Ο Συμπαραστάτης του Δημότη είναι ένας θεσμός που πρέπει να διαφυλαχθεί και να προστατευθεί ως έκφραση μίας διαφορετικής δημοκρατικής αντίληψης.
Τι είναι ο συμπαραστάτης του δημότη. Σύμφωνα με τον νέο νόμο ο θεσμικός του ρόλος αναφέρεται ως εξής: « Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά την λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή.
Κατά την εξέταση καταγγελιών, ο συμπαραστάτης μπορεί να αιτηθεί στοιχεία από το αρχείο των υπηρεσιών του δήμου, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του π. δ. 28/2015 (Α’ 34) για την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και στοιχεία. Εφόσον, ύστερα από εξέταση καταγγελίας, προκύψουν φαινόμενα κακοδιοίκησης, ο συμπαραστάτης δύναται να υποβάλλει συστάσεις προς τις υπηρεσίες του δήμου για την αποτροπή επανάληψή τους». Με λίγα λόγια είναι ο ανεξάρτητος διαμεσολαβητής του απλού πολίτη με την εκάστοτε διοίκηση, όταν υπάρχουν καταγγελίες για κακοδιοίκηση.
H έννοια της κακοδιοίκησης είναι περισσότερο ένας όρος της διοικητικής πρακτικής και λιγότερο ένας όρος με νομικό περιεχόμενο και τελική δικαστική τιμωρία. Η κακοδιοίκηση δεν είναι ταυτόσημη με την παράβαση της αρχής της νομιμότητας, διότι υπάρχουν και παραβάσεις που μπορεί να μην έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις διοικητικές διαδικασίες. Η κακή συμπεριφορά ενός υπαλλήλου λ.χ. απέναντι σε έναν πολίτη μπορεί να μην είναι νομικά κολάσιμη, συνιστά όμως φαινόμενο κακοδιοίκησης. Η υπέρ το δέον καθυστέρηση, αν ο νόμος δεν προβλέπει προθεσμίες ενέργειας για τη διοίκηση, συνιστά φαινόμενο κακοδιοίκησης. Η ταλαιπωρία, οι άσκοπες διοικητικές απαιτήσεις, οι υπερβολικές προϋποθέσεις για την έκδοση ενός πιστοποιητικού, η υπέρβαση των κανόνων της λογικής και των αρχών της διοικητικής επιστήμης, συνιστούν φαινόμενα κακοδιοίκησης.
Έτσι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο θεσμός του συμπαραστάτη και σε ΤΟΠΙΚΟ επίπεδο είναι αποδεκτός και εφαρμόσιμος σε όλες σχεδόν της χώρες ακόμα και εκτός ΕΕ. “Ombudsman” είναι ο όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς για τους θεσμικούς ανεξάρτητους διαμεσολαβητές που αναλαμβάνουν την εξωδικαστική επίλυση διαφορών. Πρόκειται για όρο του σκανδιναβικού λεξιλογίου που αρχικά σήμαινε “εκπρόσωπος”. Στο θηλυκό χρησιμοποιείται ο όρος “Ombudswoman” και για τα δύο, φύλα ο όρος “Ombudspersons”.
Δεν θα αναφέρω τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των υπουργών που ασχολούνται με την τοπική αυτοδιοίκηση ή τις αποφάσεις του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.
Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης πρέπει να είναι απαίτηση των τοπικών κοινωνιών. Η παρουσία του θα σημάνει την καθιέρωση ενός ανεξάρτητου θεσμού διαμεσολάβησης και δημοκρατίας που θα αντιστέκεται στην εξουσία του Δημάρχου και της διοίκησης δείχνοντας και έναν δρόμο συμμετοχής του πολίτη αλλά και δικαιοσύνης όταν η εξουσία κωφεύει.
Συμφέρει όμως ο θεσμός στους διοικούντες; Από ότι φαίνεται δεν τους συμφέρει και δεν τον αγαπούν, γιατί δεν τον στηρίζουν. Όλοι ανταπαντούν ότι οι υπηρεσίες του Δήμου αλλά και οι αντιδήμαρχοι και ο ίδιος ο Δήμαρχος είναι κοντά στον πολίτη. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι αντιδρώντες και θιγόμενοι Δήμαρχοι είναι ότι η τοπική αυτοδιοίκηση έχει ανάγκη από ανεξάρτητους και δημοκρατικούς θεσμούς. Θα έλεγα αμεσοδημοκρατικούς. Λέξη που σε αρκετούς προκαλεί αλλεργία.
Η μη εκλογή λοιπόν, από την συντριπτική πλειοψηφία των δημοτικών συμβουλίων δεν μπορεί παρά να σημαίνει την έλλειψη ενός ειλικρινούς διαλόγου και συνεννόησης. Μεγάλο ρόλο στην απαξίωση του θεσμού, έπαιξε και η ελλιπής ενημέρωση των δημοτών, που ποτέ δεν έγινε αν και προβλεπόταν ακόμα και από τον Καλλικράτη με συγκεκριμένα ποσά.
Η έλλειψη ενημέρωσης αδυνάτισε την απαίτηση της τοπικής κοινωνίας και των ενεργών πολιτών να ζητήσουν την εφαρμογή του νόμου και να καταδικάσουν αυτούς που με προσκόμματα δεν εκλέγουν Συμπαραστάτη.
Εγώ θα έδινα τα συγχαρητήριά μου στον Δήμαρχο Καβάλας και στον Δήμαρχο Παγγαίου και στα δημοτικά τους συμβούλια γιατί κατάφεραν να εκλέξουν συμπαραστάτη του Δημότη.
*Ο Περικλής Αμπεριάδης είναι γιατρός. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος Νέστου από το 2014 και για δύο χρόνια.
