“Τα αραβικά Κράτη και οι κυβερνήτες τους – συνεχίζει ο Said – είναι μια τρομακτική κατηγορία.
Το Ιράκ σφαγιάζει τους κούρδους, οι λιβανέζοι σκοτώνονται μεταξύ τους, η Συρία βομβαρδίζει ό,τι μπορεί, η Λιβύη χρηματοδοτεί την τρομοκρατία: αυτές και άλλες ύβρεις συμβαίνουν σε κοινωνίες χωρίς δημοκρατικές ελευθερίες, στις οποίες η διαφθορά, η ανικανότητα και η συλλογική έλλειψη σοβαρότητας βασιλεύουν σχεδόν ανεξέλεγκτες και αδιαμφισβήτητες.
Η αναγέννηση του ισλάμ, όχι λιγότερο από αυτή του χριστιανισμού και του ιουδαϊσμού, έχει δημιουργήσει μια τρομακτική πομπή από διαταραγμένους θρησκευτικούς ηγέτες και ενθουσιώδεις που βγάζουν αφρούς από το στόμα.
Οι δικοί μας δεν είναι λιγότερο δυσάρεστοι από τους δικούς σας, όπως μια θεοκρατική εναλλακτική δεν είναι προτιμότερη από μιαν άλλη. Επιπλέον, θα μπορούσα να υποστηρίξω έναν επιθετικό λόγο κατά της παλαιστινιακής ηγεσίας που, όπως όλοι παραδεχόμαστε, δεν ταιριάζει, δεν βρίσκεται στο ύψος με τη βούληση του λαού για αντίσταση, μια πεισματική και πολυμήχανη θέληση.
Αυτό με το οποίο νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε είναι επομένως η κοινή αναγνώριση της ασυμμετρίας ισχύος μεταξύ του Ισραήλ και των παλαιστινίων και, κατά δεύτερον, η αναγνώριση ότι το Ισραήλ και οι υποστηρικτές του φέρουν μεγάλη ευθύνη για την τρέχουσα κατάσταση του παλαιστινιακού λαού.
Το θεμελιώδες ζήτημα είναι το πώς σχετίζονται οι αμερικανοεβραίοι διανοούμενοι με αυτή την εξουσία: την εξουσία του Κράτους, του λόμπι, του status quo και των κυρίαρχων εβραϊκών οργανώσεων που άκουσα ιδιωτικά πολλούς από εσάς να λένε ότι δεν σας αντιπροσωπεύουν καθόλου.
Δεν νομίζω ότι είναι άδικο να πούμε ότι οι περισσότεροι αμερικανοεβραίοι διανοούμενοι δεν διαφωνούν ούτε αντιτίθενται, αλλά μάλλον υπηρετούν αυτή τη παράταξη εξουσιών.
Και με το να αποδέχεστε τη γραμμή της ισραηλινής κυβέρνησης, στην πραγματικότητα σας κάνει να αποδέχεστε μια επ’ αόριστον παρατεταμένη κατάσταση εχθρότητας όχι μόνο μεταξύ του Ισραήλ και των παλαιστινίων, αλλά μεταξύ του Ισραήλ και πρακτικά όλων των γειτόνων του.
Αυτό που σημαίνει στην πραγματικότητα πως ένα τέτοιο μέλλον είναι πολύ λιγότερο χαρούμενο από αυτό που μπορεί να περιγραφεί κάτω από φράσεις όπως «ασφάλεια του Ισραήλ». Σημαίνει συνέχιση της καταστολής των παλαιστινίων».
Ο Said δηλώνει επίσης ότι η επιτυχία και η αποτελεσματικότητα του σιωνισμού οφείλεται στην πολιτική του που είναι προσεκτική στις παραμικρές λεπτομέρειες και όχι απλώς σε ένα γενικό αποικιοκρατικό όραμα.
Όντως, η Παλαιστίνη, ευθύς εξ αρχής, αρχή μελετήθηκε διεξοδικά ώστε να σχεδιαστεί ο αποικισμός της. Οι άραβες δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν σε αυτό το σχέδιο, νόμιζαν ότι το γεγονός πως ζούσαν εκεί και ότι κατείχαν αυτές τις εκτάσεις ήταν αρκετό για να είναι ασφαλείς.
Ο Said, αντιθέτως, κατανοούσε ξεκάθαρα ότι οι πολλές ειρηνευτικές διαδικασίες αντιπροσώπευαν στην πραγματικότητα τη δράση με την οποία το σιωνιστικό σχέδιο θα συνέχιζε το φιλόδοξο σχέδιο απαλλοτριώσεων που εφαρμόστηκε στην ανατολική Ιερουσαλήμ, την επέκταση των εποικισμών και την καταστροφή των χωριών των βεδουίνων. Δηλαδή, οι ειρηνευτικές διαδικασίες είχαν ως στόχο να δώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια και γη στο Ισραήλ και όχι να την επιστρέψουν στον παλαιστινιακό λαό.
«Ο σιωνισμός στην πράξη και στη Μέση Ανατολή – συνεχίζει ο Σάιντ στην ανάλυσή του– ήταν πάντα πιο ειλικρινής από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Μπεν Γκουριόν δεν έκρυψε ποτέ ότι προτιμούσε ένα Ισραήλ σε πόλεμο παρά ένα σε ειρήνη με τους άραβες.
Αν μια τέτοια πολιτική φαινόταν απαραίτητη κατά τα πρώτα χρόνια του ισραηλινού Κράτους, συνεχίστηκε μέχρι σήμερα με απίστευτα επικίνδυνες και ακόμη και ανόητα αυτοκαταστροφικές συνέπειες. Η ιδέα ότι, εάν το Ισραήλ αντιμετωπίζει προβλήματα στο εσωτερικό ή με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσε να εξαπολύσει ξαφνικά ένα «προληπτικό» χτύπημα εκτροπής κάπου, είναι ήδη αρκετά κακή.
Το να το κάνεις με την ψευδαίσθηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καλύπτουν πάντα τις ισραηλινές ενέργειες με τα χρήματα και τη δύναμή τους, χάρη στο λόμπι και τα τσιράκια του, είναι μια αυτοκτονία. Επομένως, η λογική της στρατιωτικής κλιμάκωσης δικαιολογείται σε έναν αραβικό κόσμο που είναι πλέον πλήρως οπλισμένος με «αποτρεπτικό μέσο» κατά της ισραηλινής πυρηνικής ικανότητας: το όνομα του αποτρεπτικού μέσου είναι χημικά και βιολογικά όπλα.
Με αυτή τη λογική, οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες του μιλιταρισμού μεγάλης κλίμακας θα είναι τρομερές. “Το να ενθαρρύνετε το Ισραήλ να κολλήσει την μπότα του στο πρόσωπο των αράβων και των μουσουλμάνων είναι μια τρέλα.
Δεν γνωρίζετε πώς η αγανάκτηση, το μίσος και η επιθυμία για εκδίκηση συσσωρεύονται στις καρδιές των αράβων και των μουσουλμάνων που είναι ήδη επικίνδυνα γεμάτες από ανενημέρωτο πάθος, αδιάκριτο μίσος, ακαθόριστο θυμό; Το να λέμε ότι δεν ευθύνεται μόνο το Ισραήλ ή ότι έχει δοθεί υπερβολική προσοχή των μέσων ενημέρωσης στη μεταχείριση των παλαιστινίων, δεν αποτελεί σοβαρή αιτιολόγηση των αξιοθρήνητων πολιτικών του Ισραήλ.
Ούτε το Ισραήλ ούτε οι υποστηρικτές του μπορούν μια μέρα να ζητήσουν μια διεξοδική και βασική εξέταση του οδυνηρού εβραϊκού παρελθόντος καθώς και των κινδύνων για τους εβραίους στο παρόν, και μετά, την επόμενη μέρα, όταν οι παλαιστίνιοι διεκδικούν το ίδιο δικαίωμα, να λένε ότι οι εβραίοι δεν χρειάζεται να κοιτάζουν πολύ από κοντά στο παλαιστινιακό παρελθόν και παρόν”.
Στη συνέχεια, ο Said καλεί τους εβραίους συναδέλφους του να αναλάβουν τις ευθύνες τους:
«Η παλαιστινιακή ιστορία και η εβραϊκή ιστορία, τουλάχιστον για τον 20ό αιώνα, είναι εγγεγραμμένες η μία μέσα στην άλλη. δεν μπορούν να διαχωριστούν, και πρέπει να αξιολογηθούν και να αναγνωριστούν με ηθικούς όρους, με όρους ενός μέλλοντος στο οποίο και οι δύο λαοί έχουν δικαίωμα στην επιβίωση και μια αξιοπρεπή ύπαρξη σε μια κοινή Παλαιστίνη, χωρισμένη σε δύο Κράτη.
Όχι λιγότερο από τους εβραίους, οι παλαιστίνιοι έχουν επιτύχει έναν αναμφισβήτητο και μη αναστρέψιμο βαθμό εθνικής αυτοσυνείδησης, στον οποίο θα ήταν εθνοκτόνο να αντιταχθείτε.
Αν έχω δίκιο, τότε οι αμερικανοεβραίοι διανοούμενοι πρέπει να δηλώσουν ανοιχτά και υπό το φως του ηλίου την υποστήριξη για την κοινή και πολιτικά ισότιμη επιβίωση δύο λαών, ή θα πρέπει να πουν ανοιχτά ότι πιστεύουν πως οι παλαιστίνιοι είναι και πρέπει να παραμείνουν λιγότερο ίσοι από τους εβραίους.
Στην πρώτη περίπτωση, εμείς – παλαιστίνιοι και εβραίοι στην Αμερική – μπορούμε να πολεμήσουμε μαζί, στην ίδια πλευρά. Οι επιταγές είναι ο τερματισμός της κατοχής και, το πιο σημαντικό, κάποια αποτελεσματική πίεση στην κυβέρνηση των Ηπα να αλλάξει και να εμπνεύσει την ισραηλινή πολιτική.
Έχετε τους πόρους και μπορείτε επίσης να βασιστείτε στους δικούς μας για να πετύχετε έναν τέτοιο στόχο. Η δεύτερη είναι μια επιλογή που μπορεί να καταπολεμηθεί άμεσα, καθώς πολλοί έχουν πολεμήσει τον Ραβίνο Kahane, έναν αμερικανό εξτρεμιστή ραβίνο και πολιτικό.
Αλλά ό,τι κι αν κάνετε, σας παρακαλώ μην γυρίσετε από την άλλη πλευρά, μην υπεκφεύγετε, μην μιλάτε για τίποτα άλλο εκτός από τη Μέση Ανατολή, μην με αμφισβητείτε λέγοντας ότι τα προβλήματα είναι η τρομοκρατία, το ισλάμ και η αραβική κουλτούρα ή αδιαλλαξία.
Καθώς οι παλαιστίνιοι σκοτώνονται καθημερινά από τους ισραηλινούς στρατιώτες, και ενώ το παλαιστινιακό έθνος τιμωρείται ανελέητα από το Κράτος του εβραϊκού λαού, ο ρόλος σας ως διανοούμενοι, πιστεύω, είναι να μαρτυρήσετε κατά αυτών των εγκλημάτων.
Ετούτο χρησιμεύει επίσης για να παρέχει στους υπό επίθεση ισραηλινούς και στους υποστηρικτές τους ένα εναλλακτικό μοντέλο έναντι του εξαναγκασμού ή της ατελείωτης σκληρής στράτευσης που στρέφεται εναντίον μιας περιοχής στην οποία, καλώς ή κακώς, το Ισραήλ πρέπει να επιδιώξει να επιβιώσει με ανθρώπινο και κατάλληλο τρόπο, βολικό, σωστό.
Επομένως, μου φαίνεται ότι ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας είναι ξεκάθαρος”. Η ανοιχτή επιστολή του Edward W. Said το 1989 προς τους αμερικανοεβραίους διανοούμενους ολοκληρώνεται με αυτά τα λόγια και ελπίδες.
«Πρέπει να αγωνιστούμε για τη δικαιοσύνη, την αλήθεια και το δικαίωμα στην ειλικρινή κριτική, ή πρέπει απλώς να εγκαταλείψουμε τον τίτλο των διανοουμένων».
Δυστυχώς, από αυτή την ημερομηνία, πολλά γεγονότα συνέβησαν κάτω από τα μάτια ενός αδιάφορου κόσμου μέχρι να φθάσουμε στην ημερομηνία της 7ης οκτωβρίου 2023. Αυτή η ημερομηνία σηματοδοτεί το σημείο καμπής του παλαιστινιακού ζητήματος.
Ο κόσμος ανακάλυψε ξανά την ύπαρξή του, μια διαρκή αλλά συχνά σιωπηλή παρουσία, φαινομενικά άλυτη και εκρηκτική. Σήμερα σε μια τόσο τραγική στιγμή με τον κίνδυνο ολοκληρωτικού πολέμου, μας λείπει η διαύγεια του Said και οι αναλύσεις του.
Όπως δηλώνει ο δημοσιογράφος Robert Fisk, κανείς δεν θα μπορέσει να πάρει τη θέση του, σήμερα περισσότερο από ποτέ, τη στιγμή που οι παλαιστίνιοι χρειάζονται μια ειλικρινή φωνή για να τους υπερασπιστεί. Είναι μόνοι.
Ευτυχώς, παραμένουν τα πολυάριθμα βιβλία του, τα λόγια του που μας συνοδεύουν στην κατανόηση της τραγωδίας του παλαιστινιακού λαού. «Η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ ίσων, και αυτό ακριβώς είναι που δεν λειτουργεί εδώ».
Τέλος
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος contropiano.org
