Ο μισθός και η μισθολογική εξέλιξη των εκπαιδευτικών από το 2009 έως σήμερα, είναι ένα από το θέματα που θα παρουσιαστούν στο 12ο εκπαιδευτικό συνέδριο της ΟΛΜΕ στην Καβάλα 18/20-5. Ο μισθός και η μισθολογική εξέλιξη των εκπαιδευτικών εντάσσεται στη μελέτη με τίτλο:
«Εργασιακά δικαιώματα, ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό και μισθολογικό καθεστώς»
Συντονιστής: Γιώργος Ανδρινόπουλος
Μέλη ομάδας: Κατερίνα Ανδριτσάκη, Παύλος Αντωνόπουλος, Λίλη Δεληγιάννη, Φωτεινή Δράκου, Άγγελος Κάμπρας, Αδαμαντία Κατερίνη, Μαρία Μανιάτη, Παναγιώτης Μπούρδαλας, Πάνος Ντούλας, Σταύρος
Παπαδάκης, Στέφανος Παπαλέξης, Μαρία Πολίτου, Νίκος Σκίκος, Άκης Σωτηρόπουλος, Λίτσα Φρυδά
Γενικά
Οι εκπαιδευτικοί, όταν επέλεξαν να υπηρετήσουν το δημόσιο σχολείο, είχαν πλήρη επίγνωση των ιδιαιτεροτήτων του λειτουργήματός τους και συγκεκριμένα της πιθανότητας αφενός να διοριστούν μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας ή καταγωγής τους και να μετακινηθούν πολλές φορές ανά τη χώρα μέχρι τον μόνιμο διορισμό τους, αλλά και της βεβαιότητας αφετέρου ότι τα εισοδήματά τους δεν θα τους επέτρεπαν ποτέ να γίνουν πλούσιοι.Πίστευαν, ωστόσο, πως χρόνο με τον χρόνο η μισθολογική αλλά και η εργασιακή τους κατάσταση θα βελτιωνόταν.Εξάλλου, οι σκληροί αγώνες του κλάδου όπως οι μεγάλες απεργίες του ’80, του ’88, του ’97 και του ’06 και τα μερικώς θετικά αποτελέσματα που είχαν , συνηγορούσαν υπέρ αυτών των προσδοκιών.
2009: Πρώτο πάγωμα
Κάπως έτσι κυλούσαν τα πράγματα ως το 2009, οπότε και η κυβέρνηση της Ν.Δ. του Κώστα Καραμανλή, στα πλαίσια της δημοσιονομικής πειθαρχίας αποφάσισε το πάγωμα της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής.Είναι η εποχή που αρχίζει να δημιουργείται ο μύθος πως «το σπάταλο δημόσιο» και δη ο κλάδος των εκπαιδευτικών – που είναι κι ο πιο πολυπληθής κλάδος δημοσίων υπαλλήλων – είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για τα οικονομικά προβλήματα της χώρας.Το πλέγμα ενοχής που άρχισε να δημιουργείται σε μεγάλο τμήμα του κλάδου συνέβαλε στην απόσβεση των όποιων κραδασμών κι έτσι το μέτρο αυτό πέρασε χωρίς σημαντική αγωνιστική απάντηση, με την ελπίδα ότι θα ήταν προσωρινό.
Εξάλλου, η προεκλογική περίοδος και οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου καλλιέργησαν προσδοκίες αλλαγής προς το καλύτερο.
2010-2011: Μνημόνιο 1 + Νέο Μισθολόγιο 2011
Ώσπου, φτάνει η ημερομηνία – τομή για τη νεότερη ελληνική ιστορία:
23 Απριλίου 2010 και η ελληνική κοινωνία παγωμένη βλέπει και ακούει τον Έλληνα πρωθυπουργό να ανακοινώνει από το ακριτικό Καστελόριζο την πτώχευση και την υπαγωγή της χώρας σε καθεστώς δημοσιονομικού ελέγχου υπό το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν.Είναι η εποχή που η Τρόικα μπαίνει στη ζωή των Ελλήνων, οι οποίοι «πρέπει» να μάθουν πλέον να ζουν με τα μνημόνια. Οι περισσότεροι αντιλαμβάνονταν ότι άρχιζε μια πολύ δύσκολη περίοδος, αλλά ελάχιστοι μπορούσαν να προβλέψουν το μέγεθος της καταστροφής.
Ο μύθος του σπάταλου κράτους, της συνυπευθυνότητας και των τεμπέληδων δημοσίων υπαλλήλων επανακάμπτει εμπλουτισμένος αυτήν τη φορά με το «μαζί τα φάγαμε».
Ο κοινωνικός αυτοματισμός- κανιβαλισμός που αρχίζει σιγά σιγά να καλλιεργείται στην ελληνική κοινωνία, τον κάνει αποδεκτό από μεγάλα τμήματά της που, στερούμενα ταξικής συνείδησης και δεχόμενα μεγάλες δόσεις ενορχηστρωμένης προπαγάνδας από τα ΜΜΕ, δείχνουν εκ νέου ανοχή σε πολύ μεγάλες περικοπές σε μισθούς-συντάξεις- επιδόματα, τρομοκρατημένα επιπλέον κι από την προοπτική της Χρεωκοπίας.
Πιο συγκεκριμένα, επιβάλλονται αρχικά περικοπές στα επιδόματα και τα δώρα, ενώ το 2011 εφαρμόζεται Νέο Μισθολόγιο (Ελληνική Δημοκρατία, 2011) με τα εξής χαρακτηριστικά:
Μειώνονται οι καθαροί μισθοί από 15%-30%, με τους συναδέλφους που είχαν λιγότερα χρόνια να
υφίστανται τις μεγαλύτερες μειώσεις.
Αυξάνεται η σχέση αρχικού-καταληκτικού, προς τα κάτω όμως (δηλ σε βάρος του αρχικού).
Καταργούνται όλα τα Επιδόματα (όπως τα επιδόματα των εκπαιδευτικών: εξωδιδακτικής απασχόλησης 356 και διδακτικής προετοιμασίας €105, το επίδομα όσων εργάζονται την Ειδική Αγωγή €195, το επίδομα γάμου €35, κ.ά.)
πλην τεσσάρων: θέσης ευθύνης, προβληματικών και παραμεθόριων περιοχών, τέκνων, βαρέων.
Ισχύει μισθολογικό «ταβάνι» 7 ετών για Αναπληρωτές.
Αυξάνονται οι κρατήσεις για Απεργία.
Καταργείται η ακώλυτη μισθολογική εξέλιξη. Το Μισθολόγιο συνδέεται με το Βαθμολόγιο και η εξέλιξη γίνεται πλέον μέσω Αξιολόγησης μεταξύ βαθμών.
Η μισθολογική και βαθμολογική προαγωγή μας δεν είναι δεδομένη, αφού πλέον δεν προάγονται όλοι στον επόμενο βαθμό: στον Δ’ Βαθμό το 90 %, στον Γ’ βαθμό το 80%, στον Β’ Βαθμό το 60%, στον Α’ Βαθμό το 20%. Εισάγεται δηλαδή η αβεβαιότητα κι ο εσωτερικός ανταγωνισμός, αφού κάθε εκπαιδευτικός πλέον θα έχει τη ΔΙΚΗ του μισθολογική εξέλιξη, που οδηγεί μελλοντικά σε ατομικές συμβάσεις εργασίας, σε μισθολογική καθήλωση, κτλ.
Εισάγεται η παροχή του «Κινήτρου Επίτευξης Στόχων (ΚΕΣ)». Εκεί σημειώνεται ότι θα δίνεται ένα επιπλέον ποσό 10-25 % επί του βασικού σε κάθε υπάλληλο που πιάνει τους στόχους του.
Μνημόνιο 2: Συνέχεια και εμβάθυνση
Στη συνέχεια ακολουθεί η κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ) με στόχο να φέρει τη χώρα στον δρόμο που απαιτεί η Τρόικα.
Αυτό επιφέρει νέες περικοπές αλλά και συνέχιση της κατασυκοφάντησης του κλάδου «που δουλεύει λίγο αλλά παίρνει πολλά».Η επόμενη κυβέρνηση Σαμαρά (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) εξαφανίζει ό,τι υπόλοιπο «δώρου» είχε απομείνει με το νέο Μεσοπρόθεσμο (Ελληνική Δημοκρατία, 2012) ενώ μειώνει την ιατροφαρμακευτική δαπάνη αυξάνοντας ουσιαστικά τη συμμετοχή του ασφαλισμένου (Φυντανίδου, 2013) και κόβοντας την κάλυψη σε αρκετές εξετάσεις (ΠΕΣΕΚ, 2014).
Το 2013 η κυβέρνηση αυξάνει κατά 2 διδακτικές ώρες το διδακτικό ωράριο των καθηγητών και τους επιστρατεύει ενόψει του ενδεχομένου να απεργήσουν κατά τη διάρκεια των πανελληνίων εξετάσεων.Κατ’ αυτόν τον τρόπο, έτσι μειώνεται ουσιαστικά το πραγματικό ωρομίσθιο (αφού οι καθηγητές δουλεύουν πλέον 2 ώρες παραπάνω για τον ίδιο μηνιαίο μισθό) ενώ γλιτώνει κι από το μισθολογικό κόστος περίπου 7.000 αναπληρωτών (Ντούλας, 2017). Εκτός αυτών, γλιτώνει κι άλλους μισθούς αυξάνοντας το ανώτατο όριο των μαθητών στους 27 ανά τμήμα (λιγότερα τμήματα=λιγότεροι καθηγητές) ενώ μες στο καλοκαίρι του 2013 προχωράει σε κατάργηση τομέων και των αντίστοιχων ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ, θέτοντας σε διαθεσιμότητα άλλους 2.500 καθηγητές και καθηγήτριες.
Αποκαταστάθηκε λοιπόν και το “κοινό περί δικαίου αίσθημα”…
Μνημόνιο 3: Νέο Μισθολόγιο 2015
Τον Ιανουάριο του 2015, η νέα Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, παρότι αρχικά υπόσχεται τερματισμό της Λιτότητας, τελικά υπογράφει το τρίτο κατά σειρά Μνημόνιο (Ελληνική Δημοκρατία, 2015), που προβλέπει Νέο Μισθολόγιο, το οποίο περικόπτει τους μισθούς των περισσοτέρων δίνοντας μικρές αυξήσεις στους πιο χαμηλόμισθους.
Το Νέο Μισθολόγιο (Ελληνική Δημοκρατία, 2015) ψηφίζεται τον Δεκέμβρη του 2015 κι εφαρμόζεται από το 2016.
Χαρακτηριστικά (Μπούρδαλας, 2016) του Νέου Μισθολογίου 2015 είναι:
Μειώνει τη μισθολογική δαπάνη κατά 29% συγκριτικά με το προηγούμενο μισθολόγιο ΠΑΣΟΚ, καθορίζοντας «ταβάνι» δαπανών.
Παρότι προχώρησε σε αποσυσχέτιση Βαθμολογίου-Μισθολογίου και σύσταση ξανά ΜΚ, δεν υπάρχει απόλυτα η ακώλυτη Μισθολογική Εξέλιξη όπως προμνημονιακά.
Συνεχίζεται ο θεσμός της «Προωθημένης Μισθολογικής Εξέλιξης» σε αντίθεση με τη λογική του «χρονοεπιδόματος», δηλαδή ωριμάνσεις όχι μόνο με βάση το χρόνο εργασίας, αλλά και με βάση προσόντα (πχ μεταπτυχιακό, κ.ά.) ή την αξιολόγηση.
Συγκεκριμένα, προσφέρεται ένα πλασματικό Μ.Κ. με κάθετη ατομική αξιολόγηση υπό τον όρο σε τρεις συνεχόμενες ετήσιες ατομικές αξιολόγήσεις ένα υπάλληλος να πάρει κατά μ.ό. «άριστα» ενώ αφαιρείται 1 Μ.Κ. λόγω «ακαταλληλότητας» μέσω «τιμωρητικής» αξιολόγησης και μήνες λόγω αυτοδίκαιης αργίας.
Η έννοια της προϋπηρεσίας χτυπήθηκε κι άλλο με τη μισθολογική αφαίρεση 2 πραγματικών ετών για όλους (2016 και 2017).
Αναφέρεται ρητά ότι το Μισθολόγιο ΔΕΝ υπόκειται σε Συλλογικές Διαπραγματευσεις (δηλ. ούτε από την ΑΔΕΔΥ).
Εκτοξεύει τον μισθό των 13 Περιφερειακών Διευθυντών, όπως και πολλών άλλων στελεχών των Υπουργείων σε δυσθεώρητα ύψη, δίνοντάς τους αυτόματα το ΜΚ19 (καταληκτικό) συν 20% αύξηση του βασικού μισθού ακόμα, συν το επίδομα των 900€.
Οι όποιες τυχόν στιγμιαίες (31/12/2015) ακαθάριστες αυξήσεις προέκυψαν δεν δόθηκαν μονομιάς, αλλά μοιράστηκαν σε σε βάθος τετραετίας.
Η σχέση αρχικού-καταληκτικού αμβλύνεται σε σχέση με το μισθολόγιο του 2011, προς τα κάτω πάλι όμως, δηλ χτυπώντας αυτήν τη φορά τους παλιούς.
Βασικός πυλώνας είναι η διατήρηση της ευάλωτης σε μελλοντικές περικοπές και μη υπολογιζόμενης για σύνταξη «προσωπικής διαφοράς» στην περίπτωση που με το νέο μισθολόγιο υπάρχει ονομαστική μείωση του βασικού μισθού.
Δεν προβλέπεται καμιά επιστροφή από τις τεράστιες περικοπές από την 1/1/2010. Για Δώρα, ούτε συζήτηση.
Συνεχίζονται οι αυξημένες κρατήσεις απεργίας, με ισχύ της αντεργατικής διάταξης του Ν.4024/2011
(άρθρο 23).
Αργότερα, με διάφορες άλλες μνημονιακές παρεμβάσεις:
Μειώνονται περαιτέρω οι καθαρές αποδοχές στους παλιούς με επικαιροποίηση Κρατήσεων για ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑ, ΕΤΕΑΠ, κ.ά. επί του συνόλου των τωρινών μικτών αποδοχών προ φόρου.
Αυξάνεται η κράτηση κατά 0,5% για την επικουρική σύνταξη στο νέο υπερταμείο (πρώην Τ.Ε.Α.Δ.Υ., μέχρι τώρα Ε.Τ.Ε.Α.) από 3% επί των πάσης φύσεως αποδοχών σε 3,5% για τους εργαζόμενους.
Αυξάνονται οι κρατήσεις για ΜΤΠΥ από 4% σε 4,5%.
κ.ά, κ.ά
Το μέλλον
Νέο μπράβο από τους θεσμούς, νέοι έπαινοι.
Η κυβέρνηση μπορεί να μιλά για «έξοδο από το Μνημόνιο» τον Αύγουστο του 2018 αλλά οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να ξεχνούν ότι μέχρι το 2022 ο Προϋπολογισμός θα πρέπει να έχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% και 2% μέχρι το 2028.Για να επιτευχθούν αυτά τα αιματηρά πλεονάσματα, προβλέπεται μεταξύ άλλων εκ νέου μείωση του αφορολόγητου στις 5.500€ (Ελληνική Δημοκρατία, 2017) και επομένως νέα μείωση μισθών στην επόμενη διετία.
Άμεση και έμμεση φορολογία
Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η άμεση και έμμεση φορολογία όλα αυτά τα χρόνια: ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι, αν σε όλα αυτά προστεθεί η αύξηση στους άμεσους κι έμμεσους φόρους, η πραγματική μείωση των μισθών είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Με άλλα λόγια, ό,τι έχει απομείνει από το μισθό, δεν καλύπτει ούτε βασικές ανάγκες.
Αυτό γίνεται με:
Αφορολόγητο. Μειώνεται σταδιακά από τις 12.000 ευρώ που ήταν προμνημονιακά στις 8.600 σήμερα, με ψηφισμένο Νόμο να μειωθεί κι άλλο στις 5.500 ευρώ (μείον 50 ευρώ τον μήνα καθαρά για όλους) το 2020.
Κρατήσεις 2% και 1% και έκτακτη εισφορά.
ΕΝΦΙΑ. Καθιέρωση φόρου ακίνητης περιουσίας, στην αρχή ως χαράτσι, που πλήττει όλους τους Έλληνες (συνεπώς και για τους εκπαιδευτικούς). ΦΠΑ (γενική και μειωμένου). Αύξηση Φ.Π.Α στο 24%.
Αύξηση γενικού κόστους ζωής. Αύξηση στη ΔΕΗ, στον ΟΤΕ και στα τέλη κινητής τηλεφωνίας, αύξηση στις τιμές των καυσίμων, αύξηση στις τιμές των προϊόντων, αύξηση των φόρων στα ποτά και τα τσιγάρα, κ.ά.
Η χώρα μας κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ στην αύξηση των φορολογικών βαρών, αφού στην περίοδο 2007-2014, το φορολογικό βάρος αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά 4,7% (από το 31,2% στο 35,9% του ΑΕΠ) καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση από όλες τις χώρες.
Τι να κάνουμε;
Καταλαβαίνουμε τα συναισθήματα που διακατέχουν όλους μας από τις πολιτικές όλων των Κυβερνήσεων από το 2009 μέχρι σήμερα:
σοκ, θλίψη, αγωνία, απόγνωση, απελπισία, οργή, αγανάκτηση, θυμός, είναι μόνο μερικά από αυτά που αισθάνεται ο κλάδος για όσα έχουν συμβεί από τότε μέχρι τώρα.
Ο περήφανος κλάδος μας δε σκύβει το κεφάλι!
Δε συμβιβάζεται.
Είναι έτοιμος να παλέψει για να πάρει πίσω αυτά που μας στέρησαν.
Το χρωστάμε στους εαυτούς μας, το χρωστάμε στους μαθητές μας, το χρωστάμε στους αγώνες των παλαιότερων συναδέλφων μας.
Συγκεκριμένα αιτήματα:
παλεύουμε για ολική αποκατάσταση των απωλειών μας στα χρόνια των Μνημονίων. (ΟΛΜΕ, 2017)
ακώλυτη εξέλιξη χωρίς συσχετισμό με οποιαδήποτε μορφή ατομικής ή κλαδικής αξιολόγησης.
να αναγνωριστεί κανονικά η προϋπηρεσία των ετών 2016-17 και να μην παραμένει «αόρατη».
να ενσωματωθεί η προσωπική διαφορά στον βασικό μισθό, χωρίς όμως αρνητικές στρεβλώσεις για τους εργαζόμενους.
να καταργηθεί η νοθευμένη μισθολογική και βαθμολογική εξέλιξη μέσω «αξιολόγησης».
να αναγνωρίζεται όλη η προϋπηρεσία των αναπληρωτών.
να δοθούν πάλι Δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και καλοκαιριού.
κατάργηση των κρατήσεων όπως έκτακτες εισφορές 2% + 1%.
να παίρνουμε Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή.
Σε κάθε περίπτωση ο βασικός μισθός νεοδιόριστου να μην είναι κάτω από 1.000 ευρώ καθαρά.
Να αναγνωριστεί και μισθολογικά η συναφής εκπαιδευτική προϋπηρεσία στον ιδιωτικό τομέα (π.χ. φροντιστήρια, ωδεία, κτλ).
Γενναία και ουσιώδης αύξηση του επιδόματος τέκνων. Προστασία μητρότητας στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος που είναι συνδεδεμένο με το συνταξιοδοτικό-ασφαλιστικό.
Πέραν της αύξησης του επιδόματος παραμεθορίων, δυσπρόσιτων και προβληματικών περιοχών, να υπάρξει κοινωνική μέριμνα για παροχές σε είδος (σίτιση, στέγαση, κτλ).
Ο κλάδος μπορεί να εξετάσει πιθανή απόφαση για «επιστημονικό επίδομα» για κατόχους συναφών μεταπτυχιακών και διδακτορικών, όπως επίσης και για κατόχους 2ης ειδικότητας/2ου πτυχίου. Παροχή των πόρων για την προμήθεια των αναγκαίων μέσων για την εξάσκηση του επαγγέλματός μας (πχ υπολογιστής, βιβλία, γραφική ύλη, κ.ά.)
Δυνατότητα υπογραφής Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας μεταξύ Εκπαιδευτικών – Εργοδότη (δηλ Κράτους).
Διαβάστε περισσότερα: Μισθός εκπαιδευτικών: Παρελθόν, παρόν και προτάσεις για το μέλλον – iPaideia.gr
