Η Λία Ναλμπαντίδου, ο Στράτος Καλαφάτης και μια κατάσταση συμβίωσης στη Θεσσαλονίκη τώρα – Οι δύο σημαντικότεροι φωτογράφοι της Θεσσαλονίκης σε μια από κοινού έκθεση
Λία Ναλμπαντίδου, Στράτος Καλαφάτης. Δρόμοι, άνθρωποι, στιλ, ιδέες, τάσεις, γεύσεις, ήχοι, τέχνη και urban μητροπολιτικό πρόσημο. Μια καθημερινή ανταπόκριση με όλα τα νέα και σφραγίδα 100% Θεσσαλονίκη.
Ημερολόγια ενός Γάμου, κεφάλαιο 2 με τίτλο (θα μπορούσε!) «Το Σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς»: «Δεν ήξερα πως υπάρχει τέτοιο σύνδρομο, μέχρι που τα δυο κορίτσια μας έφυγαν από το σπίτι. Με τη Λία μείναμε μόνοι και πάλι.
Όπως τον πρώτο καιρό της σχέσης πριν δημιουργήσουμε οικογένεια. Άλλους γονείς η αναχώρηση, η έξοδος των παιδιών από το πατρικό, τους οδηγεί σε κατάθλιψη, αφού το έως εκείνη τη στιγμή μοντέλο της σχέσης τους δομείται πρώτιστα γύρω από ό,τι έχει να κάνει με την ανατροφή των παιδιών.
Τα “πουλάκια” πέταξαν από τη φωλιά μας και το Σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς, δεν κρύβω, το νιώσαμε και εμείς στην αρχή πολύ έντονα. Όμως, στην περίπτωσή μας καταφέραμε να το κάνουμε να λειτουργήσει εξελικτικά και δημιουργικά σαν μια διαδικασία επαναπροσέγγισης του άλλου.
Μιας επανίδρυσης, να πω; της σχέσης μας, το ξεκίνημα μιας νέας συνθήκης». Στα Κάτω Λαδάδικα, στο στούντιο του Στράτου Καλαφάτη και της Λίας Ναλμπαντίδου, βλέπω σε preview το σύνολο της έκθεσης στην οποία οι δυο καλλιτέχνες τολμούν για πρώτη φορά να συνδημιουργήσουν, να συμπαραγάγουν.
Βεβαίως και έχουν συνυπάρξει σε ομαδικές εκθέσεις και καθένας τους πολλά χρόνια τώρα έχει εκπέμψει πληθώρα από ατομικές, όμως στο Roots and Reins: καταστάσεις συνύπαρξης, αυτές οι δυο αυτόνομα φωτισμένες καλλιτεχνικές οντότητες αλληλοδιαπλέκονται για πρώτη φορά.
Και αλληλεπιδρούν, αφού, μετά από τόσα χρόνια συμβίωσης και καθημερινότητας εντός γάμου, αναπόφευκτα η ματιά του ενός καθορίζεται από τον άλλο. Εν αγνοία, ασυνείδητα ή εντελώς μεταφυσικά, συμβαίνει με τα ζευγάρια που ασκούν από κοινού και ζωή και τέχνη.
Ή καλύτερα, συμβαίνουν αυτά σε καλλιτέχνες που τα όρια της τέχνης και της ζωής τους κινούνται σε ζώνες όπου τα σύνορα μεταξύ παραγωγής περιεχομένου και καθημερινού βιώματος φτιαγμένου από σούπερ μάρκετ, φροντιστήρια και αληθινές ανάγκες για διοργάνωση πάρτι γενεθλίων, φροντιστήρια και επίσκεψη στους παππούδες δεν ήταν ποτέ ευκρινή.
Φωτογραφία, βίντεο, αντικείμενα,ευρήματα, αρχειακές ανακατασκευές, performances είναι μερικοί από τους τρόπους που μετέρχονται οι Ναλμπαντίδου και Καλαφάτης για να αναδείξουν το βασικό πρόταγμα, το Zeitgeist της έκθεσης, που δεν είναι άλλο από την κατανόηση του εαυτού τους.
Ρούχα μαζί που πλύθηκαν κι έχουνε γίνει ροζ; Κάθε άλλο, μέσω του έντεχνα περιπλεγμένου αφηγηματικού ημερολόγιου των δυο «ατομικών» καλλιτεχνικών είναι τους, στο Roots and Reins: καταστάσεις συνύπαρξης, εκκινώντας από διαφορετικά πεδία, οι δυο πρωταγωνιστές καταλήγουν να παράγουν και να δομούν έναν κοινό τόπο, όπου το αναμεταξύ τους συντίθεται και ανασυντιτίθεται μέσω ταυτόσημων προβληματισμών και πρακτικών άμεσα συνυφασμένων με την αναζήτηση του εαυτού τους.
Where is my mind: ανιχνεύοντας την έμφυλη ταυτότητα, ανακαλώντας τις οικογενειακές τους ρίζες και επικεντρώνοντας στην καταγωγική προέλευση του καθένα τους (ο Καλαφάτης από την Καβάλα, η Ναλμπαντίδου από τη Θεσσαλονίκη), νοηματοδοτούν με τις δυο στοχαστικές τους έρευνες την εσώτερη ανάγκη τους να ανακαλύψουν μυθολογικά και ιστορικά ίχνη του τόπου καταγωγής που τους προσδιόρισαν και συνεχίζουν να καθορίζουν την καλλιτεχνική τους εξέλιξη.
Για τον Καλαφάτη αφορμή εκκίνησης για την έρευνά του είναι ο έφιππος ήρωας της Θράκης, ο Θραξ Ιππέας, που από το αρχαϊκό παρελθόν και τις τουλάχιστον 50 ονοματοδοσίες, μετεξέλισσεται σε εκδοχές έφιππων αγίων της ορθόδοξης πίστης, όπως λέμε από Ροπαλοφόρος Ηρακλής και Βασιλεύς των Σκυθών σε Άγιο Δημήτριο και Άι- Γιώργη.
Για τη Λία Ναλμπαντίδου, η έρευνά της ξεκίνησε με αφετηρία τη Μαύρη Θάλασσα, μια mère/mer, μάνα/θάλασσα του Κριμαϊκού Βορρά και μια ποικιλία από οικεία οικογενειακά αρχεία, ακόμη και από προγόνους που δεν γνώρισε, που όμως η ιστορία των πολέμων και των εθνών τους έφεραν στη Θεσσαλονίκη.
Ο Καλαφάτης, όπως παρατηρεί η επιμελήτρια της έκθεσης Θάλεια Σταφανίδου, «στην αναζήτηση αρχαϊκών στοιχείων από το μυθικό παρελθόν του τόπου καταγωγής του, αυτή τη φορά ερευνά τα ίχνη του έφιππου ήρωα της Θράκης, ενός αρχετυπικού συμβόλου που ενσαρκώνει το ιδεώδες της ανδρείας, της δύναμης, του θάρρους, της προστασίας και της πίστης σε ιερό σκοπό.
Το άλογο, με όλους τους συμβολισμούς ενέργειας, κίνησης και αστείρευτης ζωτικότητας και ως πιστός σύντροφος του ήρωα ενδυναμώνει την ηρωική εικόνα, δηλώνοντας εμφατικά την αρμονική συνθήκη συνύπαρξης ανθρώπου και ζώου.
Παράλληλα με τον καλπασμό του ενισχύει τη δυναμική της ελεύθερης κίνησης μέσα στη φύση και της απελευθερωτικής κατάκτησης. Οι μουσειακές παραστάσεις του έφιππου ήρωα με τις μεταλλάξεις τους σε εκδοχές αγίων της ορθόδοξης πίστης, τα διαχρονικά στοιχεία της συμβολιστικής του αλόγου, οι συνδέσεις με ψυχαναλυτικούς τύπους που παραπέμπουν στην αναζήτηση ισορροπίας μεταξύ συνειδητού και ασυνειδήτου, καθώς και η έννοια της μεταμόρφωσης και του ταξιδιού προς την ωριμότητα, είναι τα βασικά στοιχεία που οδηγούν την εικαστική αφήγηση του Καλαφάτη.
«Η Λία Ναλμπαντίδου μένοντας πιστή στις αναζητήσεις της γύρω από τον θεματικό πυρήνα της οικογένειας, την αναβίωση της εμπειρίας εκτοπισμού από τους τόπους καταγωγής και την απώλεια δεσμών, ανιχνεύει τα αρχεία της προκειμένου να δημιουργήσει μια σύνθετη εικαστική αφήγηση προσωπικής μαθητείας.
Με στοχαστική εξερεύνηση και εμβάθυνση στους αγώνες επιβίωσης “κεντάει” τις διαδρομές που σηματοδοτούν την αλλαγή εστίας των προγόνων που δεν γνώρισε, ψηλαφώντας με αυτόν τον τρόπο αγωνίες και συναισθηματικά βάθη.
Παρόμοια με τελετουργική διαδικασία φαίνεται να βάζει σε τάξη κάποια αναπάντητα ερωτήματα, ενώ με τη ρυθμική επανάληψη δημιουργεί περιγράμματα στις διαστάσεις της ανθρώπινης αβεβαιότητας.
Επιπλέον από τα προσωπικά της αρχεία επιλέγει για την αφήγησή της ευχετικές στίξεις και ενδεικτικές στιγμές χαράς που μοιάζουν με βεβαιότητες, ικανές να εξορκίζουν το κακό. Οι γιορτασμοί γενεθλίων με την οικεία εθιμοτυπία σε φωτογραφίες και βίντεο, αφηγούνται στιγμιότυπα παραμυθίας».
Είναι το σημαντικότερο εικαστικό γεγονός των ημερών αυτό που συμβαίνει στης Λόλας Νικολάου, αφού το ζευγάρι των δυο αυτών φωτογράφων (απόλυτα προσωπική κρίση) είναι όχι απλά ό,τι μεγαλύτερο έχει να επιδείξει χρόνια τώρα αυτή η πόλη, αλλά και η ελληνική φωτογραφία εν γένει.
πηγή: athensvoice.gr – Στέφανος Τσιτσόπουλος
