θα ήθελα να αναφερθώ στα τελευταία δέκα έτη από την 100ετή πορεία του συνδέσμου μας που τα έχω ζήσει από διάφορες θέσεις που υπηρέτησα τον Σύνδεσμο και να αναφερθώ για την συνδρομή του στην ανάπτυξη των Ορυκτών Πρώτων Υλών (Ο.Π.Υ.).
Οπωσδήποτε, η αρχή αυτής της περιόδου μας βρίσκει σε μία πολιτικά ασταθή περίοδο με μνημόνια νέα κόμματα εξουσίας, βαθιά χρηματοοικονομική κρίση, όπου στην διάρκεια της προέκυψαν οι γνωστοί περιορισμοί των capital controls το έτος 2015 που είχαν άμεσες και εκτεταμένες επιπτώσεις στην λειτουργία των επιχειρήσεων μας.
Παρά ταύτα, σ’ αυτήν την κρίσιμη και δύσκολη περίοδο ο Σ.Μ.Ε. σε συνεργασία με το ΥΠ.Ε.Ν. ξεκίνησε μια προσπάθεια για το νέο Λατομικό Νόμο, ο οποίος από το 2007 ερχόταν προς ψήφιση ή διαβούλευση ή συζήτηση, αλλά σε τελική ανάλυση ποτέ δεν ψηφιζόταν, αλλά αποσυρόταν.
Εν τέλει, η προσπάθεια αυτή εντάθηκε το έτος 2017 ύστερα από μια, τρόπον τινά, διαβούλευση πρώτα με τους άμεσα ενδιαφερομένους και μετά τη γνωστή διαβούλευση στο open gov ψηφίστηκε ο νέος λατομικός νόμος.
Ο Νόμος αυτός ενοποίησε τη νομοθεσία όλων των παλαιότερων νομοθετημάτων σ’ ένα ενιαίο κείμενο και σήμερα, ένας νέος μηχανικός ή ένας επενδυτής διαβάζοντας το Ν. 4512/2018 γνωρίζει με ακρίβεια τι ισχύει για τα μάρμαρα, τα βιομηχανικά ορυκτά, τα αδρανή υλικά κ.ο.κ.
Έδωσε, κατά το κοινώς λεγόμενο στην εκμετάλλευση Ο.Π.Υ. και στον κλάδο γενικότερα ένα θεσμικό, οικονομικό περιβάλλον και μια ασφάλεια που ποτέ δεν την είχαν οι εξορυκτικές επιχειρήσεις στην χώρα μας και γι’ αυτό είμαστε όλοι υπερήφανοι στον Σ.Μ.Ε.
Αλήθεια, πόσοι από εμάς δεν θυμόμαστε το βιβλίο του κ. Ρέκκα με τη διάσπαρτη νομοθεσία, τις εγκυκλίους, τα χαρτάκια, τις σημειώσεις και την πολυνομία που κυριαρχούσε προ του 2018;
Όμως ο Ν.4512/2018 που ψηφίστηκε, δεν ήταν ο νόμος που προτάθηκε το 2016-2017 από το Υπουργείο, ο νόμος αυτός βελτιώθηκε από την συνεχή τριβή υπηρεσιακών και πολιτικών με ανθρώπους του Σ.Μ.Ε.
Ο Σ.Μ.Ε. σε συνεργασία με άλλους φορείς και με το ΥΠ.ΕΝ. παρήγαγε ένα Νόμο που σε κάθε περίπτωση είναι πολύ καλύτερος από κάθε προηγούμενο στο 90% περίπου των άρθρων του.
Καταρχήν, εισήχθη η πρόβλεψη της 70ετίας στη διάρκεια της εκμετάλλευσης που ήταν πρόταση του Σ.Μ.Ε και των μελών του. Το 2014, αν κάποιος μιλούσε για άδειες με 70 έτη διάρκεια, θα λογιζόταν τουλάχιστον ως ονειροπόλος και θα εισέπραττε από τους εκπροσώπους της ελληνικής πολιτείας την απάντηση ότι η πάγια πολιτική είναι να ανανεώνουμε τις άδειες κάθε 3 έτη από μια περίοδο και μετά.
Αυτά, λοιπόν, που τότε αποτελούσαν επιθυμητό στόχο και άπιαστο όνειρο αποτελούν σήμερα μία πραγματικότητα αλλά και εφαλτήριο για νέες και περισσότερες διεκδικήσεις.
Η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει πολλά, αλλά δεν παράγει τίποτα παραπάνω να αναφερόμαστε σε αυτά που έχουν γίνει σε μια τέτοια εκδήλωση και τέτοια ώρα. Στο διάστημα των επόμενων ετών, από το 2018 έως και σήμερα, έλαβαν χώρα διάφορες τροποποιήσεις του 4512, όπως π.χ. η επέκταση κατά 20% των Λατομείων Αδρανών Υλικών στις Λατομικές Περιοχές, η δυνατότητα Νομιμοποίησης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, η τροποποίηση της ΥΑ για τις εγγυητικές επιστολές αποκατάστασης αλλά δυστυχώς έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε.
Και λέμε δυστυχώς, γιατί τα αιτήματά μας που ακόμη εκκρεμούν στο ΥΠ.ΕΝ. δεν είναι χθεσινά αλλά χρόνια αιτήματα που παράγουν άλυτα προβλήματα για τον κλάδο μας. Θα μπορούσα να πω ότι τα προβλήματα που λυθήκαν, λύθηκαν γιατί κάποιοι βλέπουν αυτόν τον κλάδο θετικά ή έστω ουδέτερα αλλά κυρίως λύθηκαν γιατί σκέφτηκαν εκτός από την πεπατημένη, σκέφτηκαν για να βρούνε λύσεις και όχι να βρούνε προβλήματα.
Σκέφτηκαν αυτό που τόσο απλά λέγεται στα αγγλικά Out of the box. Τέτοια σκέψη έγινε τον Μάρτιο του 2023 από τον πιο δυσκοίλιο και γραφειοκρατικό οργανισμό αυτόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα στην αρχή παραξενευτήκαμε ότι ο κλάδος αξιολογήθηκε ως ιδιαίτερα σημαντικός, αλλά τελικά παρήχθη πάρα πολύ γρήγορα αυτή η ευρωπαϊκή πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες γνωστή και ως (CRM Act) που σκοπό έχει την διευκόλυνση και επιτάχυνση της αδειοδότησης.
Θυμίζω ότι από το 2008 που είχα με την Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες (Raw Materials Initiative– RMI, 2008), γνωστή και ως πρωτοβουλία G. Verheugen, η Ευρώπη δεν έκανε ούτε ένα βήμα να βοηθήσει τον κλάδο μας ενώ σήμερα κάνει άλματα.
Εκτός όμως από την Ευρώπη υπάρχει και η ελληνική πολιτεία η οποία θα πρέπει και μπορεί να βοηθήσει ένα κλάδο που αποτελείτο 3% του ΑΕΠ και συνεισφέρει τουλάχιστον 80.000 άμεσα και έμμεσα και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίες.
Έτσι λοιπόν βασικά χρόνια αιτήματα που παρεμποδίζουν την παραπέρα ανάπτυξη του κλάδου είναι τα παρακάτω:
- Να είναι επιτρεπτή η παραχώρηση κατά χρήση εκτάσεων είτε για ίδρυση εγκαταστάσεων είτε για απόθεση Απόθεση στείρων υλικών της Εκμετάλλευσης.
- Να Καταργηθεί η δυνατότητα δημιουργίας δανειοθαλάμων και εργοταξιακών λατομείων όπως συμβαίνει σε όλη την άλλη Ευρώπη.
- Να Διευρυνθεί ο θεσμός της γνωστοποίησης προς διευκόλυνση της αδειοδότησης.
- Να επανεξεταστεί το πλαίσιο για τις Ποινικές κυρώσεις με βάση το άρθρο 55 Ν. 4512/2018, του Ν. 1650/1986 και του Ν. 4964/2022.
- Να πάψει η πρόσθετη επιβολή πράσινου τέλους 1% επί του κύκλου εργασιών για λατομεία άνω των 40 ετών.
Υπάρχουν βέβαια και άλλα αιτήματα που εφάπτονται του 4512 και αφορούν και άλλους νόμους όπως η εξόρυξη και οι χώροι Natura, η υπόγεια εκμετάλλευσή, οι λιμενικές εγκαταστάσεις των εξορυκτικών βιομηχανιών, θέματα του 4014 περί απλοποίησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας Δασικό θέματα κοκ, αλλά προτίμησα να πούμε μόνο για τον 4512 τον καθ’ αυτού νομό της εξόρυξης ο οποίος αποτελεί αλώστε δημιούργημα όλων μας εδώ μέσα.
Καταλήγοντας κύριοι της ελληνικής πολιτείας έχουν γίνει πολλά αλλά πρέπει να κάνουμε ακόμα περισσότερα και ταχύτερα ώστε να είμαστε ανταγωνιστικοί, να είστε σίγουροι ότι αν είχαμε τις τριετίες της ανανέωσης και τα αδειοδοτικά προβλήματα προ του 4512 τα Μάρμαρα στην περιοχή μας δεν θα είχαν τέτοιες πωλήσεις από το 2019 και μετά εάν οι αγοραστές γνώρισαν ότι ένα τέτοιο υλικό σε τρία χρόνια μπορεί να μην υπάρχει γιατί καθυστερεί η τυπική ανανέωση μιας αδείας εκμετάλλευσης.
Πρέπει αυτό που λέμε χρόνια στον Σ.Μ.Ε η πολιτεία να σκύψει στα προβλήματα του κλάδου, να υιοθετήσει τις προτάσεις του ώστε να διπλασιάσουμε το αποτύπωμα μας στο Ελληνικό ΑΕΠ.
(Η ημερίδα έγινε προ λίγων ημερών στη Δράμα. Ο Φώτης Στεφανής είναι γενικός γραμματέας της διοίκησης του Συνδέσμου)
