01/04/2014
Τετάρτη 2 οκτωβρίου 1968, Πόλη του Μεξικού
Το σκοτάδι γεννά τη βία
και η βία έχει ανάγκη το σκοτάδι
για να γίνει έγκλημα.
Γι αυτό η 2η του οκτώβρη περίμενε το βράδυ
για να μη δει κανένας το χέρι που κρατούσε
το όπλο, αλλά μόνο τις σφαίρες που πυροβόλησε.
[Memorial de Tlatelolco di Rosario Castellanos], μνημόσυνο του Rosario Castellanos για το Tlatelolco
Η “Noche Triste”, Η ‘Θλιμμένη Νύχτα’ ξεκίνησε με την ρίψη φωτοβολίδων. Όταν η λάμψη τους φώτισε το σκοτάδι, δέκα χιλιάδες άνθρωποι σήκωσαν το βλέμμα τρομαγμένοι και το έβαλαν στα πόδια.
Ήταν κυρίως φοιτητές, και μαζί τους, εργάτες, εργαζόμενοι, άντρες και γυναίκες, μητέρες με τα μωρά στα χέρια, παιδάκια και γέροι, όλοι καθισμένοι στη γη για να πάρουν μέρος στη συνέλευση που είχαν καλέσει οι φοιτητές, που έδιναν φωνή στη διαμαρτυρία τους. Ήταν εκεί επίσης και οι μικροπωλητές, εκείνοι που στην πλατεία κατοικούσαν και εκείνοι που, από περιέργεια, πήγαν να ‘ρίξουν μια ματιά’.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή η ατμόσφαιρα ήταν αρκετά ήρεμη, παρά την τεράστια παρουσία αστυνομίας, του στρατού και των δυνάμεων ειδικευμένων ενάντια στο αντάρτικο πόλης, που είχαν οργανώσει μια ογκώδη ανάπτυξη δυνάμεων.
Οι παρεμβάσεις διαδέχονται η μια την άλλη από τις πέντε και μισή το απόγευμα, οι εργάτες ferrocarrileros, με τα πανό τους υποστήριξης του αγώνα του Φοιτητικού Κινήματος, είχαν ήδη εισέλθει στην πλατεία ανάμεσα στα χειροκροτήματα του πλήθους, ενώ έχει ήδη πέσει το σκοτάδι. Στην εξέδρα μιλά ο Vega, ένας φοιτητής του Πολυτεχνικού εθνικού Ινστιτούτου, και μετέδιδε οδηγίες οργανωτικές για την πορεία διαμαρτυρίας, που θα λάμβανε χώρα την επομένη μέρα, όταν η νύχτα έγινε μέρα. Μια κακή μέρα,
σκληρή, μέσα στη λάμψη των φωτοβολίδων.
Τρομοκρατημένος ο κόσμος άρχισε να τρέχει, όταν ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Μια άχρηστη κούρσα, γιατί όλες οι έξοδοι της πλατείας επιτηρούνταν από τις ένοπλες δυνάμεις. Η δύναμη πυρός όλο και δυνάμωνε και, για 29 ατέλειωτα λεπτά είναι μια κόλαση : φωτιά που έρχεται απ’ όλες τις πλευρές κι από ψηλά, από κτίριο της Unidad de Tlatelolco, ασταμάτητες ριπές από τα πολυβόλα των τεθωρακισμένων, που προωθούνται αλύπητα στην πλατεία.
Η εφημερίδα «Excélsior» της πέμπτης 3 οκτωβρίου ’68 γράφει : ‘κανείς δεν είδε από που ξεκίνησαν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Όμως οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές δηλώνουν με σιγουριά πως οι στρατιώτες ξεκίνησαν να πυροβολούν δίχως καμία προειδοποίηση […]’ η πυκνή φωτιά διήρκησε 29 λεπτά. Στη συνέχεια οι πυροβολισμοί λιγόστεψαν, δίχως όμως να πάψουν[…] ο στρατός απαγόρευσε τη φωτογράφηση των πτωμάτων που παρέμεναν στην πλατεία’.
Το μακελειό δικαιολογήθηκε απ’ όλους τους κυβερνητικούς τομείς, οι πιο χυδαίοι με φοβερές δημόσιες ανακοινώσεις, οι άλλοι με μια βαθιά σιγή συνενοχής. Καμιά επίσημη φωνή διαμαρτυρίας σηκώθηκε ενάντια στη σφαγή του Tlatelolco. Τα επίσημα έγγραφα μίλησαν για 39 νεκρούς όμως στην πλατεία ξεράθηκε το ποδοπατημένο αίμα εκατοντάδων ανθρώπων : φοιτητών, ανδρών γυναικών μωρών και γέρων. Ο Eduardo Galeano έγραψε: ‘στις 2 του οκτώβρη στο Τλατελόλκο τα παπούτσια άφηναν αποτυπώματα αίματος στο έδαφος’.
Με εκείνο το αίμα γεννήθηκε η ένοπλη ομάδα “Liga 23 septiembre” και αντάρτικα κινήματα που στη συνέχεια βρήκαν καταφύγιο στα νοτιοανατολικά βουνά. Ο πιο γνωστός απ’ τους ηγέτες εκείνης της εποχής ήταν ο Lucio Cabanas που με την ομάδα του απήγαγε τον κυβερνήτη της Πολιτείας Guerrero. Μια από τις πρώτες πολιτικές απαγωγές, έληξε άγρια από τον στρατό το 1974.
Ο αντίλαλος της σφαγής ήταν τεράστιος σε ολόκληρο τον κόσμο. Ατέλειωτες φοιτητικές διαδηλώσεις οργανώθηκαν σε Ευρώπη και Αμερική σε αλληλεγγύη με τους μεξικάνους φοιτητές.
Όμως η διεθνής ηχώ της σφαγής, η αγανάκτηση, οι διαμαρτυρίες, οι διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, παρ’ όλα αυτά, δεν εμπόδισαν την κανονική έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, που ξεκινούν στην Πόλη του Μεξικού στις 12 οκτωβρίου 1968, δέκα μέρες μετά τη σφαγή στο Τλατελόλκο.
Ήταν οι περισσότερο πολιτικοποιημένοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην ιστορία, στον αντίλαλο της σφαγής έχουμε την ένωση του αγώνα των μαύρων αμερικανών, με πλέον σημαντική στιγμή τις υψωμένες γροθιές που φορούσαν μαύρα γάντια [σύμβολο του αγώνα των Μαύρων Πανθήρων] των Tommie Smith και John Carlos, ακίνητων στο βάθρο των νικητών.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος maddalenarobinblog
