Γράφει από το Παρίσι ο Μιχάλης Μαυρόπουλος
Ποιος αναγνώστης εφημερίδων στην χώρα του Ντε Γκoλ, Δευτέρα πρωί 16 Μαρτίου, είχε την έγνοια να αγοράσει μια εφημερίδα για να ρίξει μια ματιά στα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών δημοτικών εκλογών; Ελάχιστοι, εκτός εκείνων που είναι συνδρομητές ή «δαγκαμένοι» με την πολιτική. Η συνεχώς επαναλαμβανόμενη ανακοίνωση, Κυριακή βράδυ, από το ραδιόφωνο και την TV ότι στο βραδινό δελτίο ειδήσεων της επομένης θα επενέβαινε, χωρίς να προσδιορίζεται επακριβώς το αντικείμενο της ομιλίας, ο πρόεδρος Μακρόν, εξήψε το ενδιαφέρον όλων των Γάλλων λόγω της καθημερινής εξαπλώσεως του ιού και της δημιουργηθείσης δραματικής καταστάσεως στην χώρα με τον αυξανόμενο αριθμό θανάτων.
Έτσι λοιπόν, Δευτέρα 16 Μαρτίου 8 η ώρα το βράδυ, πάνω από 23 εκατομμύρια τηλεθεατές «καρφώθηκαν» μπροστά στις τηλεοράσεις τους για να δουν και να ακούσουν τι θα πει ο πρόεδρος Μακρόν. Η επέμβαση του διήρκησε περίπου μισή ώρα στην διάρκεια της οποίας η προσήλωση των εχόντων την φήμη Γάλλων αμφισβητούντων τα εκφερόμενα από επίσημα χείλη περίτεχνα λόγια, ιδίως εκείνο το ξηρό («είμαστε σε πόλεμο») διακρίνονταν ολίγον τι από μια θρησκευτική προσοχή.Μόλις η εικόνα του ομιλούντος χάθηκε από την οθόνη, οι συζητήσεις, τα ερωτήματα, οι διαφορετικές γνώμες επεκράτησαν στις γαλλικές εστίες.
–«Γιατί τόσο αργά τα μέτρα που μας ανήγγειλε για τον ιό;
-Γιατί η έλλειψη μασκών;
-Γιατί σαν κράτος οργανωμένο δεν κλείσαμε ενωρίτερα τα σύνορα;
-Θα είναι άραγε αποτελεσματικός ο αναγγελθείς αυστηρός κατ’ οίκον περιορισμός;» και τόσες άλλες εκφραζόμενες απορίες από τα εκατομμύρια των τηλεθεατών.
Συμπυκνώνω τις σπουδαιότερες προεδρικές αποφάσεις:
1) αναβάλλεται για το τελευταίο δεκαήμερο του προσεχούς Ιουνίου ο δεύτερος γύρος των δημοτικών εκλογών,
2) οι εκλεγέντες ήδη από τον πρώτο γύρο, γύρω στις 30.000 από το σύνολο των 35.000 κοινοτήτων, μπορούν να σχηματίσουν τα δημοτικά συμβούλια,
3) διακόπτονται όλες προτεινόμενες από την κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις με πρώτη εκείνη των συντάξεων για την οποία κινητοποιήθηκαν επί τρείς μήνες εκατομμύρια εργαζομένων και συνταξιούχων
4) κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ (σύμβαση Σέγκεν)
5) αποζημίωση στο 84% του κανονικού μισθού στους τεθέντες από την επιχείρηση σε μερική ανεργία εργαζόμενους
6) αναβολή μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου του συστήματος ασφάλεια—ανεργία που προέβλεπε μείωση των χρηματικών καταβολών για τα άτομα που έχασαν την δουλειά τους.
Από την μεριά του, ο υπουργός των οικονομικών απέρριψε κατηγορηματικώς νόμο απαγορεύοντα τις οριστικές απολύσεις, δεν απέκλεισε όμως το ενδεχόμενο πιθανής επανεθνικοποιήσεως της αεροπορικής εταιρείας Air–France και της αυτοβιομηχανίας Renault, τα δυο πασίγνωστα ανά τον κόσμο κοσμήματα της γαλλικής οικονομίας.
Τις αναπόφευκτες συνέπειες του κατ’ οίκον περιορισμού που προβλέπεται μέχρι αρχές Απριλίου και ασφαλώς πέραν αυτής της ημερομηνίας, μπορούσε κανείς να τις διαπιστώσει από το πρωί της Τρίτης 17 Μαρτίου.
Στο στενό πεζοδρόμιο το ευρισκόμενο έμπροσθεν του συνοικιακού φαρμακείου είδα μια μεγάλη ουρά πελατών (τους μέτρησα, ήταν 18 άτομα) που περίμεναν υπομονητικά στην σειρά. Από τούδε και στο εξής απαγορεύεται, λόγω μεταδόσεως του ιού, η είσοδος σε κάθε μικρής χωρητικότητος κατάστημα πλέον των δυο ατόμων. Εγκατέλειψα την όχι ολιγότερη των 3 /4 ωρών αναμονή μέσα στο κρύο. Το ίδιο διεπίστωσα και στο κρεοπωλείο, η ουρά ήταν ακόμη πιο μεγάλη. Δύσκολα ο Γάλλος μπορεί να στερηθεί το φιλέτο του συνοδευόμενο από ψιλοκομμένες τηγανιτές πατάτες (το περίφημο steack frites), το δε Carrefour παρέμενε κλειστό, λόγω εξαντλήσεως των προμηθειών, θα άνοιγε την μεθεπομένη. Τα ράφια του απέναντι αρτοποιείου παρουσίαζαν όψη λεηλατημένου καταστήματος. Μόνο ο ιδιοκτήτης του κοσκιού των εφημερίδων παρέμενε γαλήνιος ακούοντας τα σχόλια, όχι όλων αρνητικά, των ηλικιωμένων τακτικών πελατών του. Αγόρασα δυο-τρείς εφημερίδες για να ρίξω μια ματιά στο πώς υποδέχθηκαν οι Γάλλοι τον προεδρικό λόγο. Μάλλον μοιρολατρικά αλλά και με ανακούφιση, αφού έτσι «θα γλυτώσουμε ζωές», σχολίαζαν. Μετρό, τρένα και αστικά λεωφορεία πηγαινοερχόντουσαν σχεδόν άδεια.
Το γεγονός όμως της ημέρας το δημιουργούσε ο εσπερινός Μόντ. Στην ψηφιακή του έκδοση (enligne), απεκάλυπτε ότι η Ανιές Μπυζύμ, εγκαταλείψασα το υπουργείο Υγείας για να ηγηθεί του μακρονικού ψηφοδελτίου των Παρισίων, προσήπτε στην κυβέρνηση στην οποία ανήκει (;) ότι ήταν εν γνώσει του κινδύνου της πανδημίας στην Γαλλία.
Διευκρινίζει: «ήδη την 11η Ιανουαρίου, έστειλα ένα μήνυμα στον πρόεδρο για την υπάρχουσα κατάσταση» και επιβεβαιώνει ότι είχε «ειδοποιήσει τον πρωθυπουργό Φιλίπ για την μη δυνατότητα διεξαγωγής των εκλογών» λόγω της υγειονομικής κρίσεως. Προσθέτει: «οφείλαμε να σταματήσουμε τα πάντα, επρόκειτο για μια παρωδία, η τελευταία εβδομάδα προ των εκλογών ήταν για μένα ένας εφιάλτης, φοβόμουν σε κάθε συγκέντρωση».
Εάν λέει την αλήθεια, η πρώην υπουργός ομολογεί ότι απέκρυψε ζωτικές πληροφορίες για την υγεία του πληθυσμού, απόκρυψη που έγινε με την συγχορδία του προέδρου και της κυβερνήσεως.
Στις 23 Ιανουαρίου όταν ακόμη ήταν υπουργός η κ. Μπυζύμ, διαβεβαίωνε τους συμπατριώτες της ότι «ο κίνδυνος εισαγωγής στην Γαλλία του ιού ήταν μικρός». Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, δεσμεύει την ευθύνη της ιδίας αλλά και της κυβερνήσεως. Δραττόμενος αυτής της ευκαιρίας, ο αρχηγός του κόμματος «Ανυπότακτη Γαλλία» Μελανσόν δήλωνε: «λαμβάνει υπ’ όψιν της ότι αγκαζάρει την ποινική της ευθύνη και των άλλων προσώπων που ειδοποίησε;»
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες η κ. Μπυζύμ θα έχει δυσκολίες -είναι το ολιγότερον που μπορεί να πει κανείς- συμμετοχής της στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών.
Πριν βάλω τελεία και παύλα σ’ αυτήν την ανταπόκριση, θα ήθελα να αναφερθώ στον Πατρίκ Ρατώ, καθηγητή της κοινωνικής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της μεσογειακής πόλεως Νιμ. Σε ερώτηση δημοσιογράφου «τί εννοούμε ομαδικό φόβο;» (π.χ. τον πανικό που δημιουργεί η διάδοση του ιού), ο καθηγητής απαντά: στην ψυχολογία, σε επίπεδο ατομικό, διακρίνουμε, ξεχωρίζουμε τον φόβο και το άγχος. Αισθανόμαστε φόβο όταν αντιμετωπίζουμε μια ευθεία και άμεση απειλή, π.χ. εάν βρεθούμε ξαφνικά μπροστά σε ένα επιθετικό σκύλο. Εάν όμως στην διάρκεια ενός περιπάτου στο δάσος σκεπτόμαστε ότι είναι πιθανόν να συναντήσουμε ένα επιθετικό σκύλο, τότε μας κυριεύει το άγχος. Αυτή η διάκριση, μεταξύ φόβου άγχους, μεταφέρεται και στον συλλογικό τομέα. Όταν μια ομάδα ατόμων βρεθεί μπροστά σε ένα συγκεκριμένο και άμεσο κίνδυνο ο οποίος παράγει μια φυσική ή φυσιολογική αντίδραση, τότε η ομάδα, ευρισκόμενη σε αγχώδη κατάσταση, θέλει να προστατευθεί και αντιδρά απομακρυνόμενη π. χ. από την εστία μιας αναφλέξεως. Απέναντι μιας ιογενούς επιδημίας, τότε θα λέγαμε ότι πρόκειται για ένα ομαδικό άγχος παρά για φόβο…
