Μέσα στὴν ευλογημένη και αγιασμένη από την Ορθόδοξη Εκκλησία περίοδο του αγίου Δωδεκαημέρου, συμπεριλαμβάνονται και προβάλλονται ιδιαιτέρως κατά την 1η Ιανουαρίου εκάστου έτους, αφ΄ ενός μεν η μεγάλη εορτή της Περιτομής του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και αφ΄ ετέρου η ιερά μνήμη του μεγίστου αγίου ιεράρχου Μεγάλου Βασιλείου, αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας. Οι χαρισματικοί ύμνοι αυτής της ημέρας μάς καθοδηγούν πνευματικά και μάς παρακινούν να αντλήσωμε δήναμη και προσευχή για την μετάνοια και την σωτηρία μας : «Ο ποιητής όλων και αυτός που διοικεί τον κόσμο, αυτός που είναι επάνω μαζύ με τον Πατέρα και το Πνεύμα, σαν βρέφος οκτώ ημερών περιτέμνεται στη γή. Πραγματικά τα έργα σου, Δέσποτα, είναι θεία και θαυμαστά, αφού σύ περιτέμνεσαι για εμάς, και επειδή σύ είσαι η εκπλήρωση του Νόμου της Παλαιάς Διαθήκης», και «Όλοι άς ανευφημήσωμε τον Βασίλειο, σαν ένα βασιλικό στολίδι της Εκκλησίας του Χριστού, τον αδαπάνητο θησαυρό των δογμάτων, με τα οποία αυτός μάς εδίαξε να σεβώμεθα την αγία Τριάδα, που είναι ενωμένη μεν ως προς την μία ουσία της, και ξεχωρισμένη ως προς τις τρείς υποστάσεις της».
Μέσα, όμως, στην χαρμόσυνη αυτή ατμόσφαιρα, αυτή την ημέρα και κάθε χρόνο, ολόκληρος ο κόσμος μας, πανηγυρίζει και τον ερχομό του νέου ημερολογιακού χρόνου. Ήδη έχομε εισέλθη από τα μεσάνυχτα στο 2020, και όλοι μας ευχόμεθα, ο νέος χρόνος να είναι ευλογημένος από τον Θεό, και γεμάτος από την αγάπη, την ειρήνη και την χαρά του, τα αιώνια αυτά δώρα του, τα οποία, εάν η ανθρωπότητα τα εδέχετο, τότε θα ήταν πραγματικά ελεύθερη, ειρηνική και χαρούμενη. Δυστυχώς, όμως, όπως αναφέρει και ο άγιος Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του «οι άνθρωποι ελάτρευσαν την κτίση αντί για τον Κτίστη». Και γι΄ αυτόν τον λόγο στον κόσμο μας, επικρατούν τα πάθη, η αμαρτία, το ψεύδος, η κακία, η αδικία, το μίσος, ο πόλεμος, η φτώχεια, η κοινωνική ανισότητα, η ασυδοσία, η έλλειψη κάθε είδους ηθικής αξιοπρεπείας, δικαιοσύνης και ευνομίας. Μόνο με τον πνευματικό αγώνα και την ειλικρινή π΄σιτη στον αληθινό Θεό, και στον Κύριό μας Ιησού Χριστό μπορεί ο άνθρωπος να επανέλθη και να γευθή μέσα στην αγία μας Εκκλησία και στα αγιασμένα και ιερά Μυστήρια, την μετάνοια, την διορθωση, την συγγνώμη, την φιλαλληλία, την φιλευσπλαγχνία, την ανακαίνιση της ψυχής, την επαναφορά στην αγιότητα και στην σωτηρία. Γράφει επ΄ αυτών ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Όποιος έχει φορέσει την εικόνα των επουρανίων, ακολουθεί σε όλα πρόθυμα το Πνεύμα της αγίας Γραφής, στο οποίο συντελείται η συντήρηση της ψυχής με αρετή και γνώση. Όποιος όμως φορεί την εικόνα του χοϊκού, φροντίζει το γράμμα μόνο, όπου ενεργεί η λατρεία του σώματος με τις αισθήσεις και δημιουργεί τα πάθη. Είναι δύναμη του Θεού η αρετή που καταργεί τα πάθη και φρουρός των ευσεβών λογισμών, την οποία γεννά η εκτέλεση των εντολών, με την οποία διαφθείρομε τις αντίθετες στο αγαθό πονηρές δυνάμεις με την βοήθεια του Θεού, ή καλύτερα μόνο με την δύναμη του Θεού».
Εφέτος, η τοπική μας Εκκλησία, της Ιεράς Μητροπόλεως των Φιλίππων, της Νεαπόλεως και της Θάσου, για να τονίση ιδιαιτέρως την ανάγκη όλων μας για την εξύψωση του φρονήματος και της πνευματικής μας προσπαθείας, προκειμένου με τον αγώνα για την μετάνοια να διορθώσωμε την ψυχή μας μέσα στην χάρη του αγίου Τριαδικού Θεού μας, αφιερώνει το παρόν έτος σε ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικώτερα κεφάλαια της Ορθοδόξου Χριστιανικής μας Πίστεως και Ζωής, τον Μοναχισμό. Μέσα σε αυτόν, ασκήθηκαν, αγωνίσθηκαν και αγιάσθηκαν χιλιάδες όσιοι και ασκητές, άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι και αποτελούν πρότυπα ουσιαστικά για τον αγιασμό μας. Γράφει επ΄ αυτού σχετικώς ο όσιος Ιωάννης, ο Σιναΐτης, ο συγγραφέας της «Κλίμακος» : «Φως για τους μοναχούς είναι οι άγγελοι, ενώ φώς όλων των ανθρώπων είναι ο μοναχικός τρόπος ζωής». Ο άγιος και μέγας Βασίλειος, που τον εορτάζομε σήμερα γράφει σε μία επιστολή του, προς τον φίλο του, τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο: «Η άσκηση της ευσεβείας τρέφει την ψυχή με θεία διανοήματα. Τί είναι, λοιπόν, μακαριώτερο από το να μιμήται κάποιος επάνω στην γή την χορεία των αγγέλων; Ευθύς αμέσως με την αυγή της ημέρας να ορμά στην προσευχή για να αινέση τον Κτίστη με ύμνους και ωδές; Έπειτα, αφού ο ήλιος λάμψη καθαρά, να στρέφεται στα έργα, ενώ η προσευχή τον ακολουθεί πάντοτε σαν να νοστιμίζη τις εργασίες του με ύμνους αντί για αλάτι; Διότι την ψυχική κατάσταση στην οποία επικρατεί χαρά και όχι λύπη χαρίζουν οι παρηγοριές των ύμνων». Ο ίδιος γράφει αλλού απευθυνόμενος προς τους κληρικούς της Νεοκαισαρείας : «Οι Μοναχοί περιφέρουν στο σώμα τους την νέκρωση του Ιησού, και αφού σηκώσουν τον σταυρό τους, ακολουθούν τον Θεό. Εγώ θα προσέφερα όλη την ζωή μου για να γίνουν ιδικά μου αυτά τα αδικήματα και να έχω κοντά μου ανθρώπους που ακολουθούν αυτήν την άσκηση με εμένα ως διδάσκαλο. Βέβαια, ακούω ότι υπάρχει στην Αίγυπτο τέτοια μεγάλη αρετή ανδρών, ίσως μάλιστα μερικοί και στην Παλαιστίνη πραγματοποιούν την κατά το Ευαγγέλιο πολιτεία. Ακούω επίσης ότι υπάρχουν και στην Μεσοποταμία μερικοί τέλειοι και μακάριοι άνδρες. Εμείς όμως είμεθα παιδιά σε σύγκριση με τους τελείους. Εάν όμως υπάρχουν και γυναίκες που ακολουθούν την ευαγγελική ζωή και προτιμούν την παρθενία από τον γάμο, με το να δουλαγωγούν το φρόνημα της σαρκός και να ζούν στο μακαριζόμενο πένθος, αυτές είναι μακάριες για την επιλογή τους, όπου και αν ευρίσκωνται στη γή… Εκείνο σάς διαβεβαιώνω, ότι όσα έως τώρα, ο Σατανάς, ο πατέρας του ψεύδους, δεν κατεδέχθη να πή, αυτά προσφέρουν αδίστακτα οι αφοβες καρδιές. Και θέλω να γνωρίζετε ότι εμείς ευχόμεθα να έχωμε τάγματα ανδρών και γυναικών, των οποίων ο τρόπος βίου ανήκει στους ουρανούς, που έχουν σταυρώσει την σάρκα μαζύ με τα πάθη και τις επιθυμίες, που δεν φροντίζουν για τροφές και ενδύματα, αλλά απερίσπαστοι και ευπαρουσίαστοι μπροστά στον Κύριο ασχολούνται νύχτα και ημέρα με την προσευχή. Αυτών το στόμα δεν απαγγέλλει τα έργα των ανθρώπων, αλλά ψάλλουν συνεχώς ύμνους στον Θεό μας, εργαζόμενοι με τα χέρια τους, για να έχουν να μεταδώσουν στους πτωχούς». Σε μια άλλη επιστολή του προς Επισκόπους γράφει ότι ο Μοναχισμός συγγενεύει με τους αγίους Μάρτυρες: «Οι τιμές προς τους Μάρτυρες είναι περισπούδαστες για όλους όσους ελπίζουν στον Κύριο, εξαιρετικώς όμως σε σάς πού έχετε σαν έργο την αρετή. σε σάς που με την καλή διάθεση προς αυτούς που ευδοκιμούν από τους ομοδούλους επιδεικνύετε την αφοσίωση προς τον κοινό Δεσπότη. Και εκτός των άλλων, η φροντίδα αυτή οφείλεται και στο γεγονός ότι η ζωή μέσα στην υπακοή έχει κάποια συγγένεια με την διαγωγή εκείνων που τελειώθηκαν με την καρτερία». Βέβαια, τα λόγια αυτά, ο Μέγας Βασίλειος τα απευθύνει προς τους μοναχούς και τους κληρικούς της εποχής του, προκειμένου να τους εμπνεύση την προσπάθεια που πρέπει να κάμουν για να φωτισθούν και να αγιασθούν από τα δώρα του αγίου Πνεύματος, και με την άσκηση να γίνουν πρότυπα προς όλους και να ποιμάνουν τους κοσμικούς ανθρώπους που έχουν οικογένειες, και παιδιά, και μέριμνες βιωτικές, και επιθυμούν και αυτοί να έχουν μία αληθινή πνευματική και χριστιανική ζωή, και να αγωνίζωνται στο μέτρο του δυνατού μέσα στον κόσμο να είναι πνευματικοί και αγωνιζόμενοι άνθρωποι του Θεού. Και τα λόγια αυτά του Μεγάλου Βασιλείου δεν αποτελούν κανόνα για όλους τους ανθρώπους, αλλά για εκείνους που τους εκάλεσε ιδιαιτέρως ο Θεός για να τον διακονήσουν ως μοναχοί και ως άγαμοι κληρικοί, είτε στα μοναστήρια είτε στον κόσμο. Άλλωστε και ο ίδιος ήταν μοναχός και ασκητής όσο λίγοι άνθρποι στην εποχή του. Συγχρόνως όμως διηκόνησε και τους ανθρώπους ως γνήσιος Επίσκοπος της Εκκλησίας του Χριστού, προσφέροντας τον εαυτό του στην διακονία και στην φιλανθρωπία των ασθενών, των αδυνάτων, των πτωχών και των πληγωμένων.
Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο, θέλοντας να προβάλη την πνευματική καλλιέργεια που πρέπει να έχη ένας μοναχός και ένας κληρικός, καταγράφει στον περίφημο πρώτο Ασκητικό του Λόγο, τα παρακάτω : «Σύ όμως που αγαπάς τους ουρανίους νόμους της ζωής και πραγματεύεσαι την αγγελική διαγωγή, σύ που επιθυμείς να στρατευθής μαζύ με τους αγίους μαθητές του Χριστού, τόνωσε τον εαυτό σου για να υπομένης τις θλίψεις, και να προσέλθης στην σύναξη των μοναχών με απόφασιστικότητα… Αναζήτησε λοιπόν με πολλή φροντίδα και περίσκεψη να εύρης ένα πρεσβύτερο σαν ασφαλή οδηγό για την ζωή σου, δόκιμο στο να καθοδηγή τους πορευομένους προς τον Θεό, πλήρη αρετών, ένα πνευματικό πού η αγάπη του προς τον Θεό να μαρτυρήται από τα ίδια του τα έργα και που να γνωρίζη τις θείες Γραφές. να είναι ακόμη απερίσπαστος, αφυλάργυρος, ήσυχος, αγαπητός από τον Θεό, φιλόπτωχος, χωρίς οργή, αμνησίκακος, ικανός να οδηγήση αυτούς που τον επισκέπτονται. να μην είναι κενόδοξος, υπερήφανος και ευμετάβλητος. να μη δεχεται κολακείες και να μη προτιμά τίποτε εκτός από τον Θεό. Και εάν εύρης τέτοιον άνθρωπο, να παραδώσης σε αυτόν τον εαυτό σου, αφού απαρνηθής και αποβάλης το θέλημά σου, για να ευρεθής σαν καθαρό σκεύος και να διατηρής έτσι τα αγαθά που τίθενται μέσα σου, προς έπαινο και δόξα σου. Διότι, εάν κρατήσης κάτι από τα παλαιά πάθη σου, θα μεταβάλης σε ξύδι τα αγαθά που έχουν τοποθετηθή μεσα σου και έτσι θα πεταχθής έξω σαν άχρηστο σκεύος».
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Τέτοιοι άγιοι ασκητές, μοναχοί και ιερομόναχοι είναι και οι όσιοι Παΐσιος, Πορφύριος, Ιάκωβος & Αμφιλόχιος, τους οποίους εζήσαμε, με τους οποίους ομιλήσαμε και αισθανθήκαμε μαζύ τους, όλα τα γνήσια και αξιοσέβαστα δώρα που είχαν μέσα τους, χαρισμένα από τον Θεό. Και αυτοί, πού είναι σύγχρονοι αγιασμένοι δείκτες πορείας και αληθινής ζωής, ηκολούθησαν τους πνευματικούς αγίους Πατέρες που ενσάρκωσαν και εβίωσαν τον ορθόδοξο χριστιανικό μοναχισμό μας, ο οποίος πραγματικά αποτελεί την πνευματική εκείνη όαση και βοήθεια, που μάς έχει όλους στην αγκαλιά της, και προσπαθεί να μάς οδηγήση όλους εμάς, που ζούμε σε ένα κόσμο πληγωμένο από την αμαρτία, την αχαριστία, την αδικία, την πλεονεξία, την κακία, την διαστροφή, την ασθένεια και τον θάνατο, στο λιμάνι της αγάπης του Χριστού μας.
ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ.
Με εγκάρδιες πατρικές ευχὲς και ευλογίες
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
V Ο ΦΙΛΙΠΠΩΝ, ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ & ΘΑΣΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ