Μια ευφυής βαρβαρότητα, ένας ειρωνικός αισθησιασμός, μια σοφή αφέλεια μπορεί να μην υπάρχουν ακόμα, αλλά υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι είναι ήδη δυνατό να συμβούν. Για αυτή τη μικρή ελπίδα, αξίζει να παλέψεις με τη θλίψη και τους θλιβερούς, τα βαρετά και τους βαρετούς, τους αναγκαιολόγους, τα μίζερα και τους μίζερους: τον κόκκινο ασκητισμό.
Lea Melandri, Una barbarie inteligente (1977). Μια έξυπνη βαρβαρότητα
Σε ένα έγγραφο που γράφτηκε το 1982 από αρκετούς αυτόνομους κρατούμενους, που ονομάζεται Θυμάστε την επανάσταση; Do you remember revolution?, ανάμεσα στα πολλά περισσότερο ή λιγότερο συμβατά που ειπώθηκαν, υπάρχει ένα που μας φαίνεται εδώ ουσιαστικού ενδιαφέροντος.
Είναι μια σκέψη σχετικά με τους λόγους της ήττας που επιμένει στην ψαλίδα που δημιουργήθηκε, στο τέλος των χρόνων της δεκαετίας του εβδομήντα, μεταξύ της ανάγκης για βίαιη αντιπαράθεση με τους μηχανισμούς της εξουσίας και της διατήρησης και επέκτασης νέων μορφών ζωής.
Η κατάληξη του ντοκουμέντου λέει ότι η ήττα ήρθε γιατί ήταν αδύνατο να κλείσει εκείνη η ψαλίδα που, από την άλλη, επεκτάθηκε μέχρι να σπάσει. Και δεν κατέστη δυνατό λόγω έλλειψης χρόνου.
Η αλήθεια είναι ότι έλειπε και η στρατηγική διαύγεια.
Μεταξύ της μεγάλης ικανότητας αντιπαράθεσης και ικανότητας δημιουργίας «αντικουλτούρας» του Κινήματος, εκείνα τα χρόνια δόθηκε ελάχιστο ή πολύ μικρό βάρος στην υλική διάσταση. Δεν έφταναν μάλιστα τα συλλογικά σπίτια και οι πλατείες, τα κατειλημμένα πανεπιστήμια και τα πολιτικά αρχηγεία έτσι ώστε να είναι δυνατό να ζήσουν στο ύψος των καιρών, των περιστάσεων.
Μια αφελής θεωρία τεχνολογικού αυτοματισμού, πολύ της μόδας εκείνη την εποχή, προώθησε τα πάντα προς ένα απίθανο ακτινοβόλο αύριο στον κυβερνοχώρο, εμποδίζοντας τον πρακτικό στοχασμό για το πώς οι εξεγερτικές δυνάμεις θα μπορούσαν να διαρκέσουν, να ζήσουν και να πολλαπλασιάζονται.
Azufre rojo. El retorno de la Autonomía como estrategia 37
Αλλά, ειδικά, έγινε αποδεκτό με αυτόν τον τρόπο το στρατηγικό έδαφος του εχθρού που μάλιστα βυθίζει το Κίνημα και τη ζωή όλη στο νέο τεχνο-πολιτικό περιβάλλον, του οποίου η κύρια αποστολή ήταν και εξακολουθεί να είναι η καταστροφή οποιουδήποτε κόσμου έχει σκοπό να καταστρέψει κάθε μορφή έξω από αυτή του γκουγκλοποιημένου κεφαλαίου.
Η επικράτεια θεωρήθηκε από τους αυτόνομους μόνο ως έδαφος αντιπαράθεσης και επανοικειοποίησης, και όχι ως κάτι που έπρεπε να «δημιουργηθεί» και να ζήσουν ως μέσο αυτό καθεαυτό της εξέγερσης. Παρά την επιμονή ακόμη και ενοχλητική των αυτόνομων θεωρητικών γύρω από την «παραγωγή», η ιταλική Αυτονομία δεν μπόρεσε να σκεφτεί πώς να χτίσει ευθύς αμέσως εμπειρίες κομμουνισμού που να καταφέρουν να υποδείξουν πώς να ξεπεραστεί η δυσκολία να ζεις στο κλίμα μιας επανάστασης.
Η αλήθεια είναι ότι η κατηγορία της «παραγωγής», η οποία στη νεωτερικότητα είναι επίσης στενά συνδεδεμένη με αυτή της «οικονομίας», είναι εντελώς ανεπαρκής, εκτός αν πιστεύει κανείς στον μύθο της αυτοδιαχείρισης αυτού που υπάρχει ή ότι αρκεί να πληκτρολογήσουμε «παραγωγή υποκειμενικότητας» για να δούμε να εμφανίζεται ο νέος άνθρωπος.
Ο Max Brod αφηγείται μια συνομιλία που είχε με τον Κάφκα για τον δυτικό πολιτισμό και την παρακμή της ανθρωπιάς του. Σε αυτή ο Μπροντ ρώτησε: «Υπάρχει λοιπόν ελπίδα έξω από αυτήν την εκδήλωση του κόσμου που γνωρίζουμε;» Ο Kafka φαίνεται να χαμογελά, και του είπε: «Ω, αρκετή ελπίδα, άπειρη ελπίδα, μόνο όχι για εμάς».
No para nosotros, no para nosotras. Όχι για εμάς. Καμία σωτηρία για εμάς θα είναι προσβάσιμη όσο «βολονταρισμό» κι αν χρησιμοποιήσουμε, γιατί ο βολονταρισμός είναι αφελώς αισιόδοξος και εντελώς ασυνεπής. είναι επί της ουσίας αντιστρατηγικό να σκοπεύουμε τρελά να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που αυτός ο κόσμος θέτει στη διάθεση μας.
Τότε, αργά παρά γρήγορα, καίγεται και φεύγει. Ο Κάφκα ήταν επίσης που είπε ότι η ανυπομονησία ήταν η μόνη θανάσιμη αμαρτία της ανθρωπότητας, λόγω της ανυπομονησίας πεταχτήκαμε από τον παράδεισο και λόγω της ανυπομονησίας δεν θα μπορούμε να επιστρέψουμε. Το θέμα είναι να επιμείνουμε ευθαρσώς στη δημιουργία του τόπου που ζούμε και παλεύουμε.
Να επιμείνουμε στην ηθική και πολιτική ετερότητα που απαιτεί τη δημιουργία ενός κόσμου, που δεν επινοήθηκε έκτοτε, αλλά ακριβώς με αυτό που υπάρχει ήδη εδώ, δεδομένο στην κατάσταση, αν και σύμφωνα με αυτή τη μετά βίας αντιληπτή μετατόπιση των τρόπων, και που κλητεύει το μεσσιανικό απενεργοποιώντας, καθιστώντας ανενεργές, τις μορφές του καπιταλιστικού κόσμου.
Επιμένοντας στην ανάπτυξή μας στην επικράτεια, στην επικοινωνία με το έξω από εμάς, στην εύρεση των τραγουδιών μιας αξιοπρέπειας, μιας εξεγερμένης ζωής από κοινού, ταυτόχρονα περήφανης, επειδή εμφανίζεται να ξεκουράζεται, δίχως έλεος, γιατί η καταστροφή είναι μια φωλιά για τη πιο άσεμνη σκληρότητα.
38 Un comunismo más fuerte que la metrópoli
Ζούμε σε μια καθυστερημένη εποχή, μακαρίτισσα, παρατεταμένου λήθαργου, σαν να βρίσκεται έξω από εμάς, σαν η επανάληψη των τελετουργιών της αναγκαιότητας και τα ειδησεογραφικά τους έπρεπε να χρησιμεύσουν ως προστασία.
Όμως, στη χρονική στιγμή, το νιώθουμε βαθιά μέσα μας και γνωρίζουμε ότι η απάντηση του δυτικού πολιτισμού σε κάθε πραγματικά σχετικό ερώτημα, πρέπων, βρίσκεται σε αυτά τα φρικτά ύψη. Αυτή ξεδιπλώνεται από σύγχυση σε μεγαλύτερη σύγχυση, σε ένα επίπεδο πολυπλοκότητας που μας ρίχνει στο εσωτερικό ενός τέλους του κόσμου που βρίσκεται ήδη κάπου στο παρελθόν.
Ας πάρουμε σαν παράδειγμα τη γέννηση και την ανατροφή των παιδιών μας, κοριτσιών και αγοριών. Έχουμε χάσει κάθε αίσθηση του τι είναι η συνέχεια των γενεών, της αμοιβαίας συμπληρωματικότητας και της υποστήριξης που οι διαφορετικές ηλικίες της ζωής μπορούν να δανείσουν από κοινού η μία στην άλλη.
Η ζωή μας δεν έχει μορφή, μάλλον χρειάζεται χρήματα, για να πληρώσει τις συσκευές, τα μηχανικά και οργανικά εξαρτήματα που μας ενώνουν για να μας χωρίσουν. Οι απαντήσεις των ιθαγενών μας γοητεύουν,
τις αναγνωρίζουμε ως απείρως ανώτερες από τις δικές μας, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την εξουθένωση και τη μοναξιά των ζευγαριών, τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, τέσσερις μήνες γεμάτους δάκρυα, τους εκμεταλλευόμενους παππούδες και γιαγιάδες και τη φροντίδα που πληρώνεται σε γυναίκες του χρώματος της γης.
Ωστόσο, τι μας κοστίζει να υποθέσουμε ότι το να δημιουργούμε ένα κόσμο σημαίνει να εξαθλιώνουμε τους εαυτούς μας. Είπε ο Φουκώ: «Χωρίς αμφιβολία ο κύριος στόχος σήμερα δεν είναι να ανακαλύπτουμε, αλλά να απορρίπτουμε αυτό που είμαστε.
Έχουμε να φανταζόμαστε και να χτίζουμε αυτό που θα μπορούσαμε να γίνουμε για να απαλλαγούμε αυτού του είδους πολιτικού «διπλού καταναγκασμού» που είναι η ατομικοποίηση και η ταυτόχρονη ολοποίηση των σύγχρονων δομών εξουσίας».
Πράγματι, η βασική κατηγορία των καιρών που έρχονται, αν θέλουμε να είμαστε επαναστάτες, είναι αυτή της αποπομπής, της απόρριψης. Κατά της αξίωσης της συνταγματικής εξουσίας, που είναι ένας μηχανισμός νομιμοποίησης της συγκροτημένης εξουσίας που ακολουθεί, η οποία τοποθετεί ξανά σε μια άθικτη υπερβατικότητα, απολύτως ξεχωριστή, μια εξουσία πάντα κρατική, κρύβοντας έτσι το golpe de mano, το απροσδόκητο κρυφό πραξικόπημα και τη σχέση δυνάμεων που το θεμελιώνει, καθήκον μας είναι στην επεξεργασία μιας έννοιας απόρριψης στο επίπεδο των καιρών.
Να απορρίπτουμε την εξουσία που διασπείρεται στο κοινωνικό πεδίο ως αρχιτεκτονικές κυβέρνησης, να καταρρίψουμε την ίδια την ιδέα της αναγκαιότητας μιας κυβέρνησης, για να ανακτήσουμε αυτή τη βασική ανθρώπινη ικανότητα που είναι να οργανωνόμαστε.
Να απορρίπτουμε ένα Δικαίωμα που ομογενοποιεί ψευδώς μια κατάσταση άνισων ευνοϊκών τυχών, ευκαιριών, που αποτυπώνει κάθε χρήση ως εργασία ή κατανάλωση και που, επιπλέον, οι σημερινές δημοκρατικές κυβερνήσεις, υπό αντεξεγερτικές μορφές, παραβαίνουν καθημερινά, ώστε να ανακτήσουμε τη δικαιοσύνη ως μια κατάσταση πραγμάτων στον κόσμο.
Azufre rojo. El retorno de la Autonomía como estrategia 39
Να απορρίπτουμε το ανθρώπινο είναι, που είναι αφηρημένο και συλλογίζεται αφηρημένα, το σκεφτόμαστε αφηρημένα, αναδημιουργώντας μας ως όντα λογικά κοσμικά, ως μορφές ζωής που είναι δυνάμεις της
φύσης, τα οποία είναι πάντα κοινά, πυκνά και που μας συνδέουν σε φυτά, ζώα, τη γη και τον έναστρο ουρανό.
Να απορρίψουμε την ιδέα της ελευθερίας ως δύναμης-να-επιλέγουμε, για να επεξεργαστούμε μια ιδέα της ελευθερίας ως επιλογή-δύναμης, όπου η δύναμη του συλλογικού όντος και αυτή του μοναδικού-ατομικού όντος συναντούν μια δημιουργική ένταση που κρατά-διατηρεί την πραγματικότητα ανοιχτή.
Να απορρίψουμε το εμπόρευμα ως οντότητας γενικά μέσα στην μοντέρνα κοινωνία, για να ανοίξει ο χώρος στην ελεύθερη χρήση ως ιδρυτική σχέση μιας από κοινού ζωής.
Να απορρίψουμε την κοινωνία και την κοινωνιολογία της, παύοντας να σκεφτόμαστε τις ανθρώπινες συλλογικότητες ως ομάδες ατόμων και αριθμών, και επιστρέφοντας τη στατιστική στη θέση της ως επιστήμη ενός Κράτους, του οποίου η Αυτονομία, ούτε στο νοτιοανατολικό Μεξικό, ούτε στο Κουρδιστάν, ούτε στο πουθενά, θέλει να ξέρει τίποτα.
Το να σχεδιάζουμε να ξεκινήσουμε την αποστολή της απόρριψης των πάντων, δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιμένουμε. Ένας από τους αρχαίους ανθρώπους-θεούς που είχαν αναγνωριστεί στο παρελθόν μέσα μας, είπε κάτι πριν από λίγο καιρό: «Το Βασίλειο του Θεού έρχεται χωρίς να γίνεται αισθητό.
Και δεν θα πουν: «Δείτε το εδώ ή εκεί», διότι το Βασίλειο του Θεού είναι ήδη μέσα σας» (Lc 17, 21). Εάν είναι ήδη εδώ, μέσα μας, σημαίνει ότι δεν είναι ένα τελικό, αποκαλυπτικό βασίλειο ειρήνης και συμφιλίωσης, αλλά απλώς ένας τρόπος ζωής επί της γης.
Να κλείσουμε τότε την ψαλίδα, αυτό είναι, να φέρουμε εις πέρας το ημιτελές, σημαίνει σήμερα να ξαναπάρουμε στα χέρια μας αυτή την ικανότητα της μάχης και της δουλειάς στον εαυτό μας, που είναι πρώτα απ’ όλα η απόρριψη της υποκειμενικότητας που προσανατολίζεται σε έναν νέο τρόπο ζωής, αλλά και, να εξοπλιστούμε με τα υλικά μέσα μέσω των οποίων η μορφές ζωής μπορούν να διαρκέσουν και να αποσχιστούν, να κάνουν έξοδο, να δημιουργήσουν κόσμους. Σημαίνει να επινοήσουμε τις κομμούνες του 21ου αιώνα
Mιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
