Μαθήματα Οικονομίας: Η πορεία της Βουλγαρίας από τον κομουνισμό στην ελεύθερη οικονομία!
ειδικού συνεργάτη
Με αφορμή την πρόσφατη συμφωνία που υπεγράφη στην Καβάλα, υπό την παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του Βούλγαρου ομολόγου του Μπόικο Μπορίσοφ, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα αφιέρωμα στην Βουλγαρική οικονομία.
Ιστορική αναδρομή
Η γειτονική μας χώρα έχει αλλάξει ριζικά στα τελευταία τριάντα χρόνια. Από μια κομουνιστική χώρα με κλειστή και απόλυτα ελεγχόμενη από το κράτος οικονομία, έχει εξελιχθεί σε μια ελεύθερη χώρα που κατάφερε να γίνει μέλος της ΕΕ, μόλις μέσα σε σχεδόν δύο δεκαετίες.
Η Βουλγαρική οικονομία έχει εξελιχθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες από μια σοβιετικού τύπου, κρατικοδίαιτη και γραφειοκρατική οικονομία, σε μια οικονομία ελεύθερης αγοράς, μέλος της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας.
Στα πρώτα στάδια της πολιτικής και οικονομικής μετάβασης, η χώρα πέρασε σχεδόν μια δεκαετία πολιτικών και κοινωνικών ταραχών και οικονομικών αποτυχιών. Να σημειώσουμε πως το 1997, παρόμοια με την Αλβανία και την Ρουμανία, έτσι και στην Βουλγαρία ξέσπασε μια μεγάλη τραπεζική και νομισματική κρίση. Ωστόσο το μέγεθος της κρίσης και οι επιπτώσεις της ήταν διαφορετικές από τις γειτονικές της χώρες .
Οι οικονομικές και νομισματικές πολιτικές που εισήχθησαν στην Βουλγαρία στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εξισορρόπησαν την κρίση και έβαλαν μια τάξη στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Να σημειώσουμε πως σημαντική στην οικονομική εξυγίανση της χώρας, ήταν και η συμβολή της Ενταξιακής πολιτικής που εφάρμοσε η ΕΕ. Βουλγαρία σήμερα
Παρά την εξέλιξη, η Βουλγαρική οικονομία εξακολούθησε να διατηρεί τα μεγάλα θεσμικά της κενά και την μεγάλη πολιτική και επιχειρηματική της διαφθορά. Τα δομικά κενά της οικονομίας έγιναν φανερά στην κρίση του 2008, όταν και η χώρα έχασε μεγάλο μέρος του ΑΕΠ της. Μάλιστα οι πολιτικές αναταραχές του 2013-14 έφεραν περισσότερα προβλήματα στην οικονομία της χώρας.
Ωστόσο την τελευταία διετία η χώρα έχει ξεκινήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων στην συντήρηση και επέκταση των υποδομών της.
Σήμερα, η Βουλγαρία αντιμετωπίζει δύο αλληλένδετες προκλήσεις. Η μια αφορά την αύξηση της παραγωγικότητας και η δεύτερη είναι η αντιμετώπιση της ταχείας δημογραφικής αλλαγής της χώρας. Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει, καθώς λόγω των χαμηλών μισθών, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής μερίδας του πληθυσμού μεταναστεύει σε άλλες χώρες της ΕΕ όπου βρίσκει πιο υψηλούς μισθούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της χώρας να μειώνεται καθώς το εργατικό της δυναμικό εξασθενεί.
Να σημειώσουμε πως το κατά κεφαλήν εισόδημα της Βουλγαρίας ανέρχεται σε μόλις 47% του μέσου όρου της ΕΕ, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ. Η Βουλγαρία παραμένει η φτωχότερη χώρα της ΕΕ. Το μέσο μηνιαίο εισόδημα κυμαίνεται επίσημα μεταξύ 200 και 300 ευρώ.
Σύμφωνα με εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας η παραγωγικότητα θα πρέπει να αυξάνεται κατά τουλάχιστον 4% ετησίως τα επόμενα 25 χρόνια, ώστε η Βουλγαρία να καλύψει τα επίπεδα του μέσου εισοδήματος στην ΕΕ.
Οι οικονομικές συμφωνίες με τους “γείτονες”
Αξίζει να σημειώσουμε τις σημαντικές οικονομικές συμφωνίες που έχει υπογράψει η Βουλγαρία με τις γειτονικές της χώρες.
Πριν από λίγες εβδομάδες η Βουλγαρία και τα Σκόπια υπέγραψαν μια Συνθήκη φιλίας και καλής γειτνίασης, σηματοδοτώντας μια νέα αρχή στις σχέσεις των δύο χωρών. Την υπογραφή της συνθήκης ακολούθησε μια μεγάλη εμπορική συμφωνία για την δημιουργία μιας σιδηροδρομικής γραμμής που θα ενώνει τις δύο χώρες, καθώς και την δημιουργία αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου που θα τροφοδοτεί τα Σκόπια.
Σε μια νέα κίνηση που αποσκοπεί στην ενίσχυση των οικονομικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών, το Βουλγαρικό Υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε να επαναλειτουργήσει και το εμπορικό και οικονομικό επιμελητήριο στα Σκόπια, το οποίο είχε κλείσει τον Δεκέμβριο του 2015. Να σημειώσουμε πως οι συνολικές οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών για το 2016 ανέρχονταν περίπου στα 8.5 εκατ. ευρώ.
Ένας εκ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στην Βουλγαρία είναι η χώρα μας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Βουλγαρικής κυβέρνησης τα οποία επικαλείται το Reuters για το 2016, περισσότερες από 17 χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν μετακομίσει στην Βουλγαρία στα χρόνια της κρίσης.
Επιπλέον οι δύο χώρες είναι έτοιμες να ξεκινήσουν και την κατασκευή αγωγού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας αυτό το φθινόπωρο.
Μάλιστα μόλις την προηγούμενη βδομάδα οι δύο χώρες συμφώνησαν και την δημιουργία της σιδηροδρομικής γραμμής θα συνδέει τρία λιμάνια της Ελλάδας (Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης) με τρία λιμάνια της Βουλγαρίας (Μπουργκάς, Βάρνας και Ρούσε στον ποταμό Δούναβη). Το έργο θα δώσει αναπτυξιακή πνοή στις περιοχές διέλευσης, θα αναπτύξει τις εμπορευματικές μεταφορές, και θα αποτελέσει σημαντικό τμήμα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφοράς. Θα είναι ένα έργο “ιστορικής σημασίας” όπως το χαρακτήρισε ο Πρωθυπουργός της χώρας μας, Α. Τσίπρας.
Οικονομία σε νούμερα
Η οικονομική δραστηριότητα στην γειτονική μας χώρα ενισχύεται έντονα, καθώς η χώρα διαθέτει του χαμηλότερους προσωπικούς και εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στην Ε.Ε. Μάλιστα η χώρα είχε το δεύτερο χαμηλότερο δημόσιο χρέος όλων των κρατών μελών, μόλις 16,5% του ΑΕΠ το 2012. Σε οικονομική μελέτη του 2013 το ΑΕΠ υπολογίζονταν σε 119.6 δισ. δολάρια, με κατά κεφαλή εισόδημα 16.518 δολάρια.
Το εργατικό δυναμικό είναι 2.450.000 άτομα, εκ των οποίων το 7,1% απασχολούνται στη γεωργία, το 35,2% στη βιομηχανία και το 57,7% στον τομέα των υπηρεσιών.
Η εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών, η παραγωγή χημικών προϊόντων, μηχανημάτων και εξαρτημάτων οχημάτων, η διύλιση πετρελαίου και η χαλυβουργία είναι μεταξύ των σημαντικότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Η εξόρυξη και οι συναφείς κλάδοι απασχολούν συνολικά 120.000 άτομα και παράγουν περίπου 5% του ΑΕΠ της χώρας.
Η Βουλγαρία είναι η έκτη μεγαλύτερη παραγωγός άνθρακα στην Ευρώπη. Τα τοπικά κοιτάσματα άνθρακα, σιδήρου, χαλκού και μολύβδου είναι ζωτικής σημασίας για τους τομείς της μεταποίησης και της ενέργειας. Σχεδόν όλες οι μεγάλες εξαγωγές της Βουλγαρίας είναι βιομηχανικά αγαθά, όπως προϊόντα πετρελαίου, χαλκού και φαρμακευτικά προϊόντα.
Η Βουλγαρία εξάγει επίσης γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, εκ των οποίων τα 2/3 πάνε σε χώρες του ΟΟΣΑ.
Τουρισμός
Στον τομέα των υπηρεσιών ο τουρισμός συμβάλλει περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια η Βουλγαρία έχει αναδειχθεί ως ταξιδιωτικός προορισμός με φθηνά χειμερινά θέρετρα, αλλά και τις παραλίες. Το Lonely Planet την κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 προορισμών του για το 2011. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι Ρουμάνοι, Τούρκοι, Έλληνες και Γερμανοί. Τα πλέον γνωστά μέρη είναι τα χειμερινά θέρετρα Μπάνσκο, Παμπόροβο και Μπόροβετς, περιοχές που επισκέπτονται περισσότερο οι τουρίστες.
Πηγή : emea.gr
