ΜΑΣΚΕΣ, ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΠΛΟ ΚΑΛΥΜΜΑ…
Οι μάσκες έχουν γίνει, μετά από αρκετές αμφισβητήσεις, ο βασικός πυλώνας της προσπάθειας περιορισμού της πανδημίας παγκοσμίως. Οι αρχικοί δισταγμοί οφείλονταν στους φόβους ότι η μη ενδεδειγμένη χρήση και το άγγιγμα της μάσκας με τα χέρια θα οδηγούσε σε αύξηση των μολύνσεων.
Αυτό όμως, παρά το ότι είναι θεωρητικά πιθανόν, φάνηκε ότι δεν ήταν πολύ συχνό. Ο κοροναϊός δεν μεταδίδεται τόσο συχνά με την επαφή, αλλά με τα μεγάλα και μικρά σταγονίδια (αεροζόλς) και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να σταματήσεις τα σταγονίδια που παράγονται από την ομιλία και τον βήχα από τις μάσκες και τα καλύμματα προσώπου.
Οι πιο αποτελεσματικές μάσκες, οι περίφημες Ν95 μειώνουν γύρω στο 95% τον κίνδυνο να προσβληθεί κάποιος που βρίσκεται σε μολυσμένο χώρο για 20 λεπτά.
Οι χειρουργικές μάσκες μειώνουν γύρω στο 80% τον κίνδυνο και οι απλές υφασμάτινες ακόμα λιγότερο, εκτός εάν έχουν 3 στρώματα υφάσματος οπότε φτάνουν στα επίπεδα της χειρουργικής μάσκας (αν έχουν και φίλτρο ή στρώμα με μεταξένιο ύφασμα ακόμα καλύτερα). Όλα αυτά, βέβαια, όταν εφαρμόζουν καλά στο πρόσωπο.
Ακόμα κι αν δεν προσφέρουν την τέλεια προστασία εν τούτοις φαίνεται ότι οι μάσκες προσφέρουν και αλλού.
Οι μάσκες και τα καλύμματα προσώπου κυρίως προστατεύουν τους δίπλα μας από τα δικά μας σταγονίδια. Όμως φαίνεται ότι προσφέρουν και κάτι παραπάνω, αρκετά σημαντικό που μπορεί να αλλάξει την εξέλιξη μιας πανδημίας.
Έχει πρόσφατα επισημανθεί (αναμένονται και επιπλέον μελέτες σε ζώα) ότι η εκτεταμένη χρήση μάσκας σε έναν πληθυσμό αυξάνει την πιθανότητα του φαινομένου να θετικοποιηθεί κάποιος αλλά να παρουσιάσει λίγα ή και κανένα σύμπτωμα! Το γεγονός ότι αυξήθηκαν οι περίφημοι «ασυμπτωματικοί» φορείς πιθανότατα οφείλεται και στο γεγονός ότι με την χρήση μάσκας μειώθηκε το ιϊκό φορτίο με το οποίο μολύνεται κάποιος.
Τα προβλήματα στην υγεία από το COVID-19 δεν τα προκαλεί ο ίδιος ο ιός αλλά η αντίδραση του οργανισμού στην παρουσία του.
Έτσι έχει μεγάλη σημασία εάν η αρχική μόλυνση γίνει με λίγα αντίγραφα του ιού (η άμυνα του οργανισμού μας μπορεί να περιχαρακώσει) ή με εκατομμύρια αντίγραφα (περίπτωση κατά την οποία η άμυνα αντιδρά υπερβολικά και προκαλείται τεράστια φλεγμονώδης αντίδραση, η περίφημη καταιγίδα κυτοκινών, οι θρομβώσεις και η εκτεταμένη πνευμονική βλάβη). Η λεγόμενη «θεωρία του inoculum», του εισαγόμενου ιϊκού φορτίου, δηλαδή, δεν είναι καινούργια.
Αντιθέτως βασίζεται σε παρατηρήσεις από το 1938 σε διάφορες ιογενείς επιδημίες.
Τον Ιούλιο το Αμερικάνικο CDC ανακοίνωσε ότι τυπικά, το ποσοστό των ασυμπτωματικών, θετικών στον SARS-CoV-2 είναι 40% εντούτοις αναφέρεται ότι σε περιοχές με καθολική χρήση μάσκας το ποσοστό των ασυμπτωματικών εκτοξεύεται στο 80%! Από αυτούς, δηλαδή, που θα μολυνθούν παρά την εκτεταμένη χρήση μάσκας, η πολύ μεγάλη πλειοψηφία δεν θα εμφανίσουν βαριά νόσο.
Θα μου πείτε, είναι καλό να υπάρχουν πολλοί ασυμπτωματικοί;
Οι ασυμπτωματικοί φορείς φυσικά και αυξάνουν τον επιπολασμό της νόσου στην κοινότητα και τον κίνδυνο εξάπλωσης (η μολυσματικότητα τους δεν υπολείπεται πολύ των συμπτωματικών), εντούτοις με το να μολύνεσαι και να εμφανίζεις ήπια ή και καθόλου συμπτώματα αυξάνεται και κινητοποιείται η άμυνα σου στον ιό, παράγονται αντισώματα και επάγεται η λεγόμενη κυτταρική ανοσία που είναι ίσως ακόμα πιο σημαντική απέναντι σε έναν RNA ιό όπως ο συγκεκριμένος.
Υπάρχουν ερευνητικά μοντέλα που δείχνουν ότι εάν το 80% του πληθυσμού σε μια περιοχή χρησιμοποιεί μια έστω και μετρίως αποτελεσματική μάσκα επιτυγχάνεται 50% μείωση των αναμενόμενων θανάτων για περίοδο 2 μηνών.
Χώρες με κουλτούρα εκτεταμένης χρήσης μάσκας όπως η Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Σιγκαπούρη, Χογκ Κογκ, Ταϊλανδή και Ταιβάν κατάφεραν να έχουν ελάχιστες απώλειες και ελάχιστους διασωληνωμένους στην έναρξη της πανδημίας, ενώ τα κατάφεραν πολύ καλά και στο 2οκύμα.
Στην πρώτη φάση της πανδημίας η καραντίνα μείωσε τους θανάτους αλλά νέκρωσε την οικονομική και κοινωνική ζωή. Εφόσον δεν είναι βιώσιμο να την συνεχίσουμε, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο μόνος τρόπος για να διατηρήσουμε ανοικτές τις κοινωνίες χωρίς να καταρρεύσουν οι υγειονομικές δομές μας είναι η μάσκα.
Η χρήση μάσκας, με την επιβράδυνση της μεταδοτικότητας και την μεγάλη αύξηση των ασυμπτωματικών φαίνεται ότι είναι ο “game changer” ο παράγοντας, δηλαδή, που θα αλλάξει την εξέλιξη της πανδημίας μέχρι την εμφάνιση του ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου, αφού συνεισφέρει ουσιαστικά στην πολυπόθητη ανοσία της αγέλης… ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Gandhi M, Yokoe DS, Havlir DV. Asymptomatic Transmission, the Achilles’ heel of Current Strategies to Control Covid-19. N Engl J Med 2020; 382:2158-2160
- ARIA BENDIX, BUSINESS INSIDER 16 JULY 2020 The Best And Worst Face Masks For COVID-19, Ranked by Their Level of Protection
- Monica Gandhi, M.D., M.P.H., and George W. Rutherford, M.D.Facial Masking for Covid-19 — Potential for “Variolation” as We Await a Vaccine The New EnglandJournal of Medicine 8 September 2020
- Gandhi M, Beyrer C, Goosby E. Masks do more than protect others during COVID-19: reducing the inoculum of SARS-CoV-2 to protect the wearer. J Gen Intern Med 2020 July 31
