Πριν από λίγες μέρες αποχώρησε από τοπικό τηλεοπτικό σταθμό ο ιδιαίτερα συμπαθής συμπολίτης Νίκος Χατζηγιοβανάκης. Εργάστηκε σε αυτόν ακατάπαυστα επί τρία περίπου χρόνια. Κι ίδιος παραδέχεται ότι ήταν κάτι που του προέκυψε εκτός προγράμματος. Από τα όσα δηλώνει στην Πρωινή καταλαβαίνουμε ότι βίωσε μια συναρπαστική εμπειρία.
Νέος άνθρωπος, χαμογελαστός, ακούραστος κι ευγενικός κουβάλησε πολλές φορές τον βαρύ τρίποδα του τηλεοπτικού συνεργείου. Στο άλλο χέρι ή κάτω από τη μασχάλη είχε το μικρόφωνο. Σχεδόν πάντα προλάβαινε. Ήταν εκεί που έπρεπε, στη σωστή ώρα. Τα Καλοκαίρια ίδρωνε λίγο παραπάνω αλλά αυτές ήταν κάποιες από δυσκολίες του επαγγέλματος που δεν τον τρόμαζαν.
Στο Νίκο Χατζηγιοβανάκη απευθύναμε συγκεκριμένες ερωτήσεις περί των μέσω ενημέρωσης, περί της δημοσιογραφίας. Στη θέση του βρέθηκαν ή θα βρεθούν πολλοί ακόμη νέοι άνθρωποι. Άλλο σπουδάζουν, άλλο κάνουν. Στην περίπτωση μας τους «κερδίζει» η δημοσιογραφία. Μεγάλες οι υποχρεώσεις και οι δυσκολίες της. Ο Νίκος Χατζηγιοβανάκης τα κατάφερε γιατί παρά το νεαρό της ηλικίας του είχε μεράκι. Αγάπη για αυτό που έκανε.
Ξεχάσαμε να τον ρωτήσουμε για το μέλλον του. Για τις επόμενες δραστηριότητες του. Στις απαντήσεις του ωστόσο φαίνεται ενεργός περί της δημοσιογραφίας. Ίσως αυτή η έμμεση απάντηση να καλύψει το κενό.
Η συνέντευξη
Ερώτηση: Μπορούσατε να φανταστείτε ότι θα εργαζόσασταν , για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, σε ένα μέσο ενημέρωσης; Ήταν κάτι προγραμματισμένο;
Απάντηση: Όχι, δεν μπορούσα να το φανταστώ καθώς έχω σπουδάσει στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στην Κομοτηνή και είχα ως σκοπό της ζωής μου να ασκήσω φιλολογικά καθήκοντα. Όμως όλα άλλαξαν όταν άρχισα να ασχολούμαι με τα κοινά μέσω των εθελοντικών δράσεων και μέσω της συμμετοχής μου σε διάφορες ομάδες. Τότε είχα την πρώτη επαφή μου με τον χώρο και οφείλω να ομολογήσω ότι με συνάρπασε τόσο πολύ που αποφάσισα να τον ανακαλύψω, παίρνοντας ρίσκα και προχωρώντας σε μονοπάτια άγνωστα προς εμένα.
Ερώτηση: Πως θα περιγράφατε την εμπειρία;
Απάντηση: Αν θα έπρεπε να απαντήσω στην ερώτηση σας με μια λέξη θα έλεγα «ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ». Αρχικά γιατί η δημοσιογραφία, σε όποιο βαθμό και αν αυτή ασκείται, είναι λειτούργημα. Το πιο συναρπαστικό από όλα είναι ο καθημερινός αγώνας επιβίωσης, ο καθημερινός αγώνας μέσα από τον οποίο πρέπει να συλλέξεις αλλά και να δημιουργήσεις εσύ ο ίδιος τις ειδήσεις και όλα αυτά σε συνάρτηση με τα προβλήματα που εκφράζουν οι πολίτες σε εμάς τους ίδιους. Βέβαια, αυτό που πάντα μ’ έκανε να νοιώθω διαφορετικά ήταν η επαφή με τον κόσμο. Χαιρόντουσαν με την χαρά μας, λυπόντουσαν με την λύπη μας και ο καθένας με τον δικό του τρόπο έδειχνε την συμπάθεια ή ακόμα και την αντιπάθεια του προς το πρόσωπο μας. Για να μην μακρηγορώ και τα θετικά αλλά και τα αρνητικά με γέμιζαν εμπειρίες άλλοτε πείσμωνα και άλλοτε πάλι γινόμουν πιο ευαίσθητος (λύγιζα πιο εύκολα). Αιτιολογώντας λίγο ακόμα την λέξη ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ που είπα στην αρχή, σε όλο αυτό θα προσθέσω και την παράμετρο του μοντάζ (κάτι που πολλοί δεν το γνωρίζουν ή απλά το αγνοούν). Είναι ένας τρόπος να δημιουργείς αλλά και να εκφράζεσαι, να προσπαθείς μέσα από το κάθε βίντεο να μεταφέρεις με αντικειμενικότητα το γεγονός σε συνδυασμό βέβαια με τις «πικάντικες» λεπτομέρειες και τα συναισθήματα που προσπαθείς να δημιουργήσεις στον τηλεθεατή.
Ερώτηση: Υπάρχει διαφορά να εργάζεσαι σε τηλεοπτικό σταθμό σε σχέση με τα υπόλοιπα Μ.Μ.Ε. ;
Απάντηση: Επειδή για ένα μικρό χρονικό διάστημα εργάστηκα και σε ενημερωτική ιστοσελίδα. Νομίζω πως ναι, υπάρχει και μάλιστα μεγάλη. Αρχικά γιατί το κάθε Μέσο Ενημέρωσης (Εφημερίδα, Διαδίκτυο, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση) έχει διαφορετική φυσιογνωμία αναφορικά με τον τρόπο, τον χρόνο αλλά και την μεθοδολογία μετάδοσης μιας είδησης. Σε όλο το παραπάνω να προσθέσουμε και κάτι ακόμα ότι η τηλεόραση είναι εικόνα, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να πασχίσεις λίγο παραπάνω για να δώσεις αυτό το κάτι στον τηλεθεατή για να μην πάρει το τηλεκοντρόλ και απλώς αλλάξει κανάλι.
Ερώτηση: Πως αντιμετωπίζουν οι αιρετοί ένα τηλεοπτικό συνεργείο; Το διευκολύνουν;
Απάντηση: Δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση των αιρετών προς τα τηλεοπτικά συνεργεία. Όπως εμείς θέλουμε να κάνουμε την δουλεία μας έτσι θέλουν και οι αιρετοί. Δεν μπορώ να παραλείψω όμως ότι κατά κοινή ομολογία και στις περισσότερες περιπτώσεις οι αιρετοί είναι στην διάθεση των συνεργείων για δηλώσεις γύρω από φλέγοντα ζητήματα. Ωστόσο, όπως είπα και πιο πριν οι αιρετοί και τα συνεργεία προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους έτσι ναι μεν έχουν την καλή διάθεση να διευκολύνουν απαντώντας στις ερωτήσεις μας ταυτόχρονα όμως είναι είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί και λακωνικοί σε ορισμένες περιπτώσεις διαφυλάττοντας το έργο και την εικόνα τους.
Ερώτηση: Το διάστημα της συναναστροφής σας με την κάθε μορφής εξουσία, ακούσατε περισσότερες αλήθειες ή ψέματα; Πως αντιδρούσατε όταν ακούγατε ψέματα;
Απάντηση: Αλήθεια ή ψέμα δύο έννοιες τόσο θεωρητικές. Είναι σαν να βλέπω το ίδιο νόμισμα και από τις δύο όψεις. Αυτό που προσωπικά πιστεύω είναι ότι, για οποιαδήποτε μορφής εξουσία και αν μιλάμε (είτε τοπική αυτοδιοίκηση είτε κεντρική εξουσία) υπάρχει αλήθεια. Το ζήτημα είναι από ποια οπτική γωνία την βλέπει ή θέλει να την δει ο καθένας (ηθελημένα ή άθελα του ενίοτε). Κανείς δεν έχει σκοπό να πει ψέμα γιατί όπως λέει και μια παροιμία «Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια», απλώς ο καθένας μεταφέρει την δική του άποψη ως δική του αλήθεια. Οι περισσότερες όμως «Δικές τους αλήθειες» ακούγονται από τα χείλη εκπροσώπων της κεντρικής πολιτικής σκηνής και ναι πολλές φορές μου δημιουργήθηκε το αίσθημα της απογοήτευσης ξέροντας ότι τα περισσότερα από αυτά που λένε απλά (ίσως) δεν γίνουν και ποτέ, για αυτό και τις ονόμασα ως δικές τους αλήθειες.
Ερώτηση: Τα μέσα ενημέρωσης δίνουν όσο πρέπει το λόγο στους απλούς πολίτες; Τους υπερασπίζονται όπως αξίζει;
Απάντηση: Ανάλογα σε ποια μέσα ενημέρωσης αναφέρεστε! Αν αναφέρεστε στα πανελλαδικής εμβέλειας θεωρώ πως όχι, αν όμως αναφέρεστε στα Περιφερειακά μέσα θεωρώ πως ναι. Αυτό που ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η Περιφερειακή τηλεόραση στηρίζεται από τους πολίτες της περιοχής της και άρα η Περιφερειακή τηλεόραση επιβάλλεται να δίνει τον λόγο και να στηρίζει και αυτή με τον δικό της τρόπο τους πολίτες. Το αν τα καταφέρνει να τους υπερασπιστεί επαρκώς… δύσκολη ερώτηση… Δεν ξέρω αν τα καταφέρνει σε κάποιες περιπτώσεις αλλά σίγουρα το προσπαθεί. Αυτό φαίνεται και από τους πολίτες, που είναι οι μοναδικοί κριτές και που έχουν την εξουσία στα χέρια τους, να ανεβάσουν και να κατεβάσουν τόσο ανθρώπους όσο και μέσα ενημέρωσης.
Ερώτηση: Πόσο μεγάλο πρόβλημα είναι η καθυστέρηση που παρατηρείται στην ώρα έναρξης όλων των γεγονότων (συνεδριάσεις, επισκέψεις, συνεντεύξεις τύπου κτλ);
Απάντηση: Νομίζω ότι φτάνουμε σε ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» του επαγγέλματος. Αρκετές είναι οι φορές που σε εκδηλώσεις, σε συνεντεύξεις, σε συνεδριάσεις υπάρχουν καθυστερήσεις. Και πολλές φορές υπάρχουν κάποιοι που αναρωτιούνται «Και τι τους πειράζει να περιμένουν και 5 λεπτά παραπάνω;» χωρίς όμως κανείς να αναλογίζεται ότι πολλές φορές δεν πρόκειται μόνο για 5 λεπτά αλλά για πολύτιμες ώρες παραγωγικού χρόνου εργασίας. Ίσως κάτι το οποίο και εμείς οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης δεν έχουμε δώσει με σαφήνεια να καταλάβει το ευρύ κοινό δηλαδή, το τι είναι να εργάζεσαι σε ένα μέσο ενημέρωσης; Είναι κάτι δύσκολο αλλά και συνάμα συναρπαστικό, χωρίς ωράριο (είναι ένα επάγγελμα που δεν κοιμάται ποτέ), είναι ένα επάγγελμα με τις καλές και τις κακές στιγμές, τις όμορφες και τις άσχημες μέρες και φυσικά και τις εξαντλητικές. Νομίζω ότι αν όλοι αναλογιζόμασταν κάποιους από αυτούς τους παράγοντες και εν τέλει τηρούνταν ένα χρονοδιάγραμμα όλα θα ήταν καλύτερα.
Ερώτηση: Ποια ήταν η στιγμή που θα σας μείνει αξέχαστη;
Απάντηση: Νομίζω θα μου επιτρέψετε να αναφέρω 3 στιγμές που θα μείνουν χαραγμένες στο μυαλό καθώς δεν μπορώ να τις ξεχωρίσω και νομίζω οτι θα με συντροφεύουν όποια και να είναι η επαγγελματική μου εξέλιξη. Το πρώτο, το φαινόμενο «Αριάδνη» που έπληξε την Περιφέρεια ΑΜΘ τον Ιανουάριο του 2017 και η αγωνία να μεταφέρουμε στον κόσμο λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις. Να τον ενημερώνουμε για το τι συμβαίνει κυριολεκτικά έξω από την πόρτα του. Με τις εξελίξεις να είναι καταιγιστικές. Νομίζω ότι με όσες λέξεις και να προσπαθήσω να το περιγράψω δεν θα τα καταφέρω επαρκώς. Γιατί όσοι δεν βίωσαν αυτό το φαινόμενο δημοσιογραφικά δύσκολα με καταλαβαίνουν. Η δεύτερη στιγμή που θα με συντροφεύει είναι οι
καταστροφικές πυρκαγιές της Θάσου τον Σεπτέμβριο του 2016. Αυτό που θυμάμαι πιο έντονα από κάθε άλλο και θα ήθελα να σας το καταθέσω είναι η αγωνιώδης έκκληση μιας κυρίας η οποία εκλιπαρούσε σε βοήθεια. Το θυμάμαι χαρακτηριστικά γιατί είναι πολύ δύσκολο μέσα από ένα τηλέφωνο να προσπαθείς να «σώσεις» έναν άνθρωπο του οποίου καίγεται η περιουσία και κινδυνεύει και ο ίδιος. Είναι πολύ δύσκολο να τον ακούς να ουρλιάζει να προσπαθείς να διατηρήσεις την ψυχραιμία και με μια ψυχρή λογική να αλιεύσεις πληροφορίες τις οποίες θα μεταφέρεις στις αρχές για να την βοηθήσουν. Τρίτο αλλά όχι έσχατο φυσικά είναι οι συνεχόμενες μεταναστευτικές ροές που έφταναν κατά χιλιάδες στο Λιμάνι της Καβάλας «Απόστολος Παύλος». Συναισθήματα, ταλαιπωρημένες ανθρώπινες ψυχές και ένας ολοήμερος αγώνας ενημέρωσης χωρίς φανφάρες συνδυασμένες με την σωματικής αλλά ψυχολογική κούραση μας. Νομίζω ότι και οι 3 αυτές στιγμές θα μου μείνουν αξέχαστες και ήταν μαθήματα ζωής για εμένα. Όχι μόνο δημοσιογραφίας αλλά και ανθρωπιάς.
Ερώτηση: Υπήρξαν περιπτώσεις που υποχρεωθήκατε στην αυτολογοκρισία;
Απάντηση: Εγώ προσωπικά όχι! Και οφείλω να ομολογήσω πως ευτυχώς, διότι πιστεύω πως η ενημέρωση και δη η αντικειμενική ενημέρωση είναι δικαίωμα όλων και υποχρέωση δική μας να την παρέχουμε!
Ερώτηση: Στην Καβάλα υπάρχουν πολλά μέσα ενημέρωσης, ενημερώνουν σωστά;
Απάντηση: Το αν ενημερώνουν σωστά ή όχι είναι πολύ υποκειμενικό αρκεί να μην ξεχνάμε ότι μετά και την εκπομπή των τηλεοπτικών σταθμών από την πλατφόρμα της Digea στην Καβάλα εκπέμπουν όχι μόνο σταθμοί που έχουν έδρα την Καβάλα αλλά και σταθμοί που έχουν έδρα κάποια άλλη πόλη της Περιφέρειας. Για να αναπτύξω τον συλλογισμό μου, εννοώ ότι υπάρχουν αρκετοί σταθμοί που εκπέμπουν και στην Καβάλα, και το θέμα είναι κάθε σταθμός σε ποιο κοινό ποιας πόλης επενδύει και απευθύνεται και αν καταφέρνει ισάξια να ενημερώνει τους πολίτες όλης της Περιφέρειας για τα μείζονα ζητήματα της κάθε Περιφερειακής Ενότητας ξεχωριστά.
Ερώτηση: Βλέπει ο κόσμος τοπική τηλεόραση;
Απάντηση: Παρά το γεγονός ότι η διαδικτυακή ενημέρωση αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των πολιτών αρκετοί είναι αυτοί που επιλέγουν την τοπική – περιφερειακή τηλεόραση για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία τους. Οι πολίτες είναι απογοητευμένοι και από τα fake news που προβάλλουν κάποιες ιστοσελίδες (Πανελλαδικού Ενδιαφέροντος) αλλά και κάποια δελτία ειδήσεων πανελλαδικών μέσων ενημέρωσης και έτσι στρέφονται στην περιφερειακή τηλεόραση και εν γένει στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης. Όλο αυτό συμβαίνει και για έναν ακόμη λόγο γιατί οι τηλεθεατές έχουν πραγματικά κουραστεί να ασχολούνται συνεχώς με την παρατεταμένη οικονομική κρίση ή με το τι είπε ό ένας και ο άλλος πολιτικός και ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το τι γίνεται στην ίδια τους την πόλη. Τέλος, μπορώ να πω ότι τα τελευταία χρόνια τα περιφερειακά μέσα έχουν κάνει μια στροφή στην ψυχαγωγία αφουγκραζόμενοι την «δίψα» του κοινού για διασκέδαση αλλά και «κουτσομπολιό» τα οποία προσφέρουν σε αφθονία προσπαθώντας να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους τηλεθεατές.
Ερώτηση: Πώς αντιδρούν οι αιρετοί στην κριτική; Την αποδέχονται;
Απάντηση: Ανάλογα τι είδους κριτική είναι, αν δηλαδή, είναι καλοπροαίρετη ή κακοπροαίρετη. Βέβαια να ξέρετε ότι αυτές τις δύο έννοιες τις χωρίζει μια πολύ λεπτή γραμμή. Πότε κάνεις βήματα από την μια πλευρά και πότε από την άλλη χωρίς καν ο ίδιος να το καταλάβεις. Συνήθως, όμως, όχι την κριτική δεν την αποδέχονται κυρίως την κακοπροαίρετη ή αυτή που οι ίδιοι αιρετοί νομίζουν ως κακοπροαίρετη. Την κριτική κανείς δεν την αντέχει γιατί όταν την ακούει δεν σκέφτεται «πως θα μπορούσε να κάνει κάτι διαφορετικά» αλλά το πρώτο πράγμα που περνάει από το μυαλό είναι το «Ποιος τον έβαλε;»… Μέγα λάθος…
Ερώτηση: Λέγονται πολλά για τις σχέσεις διαπλοκής ανάμεσα στην εξουσία και τα Μ.Μ.Ε. Έχετε να πείτε κάτι επ’ αυτού;
Απάντηση: Ανά τον κόσμο ήταν ευρέως γνωστό ότι υπήρχαν αυτές οι σχέσεις διαπλοκής, σε μεγάλες πόλεις ή ακόμα και σε μεγάλες χώρες. Ευτυχώς, στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης είναι από αδύνατο έως και ανέφικτο να υπάρχουν τέτοιες σχέσεις διαπλοκής καθώς ακόμα και η ίδια η εξουσία δεν μπορεί να δώσει ούτε ένα cent παραπάνω καθώς όλα περνάν από εξονυχιστικό έλεγχο. Η κάθε εξουσία παρέχει σε ένα Μ.Μ.Ε. αυτά τα οποία αναλογούν βάση του προγράμματος διαφήμισης και προβολής. Σε αυτό το σημείο απλώς θα ήθελα να διευκρινίσω κάτι που ίσως και να είναι περιττό αλλά αξίζει τον κόπο. Σε μικρές τοπικές κοινωνίες, όπως η Καβάλα, των λίγων χιλιάδων κατοίκων είναι εύκολο να δημιουργηθούν σχέσεις μεταξύ της εξουσίας και των ΜΜΕ, όχι όμως σχέσεις διαπλοκής. Σχέσεις φιλίας και καθημερινής επαφής. Επί παραδείγματι, δεν είναι τόσο δύσκολο στην σημερινή εποχή ένας οποιοσδήποτε επιχειρηματίας (ο περιπτεράς της γειτονιάς για παράδειγμα) να έχει σχέση με κάποιας μορφής εξουσία, δεν είναι όμως απαραίτητο να είναι σχέση διαπλοκής. Και είναι δύσκολο να αναπτυχθούν σχέσεις διαπλοκής σε μια μικρή τοπική κοινωνία, αλλά ακόμα και αν δημιουργηθούν σας διαβεβαιώ ότι θα μαθευτούν αμέσως.
