30/03/2025
Η επιστολή μιας μαθήτριας που συμμετείχε στην κατάληψη του λυκείου Minghetti στη Μπολόνια, που προήχθη για να στοχαστούν και να λάβουν το λόγο ενάντια στον πόλεμο
Αγαπητές καθηγήτριες και αγαπητοί καθηγητές, σας γράφω για να μοιραστώ μερικούς προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν μετά την μαθητική κατάληψη occupazione studentesca στην οποία πήρα μέρος την περασμένη εβδομάδα.
Η εκτίμηση και η εμπιστοσύνη που έχω χτίσει απέναντί σας αυτά τα χρόνια με ωθούν να εκφράσω την άποψή μου, όχι για να δικαιολογήσω μια πράξη, αλλά για να ανοίξω έναν διάλογο για αυτό που ετούτη η εμπειρία αντιπροσώπευσε για μένα. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, εκείνη δεν ήταν μια επιλογή που έγινε επιπόλαια, αλλά μια ενέργεια που θεώρησα ηθικά απαραίτητη δεδομένης της κατάστασης ακραίας έκτακτης ανάγκης και κινδύνου στην οποία βρισκόμαστε ως ανθρωπότητα.
«Μου διδάξατε τη σημασία της ανάληψης δράσης»
Αυτή η επείγουσα ανάγκη μου να δράσω είναι κάτι που απέκτησα τα τελευταία πέντε χρόνια χάρη και στα ανεκτίμητα μαθήματα που μεταδίδετε εσείς οι καθηγητές. Σας ευχαριστώ διότι μου διδάξατε την αξία της κριτικής σκέψης, της ηθικής και της συμμετοχής.
Μελετήσαμε την ιστορική σημασία της δράσης και του αγώνα ειδικά σε περιόδους μέγιστης καταστολής της διαφωνίας, μάθαμε να εκτιμούμε τη δημοκρατία ως μια μορφή διακυβέρνησης που αποτελείται από πολίτες που ενεργούν για ένα κοινό καλό, εξετάσαμε τη θεμελιώδη διαφορά μεταξύ φιλοσόφων που εξυψώνουν τη γνώση πάνω από την πραγματικότητα απαιτώντας από τους στοχαστές να μην παρεμβαίνουν στις ιστορικές διαδικασίες αλλά να τις μελετούν σαν μια “nottola di Minerva”, »μια μικρή κουκουβάγια της Αθηνάς’ μόνο αφού καταλήξουν, και φιλοσόφων που ενθαρρύνουν τους μελετητές να διαθέτουν τις γνώσεις τους για τη βελτίωση των ανθρώπινων συνθηκών.
«Έτσι ο Πλάτωνας και ο Καντ βρήκαν εφαρμογή»
Στην τάξη μας προσκαλείτε να αναλογιστούμε σε βάθος τις έννοιες που υπάρχουν στα σχολικά βιβλία, καθιστώντας τα πάντα λιγότερο επίπεδα και αφηρημένα και κάνοντας αυτό που μελετάμε να αναλάβει διαφορετικές και συγκεκριμένες μορφές. Μας βοηθάτε να δημιουργούμε λογικές συνδέσεις και να αναλύουμε την πραγματικότητα στην οποία ζούμε με τα εργαλεία της γνώσης και της σοφίας.
Μας διδάξατε ότι τα μεγάλα έργα είναι τέτοια γιατί είναι πάντα αληθινά. Αν μελετούμε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη για να κατανοήσουμε τα θεμέλια της πολιτικής, αν διαβάζουμε Σοφοκλή για να συλλογιστούμε σχετικά με τη δικαιοσύνη, αν αναλύουμε τον Μαρξ και τον Καντ για να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ εξουσίας και ελευθερίας, τότε είναι σωστό αυτές οι ίδιες διδασκαλίες να βρίσκουν εφαρμογή στην πραγματικότητα. Η ανάγνωση της Αντιγόνης σε μετάφραση Jean Anouilh καταδεικνύει τη μεγάλη επικαιρότητα των θεμάτων της, που ίσχυαν το 442 π.Χ., το 1931 και εξακολουθούν να ισχύουν, να έχουν αξία το 2025.
«Ας μην λείπει η επικοινωνία μεταξύ μας»
Η Αντιγόνη, στο διάλογο με τον Κρέοντα, ενσαρκώνει την έλλειψη επικοινωνίας αυτής που αγωνίζεται για βαθιές και αναφαίρετες-αναπόσπαστες αξίες μπροστά σε μια άκαμπτη και κωφή δύναμη-εξουσία.
Και είναι έτσι που νιώθουμε εμείς οι μαθητές όταν αντιμετωπίζουμε τον τυφλό θυμό της αστυνομίας, όταν αντιμετωπίζουμε τις απελάσεις-εκτοπίσεις στις οποίες υπόκεινται οι συνομήλικοί μας στις Ηνωμένες Πολιτείες αυτή τη στιγμή, όταν αντιμετωπίζουμε την απόλυτη αδιαφορία και τη συνενοχή της κυβέρνησής μας σε μια γενοκτονία που σκοτώνει χιλιάδες παιδιά σαν εμάς.
Δεν σας γράφω με την αξίωση να σας πείσω ότι αυτό που κάναμε είναι σωστό, ούτε με την αξίωση πως έχουμε δίκιο. Ελπίζω μόνο αυτή η έλλειψη επικοινωνίας να μην βρει χώρο στη σχέση μας, ελπίζω να μας δείτε ως λογικούς μαθητές που δεσμευόμαστε ώστε να γίνουμε ενεργοί πολίτες με τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας και όχι ως μια «μειοψηφία ανίκανη να συμβάλει στον πολιτικό και δημοκρατικό διάλογο […] που διέκοψε μια δημόσια υπηρεσία για αρκετές ημέρες, καταπατώντας τα δικαιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας της σχολικής κοινότητας».
“Μοιραζόμαστε θυμό και απογοήτευση”
Τα τελευταία χρόνια το μόνο πράγμα που μου έδωσε ελπίδα υπήρξε η συνειδητοποίηση ότι δεν είμαι η μόνη που νιώθω θυμωμένη και απογοητευμένη. Το να βλέπω άλλους να μοιράζονται αυτό το συναίσθημα, παρά το γεγονός ότι εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους, ήταν θεμελιώδες για μένα.
Η πραγματικότητα είναι ότι είμαστε νέοι και ως τέτοιοι ακόμα μαθαίνουμε να μεταφράζουμε την αγανάκτησή μας σε αποτελεσματικές χειρονομίες. Το σημαντικό είναι ότι προσπαθούμε: κάθε προσπάθεια, ακόμη και ατελής, είναι ένα βήμα προς μια πιο ώριμη συνειδητοποίηση και πιο αποφασιστική δράση, κοφτερή.
[Alice Panzeri, 3B]
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος Comune-info
